Πρωτότυπος Τίτλος:
Διαχείριση της προστατευόμενης περιοχής του Υμηττού: συγκριτική διερεύνηση των αντιλήψεων των κατοίκων της Καισαριανής και των επισκεπτών
Συγγραφέας:
Γαργαλέτσου, Ευγενία Μαρία
Επιβλέπων καθηγητής:
Δέτσης, Βασίλης
Περίληψη:
Η Ελλάδα είναι μια χώρα που έχει πλούσια και σπάνια ποικιλία από φυτά και ζώα καθώς και χαρακτηριστικούς βιότοπους και όμορφα τοπία. Η τεράστια αυτή ποικιλία και η σημασία του φυσικού περιβάλλοντος, δημιούργησε πρόσθετες υποχρεώσεις για την προστασία και διατήρησή του.
Ο πρώτος δασικός κώδικας εκδόθηκε το 1929 και προέβλεπε τη λήψη ειδικών μέτρων για τη διατήρηση ορισμένων εκτάσεων που χαρακτηρίστηκαν ¨προστατευτικά δάση¨, θεσμός που ισχύει και σήμερα. Το 1938 κηρύχθηκε ο πρώτος Εθνικός δρυμός, ο Όλυμπος και λίγο αργότερα τον ίδιο χρόνο κηρύχθηκε και ο Παρνασσός Εθνικός Δρυμός (Κασιούμης 1988).
Προπολεμικά η κυριότερη αιτία καταστροφής των δασών στη χώρα μας ήταν η άσκηση της νομαδικής κτηνοτροφίας. Μεταπολεμικά, η εσωτερική μετανάστευση λόγω της εγκατάλειψης της υπαίθρου οδήγησε σχεδόν το 50% του πληθυσμού της Ελλάδας να είναι συγκεντρωμένος στο λεκανοπέδιο της Αθήνας. Η καταπάτηση δασικών εκτάσεων, η άναρχη οικιστική ανάπτυξη και οι συχνές πυρκαγιές οδήγησαν στην υποβάθμιση των δασών αυτών. Η υποβάθμιση αυτή αποτελεί ένα τεράστιο οικολογικό πρόβλημα με σοβαρές κοινωνικές συνέπειες.
Η υποβάθμιση των δασών οδήγησε στη σύνταξη προστατευτικών διατάξεων για το περιβάλλον. Τα άρθρα 24 και 117 του Συντάγματος του 1975 ορίζουν την υποχρέωση προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, των δασών και των δασικών εκτάσεων από το κράτος. Το άρθρο 24 ορίζει: « Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και γενικά των δασικών εκτάσεων. Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δημοσίων δασών και των δημοσίων δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την εθνική οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη χρήση που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον».
Το άρθρο 117 (παρ. 3 και 4) ορίζει: « δημόσια ή ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαγιά ή με άλλο τρόπο αποψιλώθηκαν ή αποψιλώνονται δεν αποβάλλουν για το λόγο αυτό το χαρακτήρα που είχαν πριν καταστραφούν, κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες και αποκλείεται να διατεθούν για άλλο προορισμό. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση δασών ή δασικών εκτάσεων που ανήκουν σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημόσιου δικαίου επιτρέπεται μόνο υπέρ του Δημοσίου, σύμφωνα με τους ορισμούς του άρθρου 17, για λόγους δημόσιας ωφέλειας, διατηρείται πάντως η μορφή του ως δασική».
Μέχρι πρόσφατα μεγαλύτερη έμφαση δινόταν σε οικοσυστήματα που αποτελούνταν από εκτάσεις κυρίως δασικού χαρακτήρα.
Στην εργασία εξετάζεται η διαχείριση της προστατευόμενης περιοχής του Υμηττού.
Στο πρώτο μέρος της εργασίας παρουσιάζονται κάποια στοιχεία που αφορούν τον Υμηττό και την Καισαριανή αφού στη συνέχεια θα διερευνηθούν οι αντιλήψεις των κατοίκων της Καισαριανής και των επισκεπτών του Υμηττού από άλλες περιοχές του λεκανοπεδίου Αττικής σχετικά με θέματα προστασίας του βουνού κλπ.
Στη συνέχεια εξετάζονται οι ενέργειες που έχουν γίνει για την αποκατάσταση και προστασία του Υμηττού από το Ελληνικό Κράτος αλλά και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η πρώτη επίσημη ενέργεια για την αποκατάσταση του οικολογικού χώρου του Υμηττού, για την προστασία του και την αύξηση του πρασίνου στο χώρο, έγινε το 1977. Μια ομάδα δασολόγων συνέταξε την μελέτη αναδασώσεως και διαμορφώσεως του τοπίου του Υμηττού για το Υπουργείο Γεωργίας και μέχρι σήμερα αποτελεί ίσως την πιο ολοκληρωμένη πρόταση για τον Υμηττό.
Ο Υμηττός λόγω της οικολογικής του αξίας έχει προταθεί για να ενταχθεί στο Δίκτυο NATURA 2000, το οποίο έχει ως σκοπό την προστασία των σπάνιων και απειλούμενων ειδών και ενδιαιτημάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η εφαρμογή της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ στην Ελλάδα άρχισε με την εκτέλεση του έργου ¨Καταγραφή, Αναγνώριση, Εκτίμηση και Χαρτογράφηση των Τύπων των Οικοτόπων και των ειδών Χλωρίδας και Πανίδας στην Ελλάδα¨. Έτσι γίνεται και μια συνοπτική αναφορά στο ελληνικό περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα του για να εξεταστούν και συνολικά, πέραν του Υμηττού, οι προστατευόμενες περιοχές εθνικής αλλά και διεθνούς σημασίας.
Επίσης θα γίνει αναφορά σε ένα από τα μεγαλύτερα έργα που έχουν κατασκευαστεί στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια, την Αττική Οδό, που μεγάλο τμήμα της διασχίζει τον Υμηττό.
Τέλος παρουσιάζονται η Φιλοδασική Ένωση Αθηνών αλλά και ο Σύνδεσμος Ανάπτυξης και Προστασίας του Υμηττού που δραστηριοποιούνται στο χώρο του Υμηττού για την προστασία, ανάπτυξη και αναβάθμιση του.
Στο δεύτερο μέρος της εργασίας θα εξεταστούν οι απόψεις των κατοίκων της Καισαριανής, ενός δήμου δηλαδή που βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τον Υμηττό αφού βρίσκεται στις δυτικές πλαγιές του και τις απόψεις επισκεπτών του βουνού από άλλες περιοχές του λεκανοπεδίου για θέματα που αφορούν το βουνό. Με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε διερευνάται επίσης αν και κατά πόσο διαφέρουν οι απόψεις τους.
Ο πρώτος δασικός κώδικας εκδόθηκε το 1929 και προέβλεπε τη λήψη ειδικών μέτρων για τη διατήρηση ορισμένων εκτάσεων που χαρακτηρίστηκαν ¨προστατευτικά δάση¨, θεσμός που ισχύει και σήμερα. Το 1938 κηρύχθηκε ο πρώτος Εθνικός δρυμός, ο Όλυμπος και λίγο αργότερα τον ίδιο χρόνο κηρύχθηκε και ο Παρνασσός Εθνικός Δρυμός (Κασιούμης 1988).
Προπολεμικά η κυριότερη αιτία καταστροφής των δασών στη χώρα μας ήταν η άσκηση της νομαδικής κτηνοτροφίας. Μεταπολεμικά, η εσωτερική μετανάστευση λόγω της εγκατάλειψης της υπαίθρου οδήγησε σχεδόν το 50% του πληθυσμού της Ελλάδας να είναι συγκεντρωμένος στο λεκανοπέδιο της Αθήνας. Η καταπάτηση δασικών εκτάσεων, η άναρχη οικιστική ανάπτυξη και οι συχνές πυρκαγιές οδήγησαν στην υποβάθμιση των δασών αυτών. Η υποβάθμιση αυτή αποτελεί ένα τεράστιο οικολογικό πρόβλημα με σοβαρές κοινωνικές συνέπειες.
Η υποβάθμιση των δασών οδήγησε στη σύνταξη προστατευτικών διατάξεων για το περιβάλλον. Τα άρθρα 24 και 117 του Συντάγματος του 1975 ορίζουν την υποχρέωση προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, των δασών και των δασικών εκτάσεων από το κράτος. Το άρθρο 24 ορίζει: « Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και γενικά των δασικών εκτάσεων. Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δημοσίων δασών και των δημοσίων δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την εθνική οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη χρήση που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον».
Το άρθρο 117 (παρ. 3 και 4) ορίζει: « δημόσια ή ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαγιά ή με άλλο τρόπο αποψιλώθηκαν ή αποψιλώνονται δεν αποβάλλουν για το λόγο αυτό το χαρακτήρα που είχαν πριν καταστραφούν, κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες και αποκλείεται να διατεθούν για άλλο προορισμό. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση δασών ή δασικών εκτάσεων που ανήκουν σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημόσιου δικαίου επιτρέπεται μόνο υπέρ του Δημοσίου, σύμφωνα με τους ορισμούς του άρθρου 17, για λόγους δημόσιας ωφέλειας, διατηρείται πάντως η μορφή του ως δασική».
Μέχρι πρόσφατα μεγαλύτερη έμφαση δινόταν σε οικοσυστήματα που αποτελούνταν από εκτάσεις κυρίως δασικού χαρακτήρα.
Στην εργασία εξετάζεται η διαχείριση της προστατευόμενης περιοχής του Υμηττού.
Στο πρώτο μέρος της εργασίας παρουσιάζονται κάποια στοιχεία που αφορούν τον Υμηττό και την Καισαριανή αφού στη συνέχεια θα διερευνηθούν οι αντιλήψεις των κατοίκων της Καισαριανής και των επισκεπτών του Υμηττού από άλλες περιοχές του λεκανοπεδίου Αττικής σχετικά με θέματα προστασίας του βουνού κλπ.
Στη συνέχεια εξετάζονται οι ενέργειες που έχουν γίνει για την αποκατάσταση και προστασία του Υμηττού από το Ελληνικό Κράτος αλλά και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η πρώτη επίσημη ενέργεια για την αποκατάσταση του οικολογικού χώρου του Υμηττού, για την προστασία του και την αύξηση του πρασίνου στο χώρο, έγινε το 1977. Μια ομάδα δασολόγων συνέταξε την μελέτη αναδασώσεως και διαμορφώσεως του τοπίου του Υμηττού για το Υπουργείο Γεωργίας και μέχρι σήμερα αποτελεί ίσως την πιο ολοκληρωμένη πρόταση για τον Υμηττό.
Ο Υμηττός λόγω της οικολογικής του αξίας έχει προταθεί για να ενταχθεί στο Δίκτυο NATURA 2000, το οποίο έχει ως σκοπό την προστασία των σπάνιων και απειλούμενων ειδών και ενδιαιτημάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η εφαρμογή της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ στην Ελλάδα άρχισε με την εκτέλεση του έργου ¨Καταγραφή, Αναγνώριση, Εκτίμηση και Χαρτογράφηση των Τύπων των Οικοτόπων και των ειδών Χλωρίδας και Πανίδας στην Ελλάδα¨. Έτσι γίνεται και μια συνοπτική αναφορά στο ελληνικό περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα του για να εξεταστούν και συνολικά, πέραν του Υμηττού, οι προστατευόμενες περιοχές εθνικής αλλά και διεθνούς σημασίας.
Επίσης θα γίνει αναφορά σε ένα από τα μεγαλύτερα έργα που έχουν κατασκευαστεί στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια, την Αττική Οδό, που μεγάλο τμήμα της διασχίζει τον Υμηττό.
Τέλος παρουσιάζονται η Φιλοδασική Ένωση Αθηνών αλλά και ο Σύνδεσμος Ανάπτυξης και Προστασίας του Υμηττού που δραστηριοποιούνται στο χώρο του Υμηττού για την προστασία, ανάπτυξη και αναβάθμιση του.
Στο δεύτερο μέρος της εργασίας θα εξεταστούν οι απόψεις των κατοίκων της Καισαριανής, ενός δήμου δηλαδή που βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τον Υμηττό αφού βρίσκεται στις δυτικές πλαγιές του και τις απόψεις επισκεπτών του βουνού από άλλες περιοχές του λεκανοπεδίου για θέματα που αφορούν το βουνό. Με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε διερευνάται επίσης αν και κατά πόσο διαφέρουν οι απόψεις τους.
Ημερομηνία κατάθεσης:
2005
Γλώσσες Τεκμηρίου:
Ελληνικά
Θεματικές Κατηγορίες:
Περιβαλλοντικές επιστήμες
Λοιπά Θέματα:
Περιβάλλον - Προστασία - Ελλάδα
Environmental protection - Greece
Υμηττός, Όρος (Ελλάδα)
Hymettus Mountain (Greece)
Environmental protection - Greece
Υμηττός, Όρος (Ελλάδα)
Hymettus Mountain (Greece)
Λέξεις-κλειδιά:
Υμηττός, περιβάλλον, προστασία, απόψεις
Περιγραφή:
140 σ., πίν., διαγρ.
Άδεια χρήσης:
Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0
