Περίληψη:
Η παιδική παχυσαρκία αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα δημόσιας υγείας των τελευταίων δεκαετιών, με αυξανόμενη επίπτωση παγκοσμίως. Το φαινόμενο είναι πολυπαραγοντικό και δεν έχει καθοριστεί πλήρως η σχέση όλων των παραγόντων που το αφορούν με αυτό. Ένας από τους παράγοντες που εμφανίζει ερευνητικό ενδιαφέρον είναι η ταχύτητα ανάπτυξης. Η παρούσα εργασία διερευνά τη σχέση μεταξύ ταχύτητας σωματικής ανάπτυξης κατά την παιδική ηλικία και της εμφάνισης δεικτών παχυσαρκίας, τόσο περιφερικής όσο και κεντρικής, σε ελληνικό πληθυσμό παιδιών ηλικίας 9–13 ετών. Χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από τη μελέτη Healthy Growth σε δύο χρονικά σημεία (συγχρονικά και προοπτικά), ενώ η ταχύτητα ανάπτυξης εκτιμήθηκε με βάση καμπύλες προσαρμοσμένες στα στάδια Tanner. Το δείγμα αποτελούνταν από 2666 παιδιά, με σχεδόν ίση κατανομή φύλου και μέσο όρο ηλικίας 11,2 έτη. Η πλειοψηφία ταξινομήθηκε ως φυσιολογικού βάρους, με το 30,4% να κατατάσσεται στην κατηγορία του υπέρβαρου και το 11,5% στην κατηγορία της παχυσαρκίας, με υψηλότερη συχνότητα στα αγόρια. Παρατηρήθηκε μεγαλύτερη συγκέντρωση κοριτσιών στα ανώτερα στάδια Tanner. Η ανάλυση διακύμανσης ανέδειξε σημαντικές διαφορές σε ΔΜΣ, z-score ΔΜΣ και περιφέρεια μέσης μεταξύ των παιδιών με υψηλή και χαμηλή ταχύτητα ανάπτυξης. Κατόπιν στατιστικής επεξεργασίας προέκυψαν τέσσερα λογαριθμικά μοντέλα τα οποία επιχειρούν να ερμηνεύσουν το φαινόμενο της παχυσαρκίας συγχρονικά και προοπτικά. Εξετάστηκαν οι παράγοντες φύλο, ηλικία και ταχύτητα ανάπτυξης ως προς την επίδραση τους στην εμφάνιση υπέρβαρου / παχυσαρκίας και κεντρικής παχυσαρκίας. Ο ρυθμός ανάπτυξης φαίνεται να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ερμηνεία του φαινομένου με τα παιδιά που ταξινομήθηκαν στην ομάδα αυξημένης ταχύτητας ανάπτυξης να έχουν 63,4% περισσότερη πιθανότητα εμφάνισης παχυσαρκίας στην ενήλικη ζωή έναντι αυτών που ταξινομήθηκαν στην ομάδας φυσιολογικής ανάπτυξης (p=0.002) και 111,7% περισσότερη πιθανότητα εκδήλωσης κεντρικής παχυσαρκίας αντίστοιχα (p=0.04).
Συμπερασματικά, η ταχύτητα ανάπτυξης αποτελεί αξιόπιστο προγνωστικό δείκτη υπέρβαρου / παχυσαρκίας – κεντρικής παχυσαρκίας, ενώ η πρώιμη ανάπτυξη σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο παχύσαρκου φαινοτύπου στην ενήλικη ζωή.