Παροχή διατροφικών και άλλων υγειονομικών υπηρεσιών και δείκτες καρδιαγγειακού κινδύνου σε ηλικιωμένους που διαμένουν στη νησιωτική Ελλάδα

Τυροβολάς, Στέφανος

Εισαγωγή: Τα τελευταία χρόνια το προσδόκιμο επιβίωσης ακολουθεί έναν έντονο ρυθμό αύξησης, παγκοσμίως. Η αύξηση όμως της ηλικίας του πληθυσμού σχετίζεται και με αύξηση της εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων. Η διατροφή μέσω της δημόσιας υγείας έχει ως στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, μέσω της πρωτογενούς, αλλά και της δευτερογενούς πρόληψης. Οι διαιτολογικές υπηρεσίες και η επίδραση τους στην κατάσταση υγείας των ηλικιωμένων έχει ελάχιστα διερευνηθεί μέχρι σήμερα. Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν να αποτιμηθεί η συσχέτιση ανάμεσα στην κατανομή παρεχόμενων διαιτολογικών και άλλων υγειονομικών υπηρεσιών τόσο από δημόσιους όσο και ιδιωτικούς φορείς (δηλ., νοσοκομεία δευτεροβάθμιας περίθαλψης, κέντρα υγείας, παρουσία διαιτολόγου, διατροφικές συνεδρίες και ολοκλήρωσή τους κτλ) με δείκτες υγείας, σε ηλικιωμένα άτομα που διαμένουν στη νησιωτική Ελλάδα και την Κύπρο. Μεθοδολογία: Το 2010, συλλέχθηκαν πληροφορίες που αφορούσαν στις διαιτολογικές υπηρεσίες από εννέα ελληνικά νησιά και την Κύπρο, μέσω συνεντεύξεων από όλους σχεδόν τους διαιτολόγους (ν=88). Το ποσοστό συμμετοχής ανά νησί ήταν: Νάξος 100%, Σύρος 50%, Λέσβος 100%, Ζάκυνθος 100%, Κρήτη 60%, Κεφαλονιά 100% Κέρκυρα 50%, Κύπρος 39%, Σαμοθράκη και Λήμνος 0%. Επιπλέον η κατάσταση υγείας του ηλικιωμένου πληθυσμού (επιπολασμός διαβήτη, υπέρταση, υπερχοληστερολαιμία, παχυσαρκία) βασίστηκε σε στοιχεία από την επιδημιολογική μελέτη MEDIS που αφορούσε 744 άνδρες (75±7 ετών) και 742 γυναίκες (73±7 ετών), μόνιμους κατοίκους των προαναφερθέντων νησιών. Αποτελέσματα: Ο κύριος λόγος που οι ηλικιωμένοι ζήτησαν διαιτολογική υποστήριξη ήταν η ρύθμιση της γλυκόζης, ενώ μικρό ποσοστό επισκέφθηκε διαιτολόγο για προληπτικούς λόγους. Η πλειονότητα των διαιτολόγων δήλωσε πως οι ηλικιωμένοι, ζητούν την αρωγή τους με προτροπή ιατρού, ενώ ο κύριος λόγος, διακοπής των συνεδριών ήταν οικονομικός. Αντίστροφη σχέση παρατηρήθηκε μεταξύ της διάρκειας παρουσίας διαιτολογικών υπηρεσιών (δημόσιων ή ιδιωτικών) σε ένα νησί και του επιπολασμού παχυσαρκίας, υπερχοληστερολαιμίας, υπέρτασης και διαβήτη. Επιπρόσθετα, στα νησιά όπου παρέχονταν διαιτολογικές υπηρεσίες οι ηλικιωμένοι παρατηρήθηκε πως επιδεικνύουν υψηλότερο βαθμό υιοθέτησης της μεσογειακής δίαιτας (p=0,04) και βελτιωμένη πρόσληψη μακροθρεπτικών συστατικών (p<0,001). Επιπλέον, η παρουσία δημόσιων μονάδων υγείας με ενεργά τμήματα διατροφής, φάνηκε να συσχετίζεται με την παρουσία μικρότερου επιπολασμού παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου στον ηλικιωμένο πληθυσμό αναφοράς. Περαιτέρω μάλιστα ανάλυση έδειξε πως ο αριθμός των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου στον πληθυσμό αναφοράς υπό-τριπλασιάζεται, αν στο νησί υπάρχει διαιτολογική υποστήριξη για >5 έτη, και παραμένει μικρότερος του αναμενομένου, αν οι γιατροί ζητούν τη συμμετοχή διαιτολόγου στη θεραπεία του ασθενούς. Τέλος ο αριθμός παραμένει μικρότερος του πληθυσμιακού μέσου, όταν υπάρχει συμμόρφωση των ηλικιωμένων ατόμων στις διατροφικές οδηγίες. Συμπεράσματα: Ο ρόλος του διαιτολόγου είναι καθοριστικός και οι διαιτολογικές υπηρεσίες που αυτός προσφέρει, διαμέσου του συστήματος της υγείας, φαίνεται πως μπορούν να συνεισφέρουν αποτελεσματικά στην πρόληψη και τη βελτίωση της καρδιαγγειακής υγείας του ηλικιωμένου νησιωτικού πληθυσμού. Περαιτέρω, η ενίσχυση της παροχής των διαιτολογικών υπηρεσιών μπορεί να οδηγήσει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής στα άτομα της τρίτης ηλικίας. Κατά συνέπεια, το δημόσιο σύστημα υγείας επιβάλλεται να αναδιοργανώσει τις προσφερόμενες υπηρεσίες από «θεραπευτικές» σε υπηρεσίες «πρόληψης», δίνοντας έμφαση στην προώθηση της υγείας, την πρόληψη των χρόνιων νοσημάτων και την ενίσχυση των διαιτολογικών υπηρεσιών.

2013-02-05

Ελληνικά

Διατροφικές συνήθειες - Ηλικιωμένοι - Ελλάδα, Νησιά της
Υγειονομικές υπηρεσίες - Ελλάδα, Νησιά της
Καρδιαγγειακό σύστημα - Παράγοντες κίνδυνου - Ελλάδα, Νησιά της

141 σ. : εικ., πίν., χάρτες, σχ.

Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0