Περίληψη:
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η αντίσταση στην ινσουλίνη αποτελεί μια μεταβολική διαταραχή που εμφανίζεται ολοένα και συχνότερα στα παιδιά και τους εφήβους και τα προδιαθέτει ισχυρά στην ανάπτυξη σοβαρών ασθενειών, όπως είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου ΙΙ και το Μεταβολικό Σύνδρομο. Έχει φανεί πως ποιότητα της διατροφής σχετίζεται ισχυρά με την εμφάνιση ινσουλινοαντίστασης. ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η δημιουργία ενός διατροφικού δείκτη, του Healthy Diet-Lifestyle Index (HDL-Index), που να αξιολογεί το βαθμό συμμόρφωσης με τις συστάσεις διατροφής και φυσικής δραστηριότητας παιδιών σχολικής ηλικίας, καθώς επίσης και η διερεύνηση της συσχέτισης αυτού του δείκτη με την ινσουλινοαντίσταση. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: Για τη δημιουργία του HDL-Index χρησιμοποιήθηκαν 10 συστατικά στοιχεία, με τα οκτώ πρώτα να αφορούν στις συνήθειες διατροφής (κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, δημητριακών, γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων, κρέατος, ψαριών και θαλασσινών, αναψυκτικών καθώς επίσης και γλυκών) και τα τελευταία δύο στις συνήθειες του τρόπου ζωής (ώρες τηλεθέασης ή ενασχόλησης με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και τις ώρες που τα παιδιά αφιερώνουν σε μέτριας προς υψηλής έντασης φυσική δραστηριότητα). Κάθε συνιστώσα βαθμολογήθηκε από 0 μέχρι 4 βαθμούς και η συνολική βαθμολογία κυμάνθηκε από 0 έως 40 βαθμούς. Η εγκυρότητα του δείκτη αξιολογήθηκε σε ένα δείγμα παιδιών σχολικής ηλικίας από την Ελλάδα που συμμετείχαν στη μελέτη PROGRESS (Prediabetes, Obesity and Growth Epidemiological Study in Schoolchildren). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η μέση τιμή ± τυπική απόκλιση του HDL-Index είναι 20 ± 4,4 και οι τιμές του κατανέμονται κανονικά (p=0,059). Η υψηλότερη βαθμολογία του δείκτη σχετίστηκε με μικρότερα ποσοστά παιδιών με προσλήψεις χαμηλότερες της Μέσης Εκτιμώμενης Απαίτησης (Estimated Average Requirements, EARs) για συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά βάσει της ηλικίας και του φύλου των συμμετεχόντων. Με τη χρήση του ορισμού HOMA-IR> 3,16, το 10,6% των παιδιών βρέθηκε να έχουν ινσουλινοαντίσταση. Τα αποτελέσματα της απλής γραμμικής παλινδρόμησης έδειξαν πως κάθε αύξηση μίας μονάδας στη βαθμολογία του HDL-Index σχετίζεται με 7% μικρότερη πιθανότητα ανάπτυξης ινσουλινοαντίστασης [OR: 0,93, 95% ΔΕ (0,87-0,97)]. Η ανάλυση εύρεσης του βέλτιστου διαχωριστικού ορίου έδειξε πως η βαθμολογία που διαχωρίζει τα ινσουλινοαντιστεκόμενα από τα μη ινσουλινοαντιστεκόμενα παιδιά είναι μικρότερη ή ίση του 21. Με βάση τη συγκεκριμένη ανάλυση η ευαισθησία και η ειδικότητα του HDL-Index είναι 70% και 47%, αντίστοιχα. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Ο συγκεκριμένος δείκτης θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τους επαγγελματίες υγείας, σε δημόσιο και ιδιωτικό επίπεδο, προκειμένου να ανιχνεύει τα παιδιά που ακολουθούν μια δίαιτα πτωχή και απομακρυσμένη από τις συστάσεις και που θα τα προδιαθέτει ισχυρά στην εμφάνιση ινσουλινοαντίστασης. Μολαταύτα, απαιτείται περισσότερη ερεύνα, προκειμένου ο HDL-Index να αποτελέσει ένα καλύτερο προβλεπτικό εργαλείο για την ινσουλινοαντίσταση, έτσι ώστε να διαμορφωθούν κατάλληλες και αποτελεσματικές στρατηγικές δημόσιας υγείας για την αντιμετώπιση της διαταραχής αυτής στα πρώιμα στάδια της ζωής.