Περίληψη:
Εισαγωγή: Η κοιλιοκάκη είναι μια χρόνια αυτοάνοση πάθηση που επηρεάζει το λεπτό έντερο και προκαλείται από την κατανάλωση γλουτένης. Μοναδική θεραπεία αποτελεί η αυστηρή και δια βίου τήρηση μιας Δίαιτας Ελεύθερης από Γλουτένη (ΔΕΓ). Μια τέτοια δίαιτα περιλαμβάνει προϊόντα χωρίς γλουτένη (ΠχΓ), όμως το υψηλό κόστος τους αποτελεί εμπόδιο για την απρόσκοπτη προσκόλληση σε μια ΔΕΓ. Το κόστος των ΠχΓ έχει μελετηθεί κυρίως σε επίπεδο λιανικής πώλησης, ενώ λίγες μελέτες έχουν προεκτείνει την αξιολόγηση του κόστους αυτού στη δίαιτα, εκτιμώντας το σε θεωρητικό επίπεδο.
Σκοπός: Η αξιολόγηση του οικονομικού κόστους της ΔΕΓ, σε επίπεδο διαιτητικής πρόσληψης, σε ενήλικα άτομα με κοιλιοκάκη στην Ελλάδα.
Μεθοδολογία: Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν ενήλικα άτομα με επιβεβαιωμένη μέσω δωδεκαδακτυλικής βιοψίας κοιλιοκάκη, τα οποία ακολουθούσαν τη ΔΕΓ για τουλάχιστον ένα έτος. Η καταγραφή της διαιτητικής πρόσληψης πραγματοποιήθηκε μέσω τριών μη διαδοχικών ανακλήσεων 24ώρου, στις οποίες ταυτοποιήθηκαν τα ΠχΓ και εκτιμήθηκε η καταναλισκώμενη ποσότητά τους. Για την ανάλυση των αποτελεσμάτων τα ΠχΓ ομαδοποιήθηκαν σε ευρύτερες κατηγορίες τροφίμων: άλευρα, ψωμιά, δημητριακά, αρτοπαρασκευάσματα, ζυμαρικά, γλυκίσματα, σάλτσες/ μαγειρικές ύλες, αλμυρά σνακ, προϊόντα κρέατος και σύνθετα, οι οποίες ομαδοποιήθηκαν περαιτέρω σε βασικά και μη βασικά τρόφιμα. Η κοστολόγηση των ΠχΓ (και των αντίστοιχων συμβατικών) βασίστηκε σε δεδομένα επιπέδου λιανικής πώλησης, αξιοποιώντας αντίστοιχα στοιχεία από μελέτες της ίδιας ερευνητικής ομάδας σε υπεραγορές, και αναζητώντας τιμές από τα ηλεκτρονικά καταστήματα. Αφού αντιστοιχίστηκαν τα ΠχΓ με συμβατικά προϊόντα, υπολογίστηκε το ημερήσιο κόστος κατανάλωσης για τις επιμέρους κατηγορίες τροφίμων, καθώς και η ποσοστιαία αναλογία του ημερήσιου κόστους κατανάλωσης των ΠχΓ προς το ημερήσιο κόστος κατανάλωσης των αντίστοιχων ΠμΓ, για κάθε ομάδα προϊόντων και για το σύνολο αυτών.
Αποτελέσματα: Το δείγμα περιλάμβανε 111 άτομα (71,2% γυναίκες), με μέση ηλικία τα 42 (± 14,7) έτη. Η μέση ημερήσια ενεργειακή πρόσληψη για το σύνολο του δείγματος εκτιμήθηκε στις 2064 (± 511) kcal, 26% από τις οποίες προέρχονταν από τα ΠχΓ. Αναφορικά με τη συχνότητα κατανάλωσης των ΠχΓ ανά κατηγορία προϊόντων, τα άτομα του δείγματος κατανάλωναν πιο συχνά ψωμί (69%), αρτοπαρασκευάσματα (58%) και άλευρα (53%), ενώ κατανάλωναν ελάχιστα σύνθετα προϊόντα (5%) και ποτά (2%). Το ημερήσιο κόστος κατανάλωσης ΠχΓ βρέθηκε 1,17 έως 2,59 φορές υψηλότερο από αυτό των αντίστοιχων ΠμΓ. Η οικονομική επιβάρυνση της ΔΕΓ βρέθηκε στα 0,90 (0,53, 1,36) € ημερησίως, αντιστοιχώντας σε ένα κόστος 2,25 φορές μεγαλύτερο σε σχέση με τη συμβατική δίαιτα. Το επιπρόσθετο κόστος μιας ΔΕΓ βρέθηκε στα 6,3€ εβδομαδιαίως ή 27 € μηνιαίως.
Συμπεράσματα: Τα ευρήματά μας επιβεβαιώνουν το μεγαλύτερο κόστος της ΔΕΓ έναντι μιας τυπικής δίαιτας. Όμως το κόστος αυτό υπολογίστηκε μικρότερο σε σχέση με άλλες εκτιμήσεις της βιβλιογραφίας, διότι η καθοριστική παράμετρος ήταν η καταναλισκόμενη ποσότητα από τα ΠχΓ. Αν και η γενίκευση των αποτελεσμάτων περιορίζεται από πολλές παραμέτρους, σύμφωνα με τα ευρήματά μας, για την Ελλάδα, το επίδομα που παρέχεται από τον ΕΟΠΥΥ στα άτομα με κοιλιοκάκη φαίνεται να καλύπτει τις επιπρόσθετες οικονομικές ανάγκες της ΔΕΓ.
Λέξεις κλειδιά: κοιλιοκάκη, γλουτένη, δίαιτα ελεύθερη γλουτένης, προϊόντα χωρίς γλουτένη, κόστος δίαιτας, διαιτητική πρόσληψη, Ελλάδα
Λέξεις-κλειδιά:
δίαιτα ελεύθερη γλουτένης, κοιλιοκάκη, κόστος δίαιτας, προϊόντα χωρίς γλουτένη, γλουτένη