Aνάπτυξη και εφαρμογή εκπαιδευτικού υλικού πράσινης χημείας στο πλαίσιο της αειφορίας με έμφαση στην χρήση ανανεώσιμων πρώτων υλών

Καπασσά, Μαρία

Αμπελιώτης, Κωνσταντίνος

Από τη δημοσίευση της έκθεσης «Το κοινό μας μέλλον» το 1987 και τη Διακήρυξη του Ρίο το 1992, η αειφορία εμφανίζεται να είναι πρωταρχικός πολιτικός στόχος σε παγκόσμιο επίπεδο. Στο βασικό καθοδηγητικό κείμενο της συνδιάσκεψης του Ρίο, την Ατζέντα 21, αναφέρεται ότι η διεπιστημονική εκπαίδευση αποτελεί απαραίτητο όχημα για την πραγμάτωση της αειφορίας. Η στροφή προς την Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία διεθνώς, δίνει έμφαση στη εισαγωγή και διείσδυση των αρχών της αειφορίας σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης.
Η Πράσινη Χημεία (Green Chemistry) είναι μία νέα φιλοσοφία της Χημείας η οποία δίνει έμφαση στην πρόληψη. Η αναγκαιότητα ενσωμάτωσής της στην εκπαίδευση, σε συνδυασμό με την έλλειψη εκπαιδευτικού υλικού που εμφαίνει στην εκμετάλλευση και χρήση των ανανεώσιμων πρώτων υλών αποτέλεσε την αφορμή για την εκπόνηση της παρούσας διατριβής.
Βασικός σκοπός της διατριβής ήταν η ανάπτυξη και εφαρμογή πρωτότυπου εκπαιδευτικού υλικού για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση με κύριο άξονα την έβδομη αρχή της Πράσινης Χημείας που αφορά στην εκμετάλλευση και χρήση των ανανεώσιμων πρώτων υλών. Μέρος του εκπαιδευτικού υλικού που αναπτύχθηκε εφαρμόστηκε με κατάλληλα διαμορφωμένο τρόπο σε 414 μαθητές Β΄ και Γ΄ Γυμνασίου με βασική επιδίωξη να εξεταστεί η επίδραση του στις γνώσεις και στις αντιλήψεις τους για το θέμα. Παράλληλα διερευνήθηκαν και οι πρότερες γνώσεις και αντιλήψεις των μαθητών για το συγκεκριμένο ζήτημα. Η συλλογή των δεδομένων έγινε μέσω ενός ερωτηματολογίου κλειστού τύπου. Η επίδραση του εκπαιδευτικού υλικού εξετάστηκε με τη μέθοδο του προελέγχου και μεταελέγχου με τη χρήση πειραματικής ομάδας.
Η στατιστική επεξεργασία των δεδομένων έδειξε ότι οι πρότερες γνώσεις των μαθητών για το συγκεκριμένο θέμα είναι μάλλον περιορισμένες, ατελείς και πολλές φορές λανθασμένες. Το φύλο, όπως και η πρότερη συμμετοχή σε Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης φάνηκε να προκαλεί διαφοροποίηση στις γνώσεις και αντιλήψεις των μαθητών. Διαφοροποίηση στις γνώσεις των μαθητών προκαλούν ο τόπος διαμονής και το επίπεδο εκπαίδευσης των γονέων, ενώ δεν φαίνεται να επιδρούν στις αντιλήψεις τους. Η διδακτική παρέμβαση που πραγματοποιήθηκε επέφερε στατιστικά σημαντική αύξηση των γνώσεων των μαθητών για τις ανανεώσιμες πρώτες ύλες και επέδρασε θετικά στις αντιλήψεις τους. Ειδικότερα, η διδακτική παρέμβαση φαίνεται να είχε μεγαλύτερη επίδραση στις γνώσεις και αντιλήψεις των αγοριών, σε όσους δεν είχαν πρότερη συμμετοχή σε ΠΠΕ, καθώς και σε όσους προέρχονταν από περιοχές εκτός Αθήνας. Διαφοροποίηση στην επίδραση της παρέμβασης στις γνώσεις και στις αντιλήψεις παρατηρήθηκε και ανάλογα με το επίπεδο εκπαίδευσης των γονέων.
Με δεδομένη την σύνδεση της πράσινης χημείας με την καθημερινή ζωή φαντάζει ως επιτακτική η ανάγκη για ενσωμάτωση των αρχών της στα αναλυτικά προγράμματα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Τα αποτέλεσματα της έρευνας υπογραμμίζουν την ανάγκη αυτής της διάχυσης σε συνδυασμό με την ανάπτυξη ανάλογων εκπαιδευτικών υλικών στο πλαίσιο της εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την αειφορία. Το υλικό που δημιουργήθηκε μπορεί να αποτελέσει ένα εργαλείο για τους εκπαιδευτικούς, πηγή έμπνευσης για το «πρασίνισμα» της χημείας στην Δευτεροβάθμια εκπαίδευση αλλά και να τους διευκολύνει στον σχεδιασμό παρόμοιων δραστηριοτήτων με άξονα την αειφορία.

2013-05-08

Ελληνικά

Χημεία
Εκπαίδευση
Περιβαλλοντική εκπαίδευση

Αειφορική ανάπτυξη
Sustainable development
Χημεία περιβάλλοντος - Βιομηχανικές εφαρμογές
Environmental chemistry - Industrial applications
Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
Renewable natural resources
Περιβαλλοντική εκπαίδευση
Environmental education

Εκπαιδευτικό υλικό, πράσινη χημεία, ανανεώσιμες ύλες

549 σ. : εικ., πίν., διαγρ.

Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0