Πρωτότυπος Τίτλος:
Βιοπληροφορική ανάλυση γενετικών και διατροφικών δεδομένων για την διάγνωση και πρόγνωση της μη αλκοολικής λιπώδους διήθησης του ήπατος/στεατοηπατίτιδας (NAFLD/NASH)
Συγγραφέας:
Αμανατίδου, Αθηνά, Ιωάννης
Επιβλέπων καθηγητής:
Δεδούσης, Γεώργιος
Περίληψη:
Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD) είναι μια σύνθετη νόσος, όπου διάφοροι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες παίζουν ρόλο τόσο στην έναρξη όσο και στην εξέλιξη της. Παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει από την επιστημονική κοινότητα για να αντιμετωπιστεί η νόσος, παρατηρείται αύξηση στην συχνότητα εμφάνισης της με το πέρασμα των χρόνων. Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής ήταν να προτείνει νέους υποψήφιους διαγνωστικούς βιοδείκτες και να διερευνήσει τον ρόλο της διατροφής στη νόσο.
Πραγματοποιήθηκε συλλογή γονιδίων/πρωτεϊνών που συσχετίζονται με την NAFLD και αφορούν μελέτες στον άνθρωπο. Έπειτα, μέσω των πρωτεϊνικών τους αλληλεπιδράσεων, κατασκευάστηκε ένα δίκτυο αλληλεπιδράσεων που αναλύθηκε και μελετήθηκε περαιτέρω. Οι μέθοδοι ανάλυσης που εφαρμόστηκαν στο δίκτυο, μας έδωσαν τη δυνατότητα να προτείνουμε 77 υποψήφιες πρωτεϊνες/γονίδια για την NAFLD, που ενδεχομένως να έχουν σημαντικό ρόλο στην παθογένεια ή/και την εξέλιξη της. Τα αποτελέσματα αυτά πιστεύουμε ότι θα είναι βοηθητικά σε μελλοντικές πειραματικές μελέτες αναφορικά με τη μελέτη της ασθένειας.
Στην παρούσα διατριβή επίσης χρησιμοποιήθηκαν ανθρωπομετρικά, βιοχημικά, κλινικά, διατροφικά και μεταβολομικά δεδομένα 98 ατόμων με NAFLD από την MAST4HEALTH μελέτη. Πραγματοποιήθηκε διερεύνηση πιθανής συσχέτισης των διατροφικών προτύπων, που εξήχθησαν από την ανάλυση μας, καθώς και των συγκεντρώσεων των αμινοξέων στο πλάσμα των ασθενών, με καινοτόμους MRI παραμέτρους – που είναι ενδεικτικοί δείκτες ηπατικής φλεγμονής και ίνωσης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το «Δυτικό διατροφικό πρότυπο», που αποτελείται κυρίως από την πρόσληψη επεξεργασμένων δημητριακών, κόκκινου κρέατος και γρήγορου φαγητού (fast food) – συσχετίστηκε, για πρώτη φορά, με αυξημένες τιμές του MRI-cT1, που συνδέεται με την δραστηριότητα της NAFLD και τα στάδια της ίνωσης. Επίσης, τo «πρότυπο γαλακτοκομικών χαμηλών σε λιπαρά και πουλερικών» συσχετίστηκε με χαμηλότερες τιμές των MRI παραμέτρων. Από ότι αναδεικνύεται και από τα δικά μας ευρήματα, ο ρόλος της διατροφής είναι πολύ σημαντικός στην NAFLD. Ακόμη, δείχθηκε ότι οι ασθενείς που είχαν υψηλότερες τιμές MRI-PDFF, είχαν σημαντικά υψηλότερες συγκεντρώσεις των αμινοξέων BCAAs, AAAs, L-valine, L-tyrosine και L-isoleucin στο πλάσμα τους, συγκριτικά με τους ασθενείς που είχαν χαμηλότερες τιμές MRI-PDFF. Τέλος, διάφορα αμινοξέα συσχετίστηκαν με αυξημένες τιμές των MRI-cT1 και MRI-PDFF, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως πιθανοί διαγνωστικοί δείκτες της NAFLD.
Πραγματοποιήθηκε συλλογή γονιδίων/πρωτεϊνών που συσχετίζονται με την NAFLD και αφορούν μελέτες στον άνθρωπο. Έπειτα, μέσω των πρωτεϊνικών τους αλληλεπιδράσεων, κατασκευάστηκε ένα δίκτυο αλληλεπιδράσεων που αναλύθηκε και μελετήθηκε περαιτέρω. Οι μέθοδοι ανάλυσης που εφαρμόστηκαν στο δίκτυο, μας έδωσαν τη δυνατότητα να προτείνουμε 77 υποψήφιες πρωτεϊνες/γονίδια για την NAFLD, που ενδεχομένως να έχουν σημαντικό ρόλο στην παθογένεια ή/και την εξέλιξη της. Τα αποτελέσματα αυτά πιστεύουμε ότι θα είναι βοηθητικά σε μελλοντικές πειραματικές μελέτες αναφορικά με τη μελέτη της ασθένειας.
Στην παρούσα διατριβή επίσης χρησιμοποιήθηκαν ανθρωπομετρικά, βιοχημικά, κλινικά, διατροφικά και μεταβολομικά δεδομένα 98 ατόμων με NAFLD από την MAST4HEALTH μελέτη. Πραγματοποιήθηκε διερεύνηση πιθανής συσχέτισης των διατροφικών προτύπων, που εξήχθησαν από την ανάλυση μας, καθώς και των συγκεντρώσεων των αμινοξέων στο πλάσμα των ασθενών, με καινοτόμους MRI παραμέτρους – που είναι ενδεικτικοί δείκτες ηπατικής φλεγμονής και ίνωσης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το «Δυτικό διατροφικό πρότυπο», που αποτελείται κυρίως από την πρόσληψη επεξεργασμένων δημητριακών, κόκκινου κρέατος και γρήγορου φαγητού (fast food) – συσχετίστηκε, για πρώτη φορά, με αυξημένες τιμές του MRI-cT1, που συνδέεται με την δραστηριότητα της NAFLD και τα στάδια της ίνωσης. Επίσης, τo «πρότυπο γαλακτοκομικών χαμηλών σε λιπαρά και πουλερικών» συσχετίστηκε με χαμηλότερες τιμές των MRI παραμέτρων. Από ότι αναδεικνύεται και από τα δικά μας ευρήματα, ο ρόλος της διατροφής είναι πολύ σημαντικός στην NAFLD. Ακόμη, δείχθηκε ότι οι ασθενείς που είχαν υψηλότερες τιμές MRI-PDFF, είχαν σημαντικά υψηλότερες συγκεντρώσεις των αμινοξέων BCAAs, AAAs, L-valine, L-tyrosine και L-isoleucin στο πλάσμα τους, συγκριτικά με τους ασθενείς που είχαν χαμηλότερες τιμές MRI-PDFF. Τέλος, διάφορα αμινοξέα συσχετίστηκαν με αυξημένες τιμές των MRI-cT1 και MRI-PDFF, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως πιθανοί διαγνωστικοί δείκτες της NAFLD.
Ημερομηνία κατάθεσης:
2025-05-20
Γλώσσες Τεκμηρίου:
Ελληνικά
Θεματικές Κατηγορίες:
Διατροφή (Γενικά). DRI’s
Γενετική
Γενετική
Λοιπά Θέματα:
Γενετική - Επεξεργασία δεδομένων
Λέξεις-κλειδιά:
διατροφή, μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος, αμινοξέα, πρωτεϊνες, δίκτυα πρωτεϊνικών αλληλεπιδράσεων
Περιγραφή:
228 σ.,εικ.,πίν.
Άδεια χρήσης:
Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0
