Κριτική σκέψη και Πληροφορική: ανάλυση των εγχειριδίων Πληροφορικής Γενικής Παιδείας και Επιλογής του ελληνικού Γενικού Λυκείου και διερεύνηση των απόψεων μαθητών και εκπαιδευτικών Πληροφορικής γι’ αυτά

Οικονομίδης, Ιωάννης, Γεώργιος

Σοφιανοπούλου, Χρύσα

Πάντα ανακύπτουν ζητήματα που τα άτομα και οι κοινωνίες καλούνται να αντιμετωπίσουν. Για τη διαχείρισή τους είναι απαραίτητες οι δεξιότητες της κριτικής σκέψης. Αυτές οι δεξιότητες μπορούν να βοηθήσουν στην επίλυση προβλημάτων, στη διαχείριση της πληροφορίας, στην αποτελεσματική επικοινωνία, στις σπουδές, στην επαγγελματική επιτυχία και στην προώθηση δημοκρατικών διαδικασιών. Η σπουδαιότητα της κριτικής σκέψης αναγνωρίζεται από τις σύγχρονες πολιτείες και αποτυπώνεται στον παιδαγωγικό σκοπό που θέτουν για την εκπαίδευση. Στα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα ως κύριος παιδαγωγικός σκοπός υιοθετείται η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών. Ιδιαιτέρως, η εκπαίδευση στην Πληροφορική έχει πολύ ισχυρή σχέση με την κριτική σκέψη, αφού οι σπουδαστές δεν μπορούν να αναπτύξουν δεξιότητες Πληροφορικής, αν δεν έχουν ήδη ανεπτυγμένες τις δεξιότητες της κριτικής σκέψης τους. Συνεπώς, στο περιεχόμενο εγχειριδίων Πληροφορικής είναι απαραίτητο να προωθείται επαρκώς η καλλιέργεια των δεξιοτήτων της κριτικής σκέψης των μαθητών. Η παρούσα εργασία έχει ως σκοπό να βρεθεί αν, με ποιο τρόπο και σε ποιο βαθμό προωθείται η καλλιέργεια των δεξιοτήτων ερμηνείας, ανάλυσης, αξιολόγησης, συνεπαγωγής, εξήγησης και αυτορρύθμισης της κριτικής σκέψης μαθητών στο περιεχόμενο των εγχειριδίων Πληροφορικής Γενικής Παιδείας και Επιλογής του ελληνικού Γενικού Λυκείου. Για να εκπληρωθεί ο σκοπός αυτός, διεξήχθησαν τρεις επιμέρους έρευνες. Στη μία με χρήση Ποιοτικής και Ποσοτικής Ανάλυσης Περιεχομένου εξετάστηκε το περιεχόμενο αυτών των εγχειριδίων ως προς το αν, με ποιο τρόπο και σε ποιο βαθμό προωθείται σε αυτό η καλλιέργεια των δεξιοτήτων της κριτικής σκέψης των μαθητών. Στις δύο άλλες διερευνήθηκαν ξεχωριστά οι απόψεις μαθητών και εκπαιδευτικών ως προς το βαθμό προώθησης της καλλιέργειας των δεξιοτήτων της κριτικής σκέψης των μαθητών στα υπό έρευνα εγχειρίδια που χρησιμοποιούσαν αυτοί. Στις δύο αυτές έρευνες οι απόψεις των μαθητών και των εκπαιδευτικών αποτυπώθηκαν σε ερωτηματολόγια που συμπλήρωσαν. Χρησιμοποιήθηκαν δύο ερωτηματολόγια, ένα για τους μαθητές και ένα για τους εκπαιδευτικούς. Από την ανάλυση του περιεχομένου των εγχειριδίων βρέθηκε ότι στο περιεχόμενό τους η καλλιέργεια των δεξιοτήτων της κριτικής σκέψης δεν προωθείται επαρκώς. Από τη διερεύνηση των απόψεων των μαθητών προέκυψε ότι αυτοί, που φοιτούσαν στην πρώτη Τάξη Λυκείου, στην πλειονότητά τους είχαν απόψεις σύμφωνα με τις οποίες προωθείται επαρκώς η καλλιέργεια όλων των δεξιοτήτων της κριτικής σκέψης στο εγχειρίδιο Πληροφορικής που χρησιμοποιούσαν και οι υπόλοιποι μαθητές στην πλειονότητά τους είχαν απόψεις σύμφωνα με τις οποίες προωθείται επαρκώς η καλλιέργεια των δεξιοτήτων ανάλυσης, αξιολόγησης, εξήγησης και αυτορρύθμισης στο εγχειρίδιο Πληροφορικής που χρησιμοποιούσαν. Από τη διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών προέκυψε ότι στην πλειονότητά τους οι εκπαιδευτικοί που δίδασκαν στην πρώτη Τάξη Λυκείου είχαν απόψεις σύμφωνα με τις οποίες προωθείται επαρκώς η καλλιέργεια των δεξιοτήτων ερμηνείας, αξιολόγησης, εξήγησης και αυτορρύθμισης στο περιεχόμενο του εγχειριδίου που δίδασκαν και οι υπόλοιποι εκπαιδευτικοί είχαν απόψεις σύμφωνα με τις οποίες προωθείται η καλλιέργεια των δεξιοτήτων ερμηνείας, αξιολόγησης, συνεπαγωγής, εξήγησης και αυτορρύθμισης στο περιεχόμενο του εγχειριδίου που δίδασκαν. Εντοπίστηκαν χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων στην έρευνα τα οποία επηρέασαν στατιστικώς σημαντικά τις απόψεις τους. Για τους μαθητές της πρώτης Τάξης Λυκείου αυτά ήταν η επίδοσή τους στο μάθημα της Νέας Ελληνικής γλώσσας που επηρέασε τις απόψεις τους για τη δεξιότητα εξήγησης, η επίδοσή τους στο μάθημα της Ιστορίας που επηρέασε τις απόψεις τους για τις δεξιότητες συνεπαγωγής και εξήγησης, η επίδοσή τους στο μάθημα της Πληροφορικής που επηρέασε τις απόψεις τους για τις δεξιότητες συνεπαγωγής και εξήγησης και το επίπεδο σπουδών των μητέρων τους που επηρέασε τις απόψεις τους για τις δεξιότητες ανάλυσης και αυτορρύθμισης. Για τους υπόλοιπους μαθητές τα χαρακτηριστικά τους τα οποία επηρέασαν στατιστικώς σημαντικά τις απόψεις τους ήταν το φύλο τους που επηρέασε τις απόψεις τους για τις δεξιότητες ερμηνείας, ανάλυσης, συνεπαγωγής και εξήγησης, η επίδοσή τους στο μάθημα της Ιστορίας που επηρέασε τις απόψεις τους για τη δεξιότητα ερμηνείας, η επίδοσή τους στο μάθημα των Μαθηματικών που επηρέασε τις απόψεις τους για τη δεξιότητα συνεπαγωγής, η επίδοσή τους στο μάθημα της Πληροφορικής που επηρέασε τις απόψεις τους για τις δεξιότητες ερμηνείας, συνεπαγωγής, και εξήγησης, η επίδοσή τους στο μάθημα της Φυσικής που επηρέασε τις απόψεις τους για τις δεξιότητες ερμηνείας και συνεπαγωγής και η κατηγορία επαγγέλματος που επιθυμούσαν να ακολουθήσουν οι μαθητές που επηρέασε τις απόψεις τους για τη δεξιότητα ερμηνείας. Για τους εκπαιδευτικούς που δίδασκαν στην πρώτη Τάξη Λυκείου το μοναδικό χαρακτηριστικό τους που είχε επίδραση στατιστικώς σημαντική στις απόψεις τους ήταν το φύλο τους το οποίο επηρέασε τις απόψεις τους για τις δεξιότητες ερμηνείας, ανάλυσης, αξιολόγησης, εξήγησης και αυτορρύθμισης. Για τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς το μοναδικό χαρακτηριστικό τους που είχε επίδραση στατιστικώς σημαντική στις απόψεις τους ήταν το φύλο τους το οποίο επηρέασε τις απόψεις τους για τις δεξιότητες ερμηνείας και ανάλυσης.

2023-11-09

Ελληνικά

Ηλεκτρονικοί υπολογιστές. Επιστήμη των υπολογιστών

Διδασκαλία - Εγχειρίδια κλπ.
Μαθητές - Ελλάδα

έρευνα επισκόπησης, Ανάλυση Περιεχομένου, Κριτική σκέψη, Πληροφορική, σχολικά εγχειρίδια

208 σ.,πίν.,σχ.

Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0