Αυστηρή χορτοφαγία και καρδιαγγειακός κίνδυνος: Συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας και μετα-ανάλυση

Δαλμυράς, Δημήτριος, Σπυρίδων

Παναγιωτάκος, Δημοσθένης

Εισαγωγή/ Σκοπός: Η αυστηρή χορτοφαγία (απόδοση του όρου veganism), όρος που επινοήθηκε τη δεκαετία του 1940, χαρακτηρίζει την αποφυγή κατανάλωσης αλλά και χρήσης γενικότερα ζωικών προϊόντων και παραγώγων αυτών. Τα τελευταία χρόνια οι χορτοφαγικές δίαιτες κερδίζουν ολοένα και μεγαλύτερη θέση εντός της κοινωνίας και αποτελούν αντικείμενο έρευνας της επιστημονικής κοινότητας, ιδιαίτερα σε σχέση με τα καρδιαγγειακά νοσήματα, το διαβήτη και την παχυσαρκία. Τα οφέλη φαίνεται να είναι σημαντικά, το ίδιο και οι πιθανές διατροφικές ελλείψεις. Ένα ζήτημα που χρήζει περαιτέρω διερεύνησης είναι η σχέση μεταξύ μιας αυστηρά χορτοφαγικής δίαιτας και της καρδιαγγειακής υγείας. Σκοπός της παρούσας ερευνητικής εργασίας ήταν η μετα- ανάλυση των δημοσιευμένων μετα-αναλύσεων (umbrella meta-analysis), ώστε να ελεγχθεί, αν δύναται η χορτοφαγία να αποτελέσει στρατηγική πρόληψης και αντιμετώπισης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Υλικό και μέθοδος: Στο πλαίσιο της παρούσας έρευνας πραγματοποιήθηκε αναζήτηση στις βάσεις δεδομένων PubMed και Scopus για σχετικές μετα-αναλύσεις κλινικών δοκιμών και επιδημιολογικών μελετών, χωρίς χρονικό περιορισμό. Εφαρμόσθηκαν μοντέλα τυχαίων επιδράσεων ή μικτών επιδράσεων, και η ετερογένεια εκτιμήθηκε μέσω του I2 και του Cohran Q. Αποτελέσματα: Από την αναζήτηση που πραγματοποιήθηκε βρέθηκαν 20 μετα-αναλύσεις, όμως οι 9 από αυτές πληρούσαν τα κριτήρια, αφού οι υπόλοιπες είτε δεν έκαναν σαφή αναφορά σε αυστηρώς χορτοφαγικές δίαιτες, είτε δεν υπήρχε ξεκάθαρος διαχωρισμός αυτών. Η umbrella μέτα-ανάλυση των μέτα-αναλύσεων έδειξε ότι συγκριτικά με τις μεικτές δίαιτες (απόδοση του όρου omnivore), μια αυστηρά χορτοφαγική δίαιτα (vegan) μείωσε το δείκτη μάζας σώματος (συνδυασμένο β, -1,674 Kg/m2, 95% ΔΕ [-1,993, -1,354], p<0,001; I2=0,0%), την περιφέρεια μέσης (-4,900 cm, 95% ΔΕ [-7,740, -2,060], p<0,001; I2=0,0%), την λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας (HDL) (-0.08 mg/dL, 95% ΔΕ [-0,09, -0,06], p<0,001; I2=12,24%), την γλυκόζη αίματος (-0,30 mg/dL, 95% ΔΕ [-0,41, -0,20], p<0,001; I2=21,75%), την συστολική αρτηριακή πίεση (-1,65 mmHg, 95% ΔΕ [-3,33, 0,02], p=0.05; I2=77,0%) και την διαστολική αρτηριακή πίεση (-1.25 mmHg, 95% ΔΕ [-2,25, -0,25], p=0.01; I2=68,4%). Όσον αφορά στην ολική χοληστερόλη, λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας και τριγλυκεριδίων δεν βρέθηκε κάποια στατιστικά σημαντική επίδραση. Επίσης, δεν σχετίζεται με στατιστικά σημαντική μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου (συνδυασμένο log(exp(b)), –0.08, 95% ΔΕ [–0.23, 0.06], p = 0.26; I2=0,0%). Σε πολλές περιπτώσεις αναδείχθηκε σημαντικό σφάλμα δημοσίευσης. Συμπεράσματα: Μία αμιγώς χορτοφαγική δίαιτα, ως στρατηγική πρόληψης και αντιμετώπισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, υπόσχεται πολλά. Βεβαίως χρήζει περαιτέρω μελέτης και έρευνας, ιδιαίτερα λόγω του μικρού δείγματος των συμμετεχόντων στις επιμέρους κλινικές δοκιμές, ώστε να διασαφηνιστούν δυσκολίες και ανεπιθύμητες παρενέργειες κατά την υλοποίησή της.

2025-07-11

Ελληνικά

Διατροφή (Γενικά). DRI’s

Χορτοφαγία
Καρδιαγγειακό σύστημα - Ασθένειες

αυστηρή χορτοφαγία, καρδιαγγειακός κίνδυνος, μετα-ανάλυση

88 σ.,εικ.,πίν.,διαγρ.

Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0