Πρωτότυπος Τίτλος:
Περιβαλλοντική αξιολόγηση του κύκλου ζωής και προσδιορισμός υδατικού αποτυπώματος προϊόντων αμπέλου με την υποστήριξη τεχνικών γεωργίας ακριβείας
Συγγραφέας:
Βανταράκης, Γεώργιος, Χρήστος
Επιβλέπων καθηγητής:
Καραθάνος, Βάϊος
Περίληψη:
Η παραγωγή τροφίμων όσο απαραίτητη είναι άλλο τόσο αντιμετωπίζει πολυδιάστατες προκλήσεις. Η αύξηση της κατανάλωσης, η εκ των ων ουκ άνευ ασφάλεια και υγιεινή, η πολυεπίπεδη ποιότητα, που απροπό περιλαμβάνει και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα των συστημάτων παραγωγής, είναι μερικές από αυτές. Η επιστημονική κοινότητα εξετάζει τις συνέργειες και τις συγκρούσεις που εμφανίζονται σε αυτές στο πλαίσιο της συχνής διελκυστίνδας της με την ποσότητα, αλλά και συχνά μεταξύ συνιστωσών της ποιότητας.
Στο τελευταίο ερευνητικό πεδίο κινείται η παρούσα διατριβή εξετάζοντας τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του συστήματος τροφίμου-νερού-περιβάλλοντος με έμφαση στην τοπικότητα και συγκεκριμένα στην παραγωγή αμπελοοινικών προϊόντων ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ). Ειδικότερα η μελέτη επικεντρώθηκε στην εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της παραγωγής του εξαιρετικού terroir ΠΟΠ Κορινθιακή σταφίδα Βοστίτσα και των οίνων ΠΟΠ Μοσχάτος Ρίου Πατρών και ΠΟΠ Μοσχάτος Πατρών.
Η αξιολόγηση του κύκλου ζωής (ΑΚΖ) όπως αυτή περιγράφεται στην ομάδα προτύπων ISO 14040 απάντησε στην ποσοτικοποίηση των επιπτώσεων, φώτισε τα κρίσιμα σημεία της διαδικασίας παραγωγής και σύγκρινε ομοειδή προϊόντα αμπέλου ως προς την περιβαλλοντική τους απόδοση.
Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε για την εκτίμηση της σταφίδας είναι η CML του Πανεπιστημίου του Leiden με τη χρήση του λογισμικού SimaPro στην οποία υπολογίστηκαν δέκα ενδιάμεσες επιπτώσεις. Το σύστημα που εξετάστηκε ήταν από την καλλιέργεια έως την πύλη εξόδου του εργοστασίου μεταποίησης και για λειτουργική μονάδα 1 kgr προϊόντος σε 200 γρ. πλαστικό σάκο.
Για την μελέτη των οίνων χρησιμοποιήθηκε η ReCiPe (2016) με τον υπολογισμό δέκα οκτώ ενδιάμεσων επιπτώσεων με το ίδιο λογισμικό, με όρια του συστήματος από την καλλιέργεια έως την πύλη εξόδου των οινοποιίων και σε λειτουργική μονάδα το ένα λίτρο παραγόμενου οίνου σε γυάλινη φιάλη 0,5L. Μελετήθηκαν δεδομένα πέντε ετών για το ΠΟΠ Μοσχάτος Ρίου Πατρών σε βιολογική καλλιέργεια. Τα δεδομένα αυτά συγκρίθηκαν για ένα έτος με αυτά του ΠΟΠ Μοσχάτος Πατρών συμβατικής καλλιέργειας.
Στον υπολογισμό του υδατικού αποτυπώματος (ΥΔΑΠ) χρησιμοποιήθηκε η πλέον διαδεδομένη μεθοδολογία υπολογισμού κατά Hoekstra στην οποία συμπεριλήφθηκαν όλες οι συνιστώσες του χρησιμοποιούμενου νερού για την παραγωγή του τροφίμου στην έμμεση και την άμεση χρήση του. Χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα τριών ετών με μονάδα αναφοράς το ένα κιλό συγκομισμένου αποξηραμένου και νωπού προϊόντος. Τα όρια του συστήματος περιλάμβαναν την καλλιέργεια αμπέλου κορινθιακής σταφίδας Vitis vinifera L. sp. black Corinth, var. Apyrena στην Αιγιαλεία.
Οι παραπάνω μεθοδολογίες σχεδιάστηκαν να αναφέρονται σε αγροτεμάχιο χρησιμοποιώντας τις ενδεδειγμένες πρακτικές γεωργίας ακριβείας κατά το σχηματισμό της ερευνητικής πρότασης, πρωτογενή δεδομένα πεδίου, μετεωρολογικούς σταθμούς, αναλύσεις και σύστημα γεωγραφικών πληροφοριών, με διττό στόχο να μοντελοποιούν τη διαδικασία εκτίμησης και την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων.
Όσον αφορά στη μελέτη στο πλέγμα νερού σταφίδας και περιβάλλον οι μετρήσεις δείχνουν την περιβαλλοντική καταλληλόλητα της καλλιέργειας και συνεπακόλουθα του ΠΟΠ τροφίμου στο βιοσύστημα που αναπτύσσεται. Το υδατικό αποτύπωμα της καλλιέργειας είναι ανάλογο της μεταβολής των συνολικών κατακρημνισμάτων της περιοχής κατά τη διάρκειά της μελέτης.
Στο τελευταίο ερευνητικό πεδίο κινείται η παρούσα διατριβή εξετάζοντας τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του συστήματος τροφίμου-νερού-περιβάλλοντος με έμφαση στην τοπικότητα και συγκεκριμένα στην παραγωγή αμπελοοινικών προϊόντων ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ). Ειδικότερα η μελέτη επικεντρώθηκε στην εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της παραγωγής του εξαιρετικού terroir ΠΟΠ Κορινθιακή σταφίδα Βοστίτσα και των οίνων ΠΟΠ Μοσχάτος Ρίου Πατρών και ΠΟΠ Μοσχάτος Πατρών.
Η αξιολόγηση του κύκλου ζωής (ΑΚΖ) όπως αυτή περιγράφεται στην ομάδα προτύπων ISO 14040 απάντησε στην ποσοτικοποίηση των επιπτώσεων, φώτισε τα κρίσιμα σημεία της διαδικασίας παραγωγής και σύγκρινε ομοειδή προϊόντα αμπέλου ως προς την περιβαλλοντική τους απόδοση.
Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε για την εκτίμηση της σταφίδας είναι η CML του Πανεπιστημίου του Leiden με τη χρήση του λογισμικού SimaPro στην οποία υπολογίστηκαν δέκα ενδιάμεσες επιπτώσεις. Το σύστημα που εξετάστηκε ήταν από την καλλιέργεια έως την πύλη εξόδου του εργοστασίου μεταποίησης και για λειτουργική μονάδα 1 kgr προϊόντος σε 200 γρ. πλαστικό σάκο.
Για την μελέτη των οίνων χρησιμοποιήθηκε η ReCiPe (2016) με τον υπολογισμό δέκα οκτώ ενδιάμεσων επιπτώσεων με το ίδιο λογισμικό, με όρια του συστήματος από την καλλιέργεια έως την πύλη εξόδου των οινοποιίων και σε λειτουργική μονάδα το ένα λίτρο παραγόμενου οίνου σε γυάλινη φιάλη 0,5L. Μελετήθηκαν δεδομένα πέντε ετών για το ΠΟΠ Μοσχάτος Ρίου Πατρών σε βιολογική καλλιέργεια. Τα δεδομένα αυτά συγκρίθηκαν για ένα έτος με αυτά του ΠΟΠ Μοσχάτος Πατρών συμβατικής καλλιέργειας.
Στον υπολογισμό του υδατικού αποτυπώματος (ΥΔΑΠ) χρησιμοποιήθηκε η πλέον διαδεδομένη μεθοδολογία υπολογισμού κατά Hoekstra στην οποία συμπεριλήφθηκαν όλες οι συνιστώσες του χρησιμοποιούμενου νερού για την παραγωγή του τροφίμου στην έμμεση και την άμεση χρήση του. Χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα τριών ετών με μονάδα αναφοράς το ένα κιλό συγκομισμένου αποξηραμένου και νωπού προϊόντος. Τα όρια του συστήματος περιλάμβαναν την καλλιέργεια αμπέλου κορινθιακής σταφίδας Vitis vinifera L. sp. black Corinth, var. Apyrena στην Αιγιαλεία.
Οι παραπάνω μεθοδολογίες σχεδιάστηκαν να αναφέρονται σε αγροτεμάχιο χρησιμοποιώντας τις ενδεδειγμένες πρακτικές γεωργίας ακριβείας κατά το σχηματισμό της ερευνητικής πρότασης, πρωτογενή δεδομένα πεδίου, μετεωρολογικούς σταθμούς, αναλύσεις και σύστημα γεωγραφικών πληροφοριών, με διττό στόχο να μοντελοποιούν τη διαδικασία εκτίμησης και την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων.
Όσον αφορά στη μελέτη στο πλέγμα νερού σταφίδας και περιβάλλον οι μετρήσεις δείχνουν την περιβαλλοντική καταλληλόλητα της καλλιέργειας και συνεπακόλουθα του ΠΟΠ τροφίμου στο βιοσύστημα που αναπτύσσεται. Το υδατικό αποτύπωμα της καλλιέργειας είναι ανάλογο της μεταβολής των συνολικών κατακρημνισμάτων της περιοχής κατά τη διάρκειά της μελέτης.
Ημερομηνία κατάθεσης:
2025-06-10
Γλώσσες Τεκμηρίου:
Ελληνικά
Θεματικές Κατηγορίες:
Διατροφή (Γενικά). DRI’s
Λοιπά Θέματα:
Οίνος - Υγιειονολογικές απόψεις
Γεωργικά προϊόντα
Γεωργία - Περιβαλλοντικές απόψεις
Αμπελουργία
Τροφή - Έλεγχος
Νερό - Φυσιολογικές απόψεις
Γεωργικά προϊόντα
Γεωργία - Περιβαλλοντικές απόψεις
Αμπελουργία
Τροφή - Έλεγχος
Νερό - Φυσιολογικές απόψεις
Λέξεις-κλειδιά:
Γεωργία ακριβείας, ΠΟΠ, Υδατικό αποτύπωμα, Αξιολόγηση του κύκλου ζωής, περιβαλλοντικές επιπτώσεις
Περιγραφή:
238 σ.,εικ.,πίν.,διαγρ.,χάρτες,σχ.
Άδεια χρήσης:
Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0
