Περίληψη:
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που μπορούν να αναγκάσουν τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, όπως μια φυσική καταστροφή ή/και μια ανθρωπιστική κρίση. Οι εκτοπισμένοι πληθυσμοί μπορεί να μην έχουν καμία άλλη επιλογή από το να αναζητήσουν προστασία και βοήθεια σε προσωρινούς καταυλισμούς ή κέντρα φιλοξενίας, πολλές φορές για διάστημα πολλών ετών. Μόλις τέτοιοι χώροι εγκατασταθούν, καθίσταται απαραίτητη η άρτια διαχείριση και λειτουργία τους, ώστε να διασφαλιστεί κατά το δυνατόν η υγεία, η ποιότητα ζωής και η προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων των πληθυσμών που φιλοξενούν. Όταν η ανθρωπιστική βοήθεια και προστασία σε έναν καταυλισμό δεν είναι οργανωμένη, δεν συντονίζεται και δεν παρακολουθείται, τότε αυξάνεται η ευπάθεια των διαμενόντων.
Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η συγκριτική αξιολόγηση του σχεδιασμού και της διαχείρισης των χώρων προσωρινής στέγασης πληγέντων στην περίπτωση φυσικών καταστροφών και προσφύγων/μεταναστών στον ελλαδικό χώρο. Επικεντρώνεται κυρίως στο χρονικό διάστημα 2015 έως 2018, κατά το οποίο το προσφυγικό φαινόμενο στη χώρα μας εμφάνισε τη μεγαλύτερη ένταση. Συγκεκριμένα, αναλύεται η διαδικασία και τα κριτήρια με τα οποία λαμβάνονται οι αποφάσεις από τους αρμόδιους φορείς (σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο), τόσο για τη χωροθέτηση και τη διαχείριση των χώρων προσωρινού καταυλισμού, όσο και για τις μονάδες/εγκαταστάσεις και τις υποδομές που περιλαμβάνουν. Θα μελετηθεί επιπλέον, ο τρόπος ανατροφοδότησης του όλου συστήματος λήψης αποφάσεων. Τέλος, θα εξεταστούν οι δυσκολίες που παρουσιάστηκαν στον συντονισμό και τη συνεργασία των αρμόδιων φορέων κατά τη διαχείριση των καταυλισμών, εστιάζοντας σε θέματα υγιεινής.
Για την εξαγωγή σαφών συμπερασμάτων, μελετήθηκε ελληνική και ξένη βιβλιογραφία, αναλύθηκαν πρωτογενή δεδομένα και πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις με άτομα-κλειδιά σε ΜΚΟ και δημόσιους φορείς, που έχουν εμπειρία στη διαχείριση διαφόρων ζητημάτων που προκύπτουν στους χώρους προσωρινής στέγασης πληγέντων από φυσική καταστροφή αλλά και σε καταυλισμούς προσφύγων/μεταναστών. Επίσης, εξετάστηκαν περιπτώσεις προσωρινών καταυλισμών στον ελλαδικό και διεθνή χώρο προκειμένου να διαπιστωθεί το πώς αποκρίθηκε η πολιτεία στην ανάγκη για τη στέγαση των πληγέντων.
Λέξεις-κλειδιά:
προσωρινή στέγαση, προσφυγική κρίση, φυσική καταστροφή, υγιεινή, διαχείριση