Πρωτότυπος Τίτλος:
Εκτίμηση των παράκτιων κινδύνων που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή στις βόρειες ακτές του Αμβρακικού Κόλπου, Δυτική Ελλάδα
Συγγραφέας:
Κειμέρης, Δημήτριος, Χρήστος
Παπαχρήστου, Χαρίκλεια, Εμμανουήλ
Παπαχρήστου, Χαρίκλεια, Εμμανουήλ
Επιβλέπων καθηγητής:
Καρύμπαλης, Ευθύμιος
Περίληψη:
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του 21ου αιώνα, επηρεάζοντας τον πλανήτη με πολλούς και ποικίλους τρόπους. Μια από τις πιο σοβαρές συνέπειές της είναι η άνοδος της μέσης παγκόσμιας στάθμης της Θάλασσας, αποτέλεσμα της τήξης των παγετώνων και της θερμικής διαστολής των ωκεανών. Αυτή η άνοδος απειλεί τις παράκτιες περιοχές προκαλώντας πλημμύρες και διάβρωση ακτών. Η κατανόηση και αντιμετώπιση αυτών των επιπτώσεων είναι κρίσιμη για τη βιωσιμότητα αυτών των περιοχών και απαιτεί διεθνή συνεργασία και αποτελεσματικά μέτρα προσαρμογής και μετριασμού.
Η παρούσα πτυχιακή στοχεύει στον υπολογισμό της έκτασης που αναμένεται να καλυφθεί από νερό λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας ως επίπτωση της κλιματικής αλλαγής κατά μήκος των βόρειων ακτών του Αμβρακικού κόλπου και συγκεκριμένα στην περιοχή των δέλτα των ποταμών Λούρου και Αράχθου. Επιπλέον στόχο αποτελεί η εκτίμηση και χαρτογραφική αποτύπωση των επιπτώσεων στην εν λόγω περιοχή, με τη δημιουργία παράλληλα ενός μοντέλου ροής εργασιών.
Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε εφαρμόστηκε σε περιβάλλον ΓΣΠ και αφορά τον υπολογισμό των αναμενόμενων θέσεων της ακτογραμμής για τα έτη 2050 και 2100, συνδυάζοντας παραμέτρους σχετικές με την εκτίμηση της αναμενόμενης ανόδου της στάθμης της θάλασσας σε τοπικό επίπεδο. Ως παράμετροι χρησιμοποιήθηκαν οι τοπικές προβολές της στάθμης της Θάλασσας για τα έτη 2050 και 2100 σύμφωνα με τα SSP1-1.9 και SSP5-8.5 της IPCC, λαμβάνοντας υπόψη τον ρυθμό καθίζησης του εδάφους καθώς και τη συμβολή των κυμάτων καταιγίδας. Η χρήση ψηφιακού μοντέλου εδάφους της περιοχής μελέτης με χωρική ανάλυση 5 μ. και η εφαρμογή χωρικής παρεμβολής σε σημειακά δεδομένα ρυθμού καθίζησης, αύξησαν την ακρίβεια των αποτελεσμάτων που αναπαρίστανται στους τελικούς χάρτες.
Τα αποτελέσματα για το έτος 2050 έκριναν ως ευάλωτη μια περιοχή έκτασης μεταξύ 33,46 έως 35,18 km2 για το αισιόδοξο και το απαισιόδοξο σενάριο αντίστοιχα, ενώ η έκταση της διπλασιάζεται για τα δύο σενάρια με τη συμβολή του συντελεστή κύματος καταιγίδας. Αντίστοιχα είναι τα ευρήματα για το 2100, όπου κατά το αισιόδοξο σενάριο αναμένεται να πλημμυρίσει μια περιοχή έκτασης 61,59 km2, για το απαισιόδοξο σενάριο η έκταση αυτή ανέρχεται σε 76,46km2, ενώ η συμβολή κύματος καταιγίδας προσθέτει στις εκτάσεις αυτές κατά μέσο όρο 18km2 επιπλέον ευάλωτης περιοχής. Τα μεγαλύτερα τμήματα αυτών των εκτάσεων, που αναμένεται να βρεθούν κάτω από τη στάθμη της θάλασσας σύμφωνα με το απαισιόδοξο σενάριο και με τη συμβολή του κύματος καταιγίδας, εντοπίζονται στα δυτικά και στα ανατολικά της περιοχής μελέτης. Συγκεκριμένα, αυτές οι εκτάσεις εντοπίζονται στα δυτικά, στο δέλτα του ποταμού Λούρου και βορειότερα κατά μήκος της κοιλάδας του και ανατολικά, στο δέλτα του ποταμού Άραχθου, και ανατολικότερα στο δέλτα του ποταμού Βουβού αλλά και δυτικότερα προς τις παλιές εκβολές του Άραχθου.
Στοχεύοντας στην συμπερίληψη της έννοιας της παράκτιας τρωτότητας, όπου για την εκτίμησή της λαμβάνονται υπόψη τόσο το φυσικό, όσο και το ανθρωπογενές και κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον της περιοχής μελέτης καθώς και ο βαθμός ανθεκτικότητας και προσαρμοστικότητας της στις δυνητικές επιπτώσεις της ανόδου της στάθμης θάλασσας, έγιναν οι ανάλογοι υπολογισμοί. Συγκεκριμένα, υπολογίστηκαν οι ευάλωτες εκτάσεις των χρήσεων / καλύψεων γης, των περιοχών του Δικτύου Natura 2000, το μήκος του οδικού δικτύου και οι οικισμοί που κινδυνεύουν. Όσον αφορά τις χρήσεις / καλύψεις γης, βρέθηκε ότι οι υγρότοποι (κυρίως λιμνοθάλασσες) και οι γεωργικές περιοχές θα επηρεαστούν σε μεγαλύτερο βαθμό από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας τόσο στο αισιόδοξο, όσο και στο απαισιόδοξο σενάριο. Σημαντική είναι και η έκταση των ευάλωτων περιοχών Natura 2000 που θα επηρεαστούν, η οποία εκτιμήθηκε από περίπου 31 έως 44 km2 για το έτος 2050 και από περίπου 43 έως 67 km2 για το έτος 2100. Οι οικισμοί της Κορωνησίας και της Στρογγύλης υπολογίστηκε ότι βρίσκονται στη δεινότερη προοπτική εφόσον σύμφωνα με όλα τα σενάρια πρόκειται να πληγούν από την άνοδο της θαλάσσιας στάθμης. Επιπλέον, στην περιοχή εντοπίστηκαν επιχειρήσεις, μαρίνες, πολιτιστικά - πολιτισμικά μνημεία, εκκλησίες και παραλίες αναψυχής, το σύνολο των οποίων συμβάλλει στην ενίσχυση των κοινωνικό-οικονομικών επιπτώσεων της ανόδου της στάθμης της θάλασσας στην υπό μελέτη περιοχή.
Αυτή η διαδικασία προσαρμοσμένη στις ταχέως εξελισσόμενες αλλαγές σε ότι αφορά τις κλιματικές συνθήκες, μπορεί να αποτελέσει εργαλείο για τη μελέτη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής σε παράκτια περιβάλλοντα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Επιπλέον, μπορεί να συμβάλει στο σχεδιασμό δράσεων ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης, πρόληψης, οργάνωσης και αντιμετώπισης στο πλαίσιο των δυνητικών ανθρώπινων αναγκών καθώς και στη σχεδίαση και υλοποίηση μιας βιώσιμης κοινωνικοοικονομικής πολιτικής.
Η παρούσα πτυχιακή στοχεύει στον υπολογισμό της έκτασης που αναμένεται να καλυφθεί από νερό λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας ως επίπτωση της κλιματικής αλλαγής κατά μήκος των βόρειων ακτών του Αμβρακικού κόλπου και συγκεκριμένα στην περιοχή των δέλτα των ποταμών Λούρου και Αράχθου. Επιπλέον στόχο αποτελεί η εκτίμηση και χαρτογραφική αποτύπωση των επιπτώσεων στην εν λόγω περιοχή, με τη δημιουργία παράλληλα ενός μοντέλου ροής εργασιών.
Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε εφαρμόστηκε σε περιβάλλον ΓΣΠ και αφορά τον υπολογισμό των αναμενόμενων θέσεων της ακτογραμμής για τα έτη 2050 και 2100, συνδυάζοντας παραμέτρους σχετικές με την εκτίμηση της αναμενόμενης ανόδου της στάθμης της θάλασσας σε τοπικό επίπεδο. Ως παράμετροι χρησιμοποιήθηκαν οι τοπικές προβολές της στάθμης της Θάλασσας για τα έτη 2050 και 2100 σύμφωνα με τα SSP1-1.9 και SSP5-8.5 της IPCC, λαμβάνοντας υπόψη τον ρυθμό καθίζησης του εδάφους καθώς και τη συμβολή των κυμάτων καταιγίδας. Η χρήση ψηφιακού μοντέλου εδάφους της περιοχής μελέτης με χωρική ανάλυση 5 μ. και η εφαρμογή χωρικής παρεμβολής σε σημειακά δεδομένα ρυθμού καθίζησης, αύξησαν την ακρίβεια των αποτελεσμάτων που αναπαρίστανται στους τελικούς χάρτες.
Τα αποτελέσματα για το έτος 2050 έκριναν ως ευάλωτη μια περιοχή έκτασης μεταξύ 33,46 έως 35,18 km2 για το αισιόδοξο και το απαισιόδοξο σενάριο αντίστοιχα, ενώ η έκταση της διπλασιάζεται για τα δύο σενάρια με τη συμβολή του συντελεστή κύματος καταιγίδας. Αντίστοιχα είναι τα ευρήματα για το 2100, όπου κατά το αισιόδοξο σενάριο αναμένεται να πλημμυρίσει μια περιοχή έκτασης 61,59 km2, για το απαισιόδοξο σενάριο η έκταση αυτή ανέρχεται σε 76,46km2, ενώ η συμβολή κύματος καταιγίδας προσθέτει στις εκτάσεις αυτές κατά μέσο όρο 18km2 επιπλέον ευάλωτης περιοχής. Τα μεγαλύτερα τμήματα αυτών των εκτάσεων, που αναμένεται να βρεθούν κάτω από τη στάθμη της θάλασσας σύμφωνα με το απαισιόδοξο σενάριο και με τη συμβολή του κύματος καταιγίδας, εντοπίζονται στα δυτικά και στα ανατολικά της περιοχής μελέτης. Συγκεκριμένα, αυτές οι εκτάσεις εντοπίζονται στα δυτικά, στο δέλτα του ποταμού Λούρου και βορειότερα κατά μήκος της κοιλάδας του και ανατολικά, στο δέλτα του ποταμού Άραχθου, και ανατολικότερα στο δέλτα του ποταμού Βουβού αλλά και δυτικότερα προς τις παλιές εκβολές του Άραχθου.
Στοχεύοντας στην συμπερίληψη της έννοιας της παράκτιας τρωτότητας, όπου για την εκτίμησή της λαμβάνονται υπόψη τόσο το φυσικό, όσο και το ανθρωπογενές και κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον της περιοχής μελέτης καθώς και ο βαθμός ανθεκτικότητας και προσαρμοστικότητας της στις δυνητικές επιπτώσεις της ανόδου της στάθμης θάλασσας, έγιναν οι ανάλογοι υπολογισμοί. Συγκεκριμένα, υπολογίστηκαν οι ευάλωτες εκτάσεις των χρήσεων / καλύψεων γης, των περιοχών του Δικτύου Natura 2000, το μήκος του οδικού δικτύου και οι οικισμοί που κινδυνεύουν. Όσον αφορά τις χρήσεις / καλύψεις γης, βρέθηκε ότι οι υγρότοποι (κυρίως λιμνοθάλασσες) και οι γεωργικές περιοχές θα επηρεαστούν σε μεγαλύτερο βαθμό από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας τόσο στο αισιόδοξο, όσο και στο απαισιόδοξο σενάριο. Σημαντική είναι και η έκταση των ευάλωτων περιοχών Natura 2000 που θα επηρεαστούν, η οποία εκτιμήθηκε από περίπου 31 έως 44 km2 για το έτος 2050 και από περίπου 43 έως 67 km2 για το έτος 2100. Οι οικισμοί της Κορωνησίας και της Στρογγύλης υπολογίστηκε ότι βρίσκονται στη δεινότερη προοπτική εφόσον σύμφωνα με όλα τα σενάρια πρόκειται να πληγούν από την άνοδο της θαλάσσιας στάθμης. Επιπλέον, στην περιοχή εντοπίστηκαν επιχειρήσεις, μαρίνες, πολιτιστικά - πολιτισμικά μνημεία, εκκλησίες και παραλίες αναψυχής, το σύνολο των οποίων συμβάλλει στην ενίσχυση των κοινωνικό-οικονομικών επιπτώσεων της ανόδου της στάθμης της θάλασσας στην υπό μελέτη περιοχή.
Αυτή η διαδικασία προσαρμοσμένη στις ταχέως εξελισσόμενες αλλαγές σε ότι αφορά τις κλιματικές συνθήκες, μπορεί να αποτελέσει εργαλείο για τη μελέτη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής σε παράκτια περιβάλλοντα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Επιπλέον, μπορεί να συμβάλει στο σχεδιασμό δράσεων ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης, πρόληψης, οργάνωσης και αντιμετώπισης στο πλαίσιο των δυνητικών ανθρώπινων αναγκών καθώς και στη σχεδίαση και υλοποίηση μιας βιώσιμης κοινωνικοοικονομικής πολιτικής.
Ημερομηνία κατάθεσης:
2024-07-10
Γλώσσες Τεκμηρίου:
Ελληνικά
Θεματικές Κατηγορίες:
Γεωγραφία (Γενικά)
Λοιπά Θέματα:
Διαχείριση παράκτιου χώρου
Κλιματικές μεταβολές - Περιβαλλοντικές απόψεις
Κλιματικές μεταβολές - Περιβαλλοντικές απόψεις
Λέξεις-κλειδιά:
άνοδος στάθμης θάλασσας, Αμβρακικός Κόλπος, κλιματική αλλαγή, παράκτια τρωτότητα
Περιγραφή:
160 σ.,εικ.,πίν.,διαγρ.,χάρτες
Άδεια χρήσης:
Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0
