Περίληψη:
Η ελληνική περιφέρεια, τμήμα της οποίας αποτελούν και οι ορεινές μειονεκτικές περιοχές, αποτελεί ένα σημαντικό και ενεργό κομμάτι της ελληνικής επικράτειας. Παρουσιάζει οικονομικές, κοινωνικές, πολιτισμικές και περιβαλλοντικές ιδιαιτερότητες και δυσκολίες, οι οποίες πρέπει να αξιολογούνται και να συμπεριλαμβάνονται στο σχεδιασμό των προγραμμάτων ανάπτυξής της, ώστε να καταφέρει να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις της εποχής και να ανταγωνιστεί τις διεθνείς αγορές όπως αυτές έχουν σήμερα διαμορφωθεί.
Ως σύμμαχος στην προσπάθεια αυτή, εμφανίζεται η έννοια της «ανάπτυξης», όπως προσεγγίζεται στις μέρες μας, μαζί με τους πιο εξειδικευμένους και ουσιαστικούς της όρους, όπως η ενδογενής, η ολοκληρωμένη ανάπτυξη και η βιώσιμη ανάπτυξη. Η έννοια αυτή, έχοντας ξεφύγει από τα στενά και περιορισμένα όρια των οικονομικών επιτευγμάτων, συμπεριλαμβάνει πλέον αξίες κοινωνικές, πολιτισμικές και περιβαλλοντικές και αποβλέπει στην ολοκληρωμένη προσέγγιση της υπαίθρου και στη διατήρηση και προαγωγή των τοπικών οικονομιών και κοινωνιών.
Η περιοχή μελέτης βρίσκεται στην ελληνική ύπαιθρο και είναι κατ΄εξοχήν ορεινή. Λόγω του ισχυρού ανάγλυφου, των έντονων κλιματικών συνθηκών και της απόστασής της από τα αστικά κέντρα, παρουσιάζει μια καθυστέρηση στον τομέα της ανάπτυξης. Ο πρωτογενής τομέας είναι εκείνος ο οποίος αποτελούσε μέχρι σήμερα την πιο εντατική δραστηριότητα για την περιοχή μελέτης. Στις μέρες μας, με τον επαναπροσδιορισμό των εννοιών της ανάπτυξης και την εφαρμογή προγραμμάτων και πολιτικών ολοκληρωμένης τοπικής ανάπτυξης στην Ελλάδα και σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, δίνεται η ευκαιρία και στην εν λόγω ορεινή, μειονεκτική περιοχή να βελτιώσει την οικονομική και κοινωνική της σημερινή κατάσταση και να εφαρμόσει προγράμματα που προωθούν την οικονομικοκοινωνική ανάπτυξή της.
Η παρούσα μελέτη διερευνά την οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική και περιβαλλοντική πραγματικότητα των Δήμων Αποδοτίας, Πλατάνου και Πυλήνης της Ορεινής Ναυπακτίας. Σκοπός της μελέτης είναι να διαπιστωθεί η σημερινή υφιστάμενη κατάσταση στο χώρο αυτό και να διερευνηθεί κατά πόσο και με ποιόν τρόπο μπορεί να πραγματοποιηθεί στην εν λόγω περιοχή μια ολοκληρωμένη, βιώσιμη ενδογενής ανάπτυξη.
‘Έτσι, στο πρώτο κεφάλαιο της μελέτης γίνεται μια προσπάθεια σύντομης ανάλυσης της έννοιας της ανάπτυξης και των παράγωγων όρων που την ακολουθούν όπως περιφερειακή ανάπτυξη, ενδογενής ανάπτυξη, αγροτική ανάπτυξη, ολοκληρωμένη ανάπτυξη, και βιώσιμη ανάπτυξη.
Ακολουθεί το δεύτερο κεφάλαιο το οποίο αναφέρεται στις ορεινές περιοχές, στον προσδιορισμό τους, στα βασικά χαρακτηριστικά τους, στα κυριότερά τους προβλήματα και στις προοπτικές τους.
Στο κεφάλαιο τρία, αφού προηγηθεί μια σύντομη αναφορά στην πορεία της αγροτικής περιφερειακής πολιτικής στην Ελλάδα και στον τρόπο που επέδρασε σε αυτή η Ευρωπαϊκή Ένωση από τη δεκαετία του ΄80 και έπειτα, παρουσιάζονται αναλυτικά οι Πρωτοβουλίες LEADER I , LEADER II και LEADER +. Ο λόγος που αναλύονται οι προαναφερθείσες Πρωτοβουλίες είναι γιατί από το 2000 και έπειτα αποτελούν το βασικό, αν όχι και το μοναδικό, μοχλό ανάπτυξης της περιοχής μελέτης.
Στο επόμενο κεφάλαιο επιχειρείται η παρουσίαση της φυσιογνωμίας της περιοχής μελέτης. Περιγράφεται η θέση της στο Νομό Αιτωλοακαρνανίας, τα φυσικά της γνωρίσματα ( κλίμα, γεωμορφολογία, υδρολογία, χλωρίδα, πανίδα ), η ιστορία της, τα δημογραφικά ( έκταση, διοικητική διαίρεση, πληθυσμός ) και κοινωνικά (εκπαίδευση, υγεία) της χαρακτηριστικά, καθώς και οι οικονομικές της συνθήκες (τομείς παραγωγής). Ακολουθεί το κεφάλαιο πέντε στο οποίο γίνεται περιγραφή της εφαρμογής LEADER στην εν λόγω περιοχή.
Στο κεφάλαιο έξι, παρουσιάζεται η διαδικασία συλλογής, ταξινόμησης και ανάλυσης των πληροφοριών που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια στην περιοχή μελέτης, καθώς και οι πίνακες με τις πληροφορίες που προκύπτουν από την έρευνα. Τα συμπεράσματα που απορρέουν σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο από την έρευνα και την ανάλυση των πληροφοριών μαζί με προτάσεις για περαιτέρω ολοκληρωμένη, βιώσιμη ανάπτυξη της Ορεινής Ναυπακτίας καταγράφονται στο κεφάλαιο επτά.
Στο τελευταίο μέρος της μελέτης παρατίθεται η βιβλιογραφία που έχει χρησιμοποιηθεί κατά τη συγγραφή της εργασίας και το παράρτημα που περιέχει χάρτες, πίνακες και το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε κατά την έρευνα.