Περίληψη:
Στόχος της παρούσας έρευνας ήταν η διερεύνηση της ευγνωμοσύνης στους μαθητές/-τριες και της σχέσης της με την ικανοποίηση από τη ζωή, με την αυτοαντίληψη και την αυτοεκτίμηση, με το θυμό ως προδιάθεση και ως έκφραση και με την επιθετικότητα. Στην έρευνα συμμετείχαν 1931 μαθητές/-τριες Ε΄ και Στ΄ τάξης Δημοτικών σχολείων απ’ όλη τη χώρα (mean age=11,53 years, SD=0,5 Years), με τυχαία δειγματοληψία. Χρησιμοποιήθηκαν τα ερωτηματολόγια: Το ερωτηματολόγιο της Ευγνωμοσύνης (GQ-6), η Κλίμακα Ικανοποίησης από τη Ζωή (SWLS), τα ερωτηματολόγια του Ψυχομετρικού κριτηρίου σχολικής-κοινωνικής επάρκειας για παιδιά και εφήβους του Α.Π.Θ., το ερωτηματολόγιο Θυμού του Spielberger και το ερωτηματολόγιο Αξιολόγηση της Επιθετικότητας της Μακρή-Μπότσαρη.
Τα βασικά αποτελέσματα της μελέτης είναι τα εξής: Πρώτον, τα κορίτσια αναφέρουν υψηλότερο επίπεδο ευγνωμοσύνης και ικανοποίησης, καλύτερες σχέσεις με γονείς και πιο θετική συναισθηματική σταθερότητα σε σύγκριση με τα αγόρια. Τα αγόρια, αναφέρουν πιο θετική εκτίμηση του εαυτού, υψηλότερο βαθμό θυμού και εξωτερίκευσης θυμού, υψηλότερο βαθμό λεκτικής και σωματικής επιθετικότητας, συγκριτικά με τα κορίτσια. Δεύτερον, οι άριστοι μαθητές/-τριες σε σύγκριση με τους πολύ καλούς και καλούς μαθητές/-τριες, εκδηλώνουν υψηλότερο βαθμό ευγνωμοσύνης και ικανοποίησης από τη ζωή, υψηλότερη αυτοαντίληψη και αυτοεκτίμηση, λιγότερο θυμό και καλύτερο τρόπο έκφρασης με λιγότερο βαθμό εξωτερίκευσης και περισσότερο βαθμό εσωτερίκευσης θυμού, καθώς επίσης χαμηλότερο βαθμό λεκτικής και σωματικής επιθετικότητας. Τρίτον, Οι μαθητές/-τριες των οποίων οι πατέρες και οι μητέρες είναι απόφοιτοι Πανεπιστημίου δηλώνουν υψηλότερα επίπεδα ευγνωμοσύνης και ικανοποίησης από τη ζωή, υψηλότερη σχολική ικανότητα και καλύτερες δεξιότητες ανάπτυξης διαπροσωπικών σχέσεων, ενώ τη χαμηλότερη ευγνωμοσύνη και ικανοποίηση από τη ζωή αναφέρουν οι μαθητές/-τριες των οποίων οι πατέρες και οι μητέρες είναι απόφοιτοι Δημοτικού και Γυμνασίου. Τέταρτον, Τα δύο επίπεδα ευγνωμοσύνης, το υψηλό και το χαμηλό φαίνεται να σχετίζονται σημαντικά με την ικανοποίηση από τη ζωή, την αυτοεκτίμηση και την αυτοαντίληψη. Μαθητές/-τριες με υψηλό επίπεδο ευγνωμοσύνης εμφανίζουν υψηλότερους μέσους όρους στην ικανοποίηση από τη ζωή, την αυτοεκτίμηση και την αυτοαντίληψη και χαμηλότερους στο θυμό και επιθετικότητα. Η ευγνωμοσύνη, ως ανεξάρτητη μεταβλητή, συμβάλλει θετικά στην πρόβλεψη της ικανοποίησης από τη ζωή, της αυτοεκτίμησης (εαυτός, σχολική επάρκεια, σχέσεις με γονείς και δασκάλους), της αυτοαντίληψης (σχολική ικανότητα, διαπροσωπικές σχέσεις και συναισθηματική σταθερότητα) και της εσωτερίκευσης θυμού. Αντίθετα, η ευγνωμοσύνη αποτελεί αρνητικό παράγοντα πρόβλεψης του θυμού, της εξωτερίκευσης θυμού και της επιθετικότητας.
Τα ευρήματα της έρευνας συνάδουν με τα αποτελέσματα διεθνών εμπειρικών μελετών, καλύπτουν το ερευνητικό κενό στη χώρα μας και αναδεικνύουν το ρόλο της ευγνωμοσύνης στον τρόπο που τα παιδιά αντιλαμβάνονται και αξιολογούν τον εαυτό τους, στον τρόπο που ερμηνεύουν το κοινωνικό περιβάλλον και τις συνθήκες μέσα στις οποίες ζουν και αναπτύσσονται, κυρίως όμως, στη σχέση με τον ίδιο τους τον εαυτό και με τους άλλους.
Λέξεις-κλειδιά:
Επιθετικότητα, Θυμός, Αυτοεκτίμηση, Ικανοποίηση από τη ζωή, Ευγνωμοσύνη