Στρατηγική και ανταγωνιστικότητα στον τουρισμό στο πλαίσιο της περιφερειακής ανάπτυξης: η περίπτωση των Ιονίων Νήσων

Κούρτης, Παναγιώτης, Γεώργιος

Αποστολόπουλος, Κωνσταντίνος Δ.

Η παρούσα διατριβή, έχει ως ερευνητικό στόχο την εκπόνηση ενός συμπαγούς πλαισίου στρατηγικού σχεδιασμού, που αποσκοπεί στη δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος στην περιφερειακή ανάπτυξη με βάση τη δραστηριότητα του τουρισμού που να ερμηνεύει την χρηματοοικονομική επίδοση των εμπλεκομένων επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο αυτό υποστηρίχθηκε ότι η ελκυστικότητα του κλάδου και η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων που τον απαρτίζουν, προσδιορίζουν την αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων. Η τελευταία προκύπτει από την ανάλυση των στοιχείων των δημοσιευμένων οικονομικών καταστάσεων των επιμέρους τουριστικών επιχειρήσεων της περιφέρειας (των Ιονίων). Ο διευρυμένος δείκτης Du Pont-ROE μετρά την οικονομικότητα (efficiency) και αποτελεσματικότητα (effectiveness), που αποτελούν τα βασικά συνθετικά στοιχεία της ανταγωνιστικότητας, ενώ ερμηνεύεται μέσω ενός ολοκληρωμένου πλαισίου στρατηγικής. Ακολούθως, με τη βοήθεια του πλαισίου αυτού (τα στοιχεία του οποίου διερευνώνται και εξειδικεύονται μέσω έρευνας πεδίου με τη χρήση ερωτηματολογίου) προτείνονται μέτρα πολιτικής με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της περιφερειακής ανάπτυξης με επίκεντρο τον τουρισμό, που αποτελεί το βασικό μοχλό της ανάπτυξης της περιφέρειας των Ιονίων νήσων. Η καταλληλότητα και αποτελεσματικότητα του πλαισίου, επιβεβαιώνεται στη συνέχεια από την τεχνική του δένδρου αποφάσεων. Το προτεινόμενο πλαίσιο στρατηγικού σχεδιασμού στηρίζεται στην τμηματοποίηση της τουριστικής αγοράς, την πραγματοποίηση SWOT ανάλυσης για τα επιμέρους τμήματα, την υιοθέτηση συγκεκριμένης προσέγγισης για την ανταγωνιστικότητα της περιφέρειας (το Διαμάντι της ανταγωνιστικότητας ) και τον τουρισμό («οι Πέντε δυνάμεις»). Οι επιμέρους πολιτικές μελετώνται, αξιολογούνται και εξειδικεύονται με τρόπο συνεκτικό και αρμονικό από τις μήτρες ανάλυσης της στρατηγικής (π.χ Ansoff, BCG, GE, SPACE, Marakon) και τον κύκλο ζωής του προϊόντος, ενώ αναδεικνύονται και οι κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας των επιμέρους πολιτικών. Από τη θεωρητική και εμπειρική ανάλυση προκύπτει η αναποτελεσματικότητα της ακολουθούμενης στρατηγικής στα Ιόνια, η οποία αποδίδεται στην ασάφεια στόχου (Stuck in the middle) και οδηγεί σε επίδοση κάτω του μέσου όρου, συγκρινόμενη με αυτή του συνόλου της χώρας για τον κλάδο. Καταγράφεται και αναλύεται το αδιέξοδο του μαζικού τουρισμού. Συνιστάται ο εμπλουτισμός και η διαφοροποίηση του υφιστάμενου προϊόντος, κυρίως με βάση το συνεδριακό και θαλάσσιο τουρισμό, καθώς και η ενίσχυση των δεσμών επιχειρήσεων. Οι προτάσεις πολιτικής που προκύπτουν ευκρινώς από την όλη ανάλυση, έχουν ως απώτερο στόχο την κάλυψη του χάσματος των απαιτούμενων, για τη βιωσιμότητα του κλάδου, εσόδων και κερδών. Η καταλληλότητα των προτάσεων πολιτικής, επιβεβαιώνεται περαιτέρω με τη βοήθεια της τεχνικής του «δένδρου αποφάσεων», η οποία συνιστά διαφοροποίηση του προϊόντος με έμφαση στην ποιότητα και στο περιβάλλον. Το υιοθετούμενο πλαίσιο ανάλυσης της στρατηγικής είναι απαλλαγμένο από τις αδυναμίες που διαπιστώθηκαν στο σχεδιασμό της περιφερειακής ανάπτυξης με βάση τα ΠΕΠ, ενώ οδηγεί σε τεκμηριωμένες προτάσεις πολιτικής, έχει ευρύτερη εφαρμογή στην ανάλυση της στρατηγικής και δεν περιορίζεται στον τομέα του τουρισμού. Αυτό διευκολύνει τις αποφάσεις των επιχειρήσεων και της πολιτείας να επιλέξουν με σαφή κριτήρια τις ανάγκες, να κατανείμουν τους περιορισμένους πόρους σε εναλλακτικές επενδυτικές ευκαιρίες, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.

2004-05-11

Ελληνικά

Κοινωνικές επιστήμες (Γενικά)
Βιομηχανία φιλοξενίας, ξενοδοχεία, εστιατόρια κλπ., τροφή και υπηρεσίες της

Περιφερειακός προγραμματισμός - Οικονομικές απόψεις
Ανταγωνισμός
Τουρισμός - Ελλάδα

Στρατηγική; Αποδοτικότητα; Ανάλυση χρηματοοικονομικών καταστάσεων; Τουρισμός; Ανταγωνιστικότητα; Μήτρες ανάλυσης στρατηγικής

390 σ. : εικ.

Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0