Περίληψη:
Το νερό αναγνωρίζεται από τον Εκπαιδευτικό, Επιστημονικό και Πολιτιστικό Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO) και το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS), ως μέρος της φυσικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας, αλλά και ως απαραίτητο για την πολιτιστική της κληρονομιά. Ωστόσο, στο πλαίσιο του νεοφιλελευθερισμού, η ιδιωτικοποίηση και η τεχνοδιαχειριστική διακυβέρνηση του νερού έχουν περιορίσει ή απορρίψει σε μεγάλο βαθμό την τοπική κουλτούρα και γνώση στη διαχείριση των υδάτων, πυροδοτώντας τον ακτιβισμό των πολιτών και διεκδικήσεις για το δικαίωμα στο νερό. Πρόσφατο τέτοιο παράδειγμα στην Ελλάδα αποτελεί η κοινοτική πρωτοβουλία «Ελεύθερα Νερά», στις Σταγιάτες Πηλίου. Η πρωτοβουλία δημιουργήθηκε, αμέσως μετά την αποσύνδεση του τοπικού συστήματος ύδρευσης από την τοπική πηγή της Κρύας Βρύσης, και την ακόλουθη σύνδεση του με το σύστημα ύδρευσης του γειτονικού χωριού της Πορταριάς. Η διπλωματική εργασία στοχεύει να εκδιπλώσει τη σχέση μεταξύ των κοινών του νερού, της βιωσιμότητας, και του πολιτισμού, απαντώντας στα ακόλουθα ερωτήματα: Πώς προκύπτουν οι διεκδικήσεις για το νερό, μέσα από τοπικές πρωτοβουλίες που προωθούν το κοινό αγαθό του νερού ως εναλλακτικό παράδειγμα στην ιδιωτικοποίηση του νερού; Πώς και σε ποιο βαθμό το κοινό του νερού και ο πολιτισμός μπορούν να διατηρήσουν και να ενισχύσουν την τοπική συλλογική μνήμη, γνώση, ιστορία και ταυτότητα, για μια πιο βιώσιμη διαχείριση του νερού; Και τέλος: Σε ποιο βαθμό το κοινωνείν συντελεί και συμβάλει στη βιωσιμότητα του νερού; Αρχικά η διπλωματική, αντλεί από τις θεωρίες των κοινών ως παραδειγμάτων εναλλακτικών προς τις ιδιωτικοποιήσεις, τα οποία προάγουν τη βιωσιμότητα εστιάζοντας σε μοτίβα κοινωνείν, και αναγνωρίζει τα κοινά ως ένα ολικό κοινωνικό φαινόμενο, δηλαδή ένα φαινόμενο που διαπερνά όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής. Ταυτόχρονα, εστιάζει στο κοινό του νερού και τον τρόπο με τον οποίο οι κοινότητες μέσω της τοπικής γνώσης και πρωτοβουλιών μπορούν να συμβάλλουν στη βιωσιμότητα των υδάτων. Επίσης, αντλεί από εμπειρικά δεδομένα που συλλέχθηκαν μέσω ανασκόπησης εγγράφων, διαδικτυακής έρευνας, επισκέψεων πεδίου και ημιδομημένων συνεντεύξεων σε βάθος, με κατοίκους και ντόπιους ακτιβιστές, από τις Σταγιάτες, κατά το διάστημα Νοέμβριος 2023 - Ιούλιος 2024. Η διπλωματική, παρουσιάζει το πλέγμα κοινωνείν, πολιτισμού και βιωσιμότητας ως μια αέναα προσαρμοζόμενη σχέση στις Σταγιάτιες, και αναγνωρίζει ότι τέτοιες διεκδικητικές πρωτοβουλίες μικρής κλίμακας, είναι σε θέση να συνεισφέρουν στη βιωσιμότητα των υδάτων σε τοπικό επίπεδο, αλλά ακόμα δεν μπορούν να επιφέρουν άμεσες αλλαγές στον τρόπο διαχείρισης των υδάτων που επιβάλλει η νεοφιλελεύθερη οικονομία. Ωστόσο, είναι σε θέση να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για αντίστοιχες νέες πρωτοβουλίες, και να γίνουν μέρος ενός ευρύτερου παγκόσμιου κινήματος για το νερό.
Λέξεις-κλειδιά:
Πολιτισμός, Βιωσιμότητα, Τοπικές Πρωτοβουλίες, Ιδιωτικοποίηση Νερού, Κοινωνείν