Περίληψη:
Εισαγωγή: Η εντερική μικροχλωρίδα (ή εντερικός μικροβιόκοσμος) έχει αναδειχθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες ως ένας νέος περιβαλλοντικός παράγοντας της παχυσαρκίας και εν γένει μεταβολικής υγείας του ξενιστή, με τη διατροφή να κατέχει εξέχουσα θέση στη διαμόρφωση των δομικών χαρακτηριστικών και της λειτουργικής δυναμικής του εντερικού οικοσυστήματος. Σκοπός: Με αφορμή την ένδεια διαθέσιμων σχετικών αναφορών στη χώρα μας, σκοπός της μελέτης ήταν η σύγκριση των χαρακτηριστικών του εντερικού μικροβιόκοσμου, των κενώσεων και της γαστρεντερικής συμπτωματολογίας βάσει της κατηγοριοποίησης του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) σε ένα τυχαίο δείγμα Ελλήνων/-νίδων και μια αποτύπωση των πιθανών συσχετίσεων των παραπάνω παραμέτρων με τον ΔΜΣ και άλλους ανθρωπομετρικούς δείκτες παχυσαρκίας. Επιπλέον, διερευνήθηκαν πιθανές συσχετίσεις παραδοσιακών και καινοτόμων δεικτών καρδιομεταβολικού κινδύνου με τα χαρακτηριστικά του εντερικού μικροβιόκοσμου. Τέλος, στόχος ήταν η διερεύνηση πιθανών διασυνδέσεων του βαθμού προσκόλλησης στη Μεσογειακή Δίαιτα (MedDietScore) με τα χαρακτηριστικά του εντερικού μικροβιόκοσμου, των κενώσεων και της γαστρεντερικής συμπτωματολογίας στο τυχαίο δείγμα. Μεθοδολογία: Η συγχρονική μελέτη έλαβε χώρα στον νομό Αττικής κατά τη χρονική περίοδο 2011-2016 και περιλάμβανε κλινική και ανθρωπομετρική αξιολόγηση, λήψη βιολογικών δειγμάτων και συμπλήρωση ερωτηματολογίων για την καταγραφή της διαιτητικής πρόσληψης, χαρακτηριστικών του τρόπου ζωής, της γαστρεντερικής συμπτωματολογίας και των χαρακτηριστικών των κενώσεων. Στο αίμα προσδιορίστηκαν βιοχημικοί δείκτες, δείκτες συστημικής φλεγμονής, δείκτες μεταβολικής ενδοτοξαιμίας, δείκτες οξειδωτικού στρες, δείκτες δυσλειτουργίας σπλαχνικού λιπώδους ιστού και λοιποί δείκτες καρδιομεταβολικού κινδύνου. Η σύσταση του εντερικού μικροβιόκοσμου προσδιορίστηκε στα κόπρανα με μοριακές τεχνικές (qPCR, αλληλούχιση 16S rRNA γονιδίου), κατόπιν κατάλληλης απομόνωσης του μικροβιακού ολικού γενωμικού DNA, αλλά και βάσει καλλιεργητικής μεθοδολογίας. Στα δείγματα κοπράνων προσδιορίστηκε η υγρασία (%) και το pH, καθώς και οι συγκεντρώσεις των λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου (SCFAs) με αέρια χρωματογραφία. Οι συγκρίσεις έγιναν βάσει της κατηγοριοποίησης του ΔΜΣ και των τριτημορίων του MedDietScore, ενώ εφαρμόστηκαν περαιτέρω και μοντέλα παλινδρόμησης αξιοποιώντας μια σειρά συγχυτικών παραγόντων. Αποτελέσματα: Στη μελέτη συμμετείχαν 123 ενήλικα άτομα (64 άντρες και 59 γυναίκες, μέση ηλικία 42,5 έτη). Ο παχύσαρκος φαινότυπος χαρακτηρίστηκε από διαταραγμένη μεταβολική υγεία και χαμηλού βαθμού φλεγμονή, επαυξημένη ενδοτοξαιμία και εντερική διαπερατότητα και μεγαλύτερο αριθμό κενώσεων και διαρροϊκών κενώσεων συγκριτικά με το φυσιολογικό σωματικό βάρος (ΣΒ) (p<0,05). Ως προς τον εντερικό μικροβιόκοσμο, η παχυσαρκία χαρακτηρίστηκε από περιορισμένα πρότυπα αποικισμού των Akkermansia muciniphila (Verrucomicrobia) και Methanobrevibacter spp. (Euryarchaeota), με τα χαμηλά επίπεδα του βακτηρίου A. muciniphila βάσει διτροπικής κατανομής να εντοπίζονται στο 58,8% των υπέρβαρων/παχύσαρκων ατόμων έναντι του 27,6% των ατόμων με φυσιολογικό ΣΒ (p=0,004). Οι διασυνδέσεις των χαρακτηριστικών του εντερικού μικροβιόκοσμου με τον ΔΜΣ ήταν αριθμητικά περιορισμένες συγκριτικά με τις παρατηρήσεις ως προς τους δείκτες της κεντρικού τύπου παχυσαρκίας και του σωματικού λίπους. Τα πρότυπα αποικισμού του μικροοργανισμού A. muciniphila παρουσίασαν ποικίλες σταθμισμένες συσχετίσεις με την καρδιομεταβολική υγεία των ατόμων, ενώ λοιπά χαρακτηριστικά του εντερικού μικροβιόκοσμου (π.χ. μεθανογόνα, Christensenella minuta, λόγος bifidobacteria/Escherichia coli, μικροβιακός πλούτος και ποικιλότητα, διακλαδισμένα SCFAs) αξίζουν περαιτέρω διερεύνησης. Τέλος, το MedDietScore σχετίστηκε σημαντικά με τη σύσταση του εντερικού μικροβιόκοσμου, την παραγωγή των SCFAs και τη γαστρεντερική συμπτωματολογία, προσφέροντας νέες προοπτικές στην τροποποίηση του εντερικού μικροβιόκοσμου. Συμπεράσματα: Τα δεδομένα μας προτείνουν σύνθετες διασυνδέσεις του εντερικού μικροβιόκοσμου και της παχυσαρκίας και επιτάσσουν πρόσθετες ερευνητικές προσπάθειες υπό το πρίσμα των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του ελληνικού τρόπου ζωής.