Περίληψη:
Υπόβαθρο: Τα προϊόντα ελεύθερα από γλουτένη (ΠΕΓ) παίζουν μείζων ρόλο στη δίαιτα των ατόμων που πάσχουν από κοιλιοκάκη ή έχουν δυσανεξία στη γλουτένη. Τα τελευταία χρόνια, η αύξηση κατανάλωσης τους από τον γενικό πληθυσμό έχει κορυφώσει τη ζήτηση των προϊόντων αυτών. Ωστόσο, τα δεδομένα για τις αντιλήψεις των καταναλωτών/τριών για τα ΠΕΓ στη βιβλιογραφία είναι περιορισμένα.
Μεθοδολογία: Η παρούσα συγχρονική μελέτη αποτελεί μέρος μία πολυκεντρικής μελέτης, αντιπροσωπεύοντας τον Ελλαδικό χώρο, με συντονιστή το Ηνωμένο Βασίλειο. Τον Ιούνιο έως Ιούλιο του 2022, εθελοντές/εθελόντριες, οι οποίοι κατανάλωναν ΠΕΓ, συμμετείχαν σε ένα ανώνυμο διαδικτυακό ερωτηματολόγιο, το οποίο περιείχε ερωτήσεις σχετικά με τις συχνότητες αγοράς 29 κατηγοριών ΠΕΓ (οι οποίες για την ανάλυση των δεδομένων ομαδοποιήθηκαν σε περαιτέρω 6 υπερκατηγορίες), τους τόπους αγοράς τους, τον βαθμό ικανοποίησης των καταναλωτών, τις ελλείψεις - αρνητικές εμπειρίες κ.α. Οι 29 κατηγορίες ΠΕΓ συγχωνεύτηκαν σε 6 μεγαλύτερες υπερκατηγορίες. Για τη διερεύνηση μίας πιθανής σχέσης μεταξύ δύο κατηγορικών μεταβλητών διεξήχθη ο έλεγχος Chi-Square (x2) test. Ως επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε το α=0,05.
Αποτελέσματα: Το δείγμα της μελέτης αποτελούνταν από 435 άτομα (85% θηλυκά) και το μεγαλύτερο μέρος (43,3%) του δείγματος αποτελούνταν από άτομα, τα οποία δήλωσαν ότι είναι πάσχοντες/πάσχουσες με κοιλιοκάκη. Το 38,9% του συνολικού δείγματος γνώριζε τι σημαίνει η επισήμανση «ελεύθερο γλουτένης». Επιπλέον, 47,5% (n=215) του δείγματος δήλωσε ότι επισκέπτεται τρία διαφορετικά σουπερμάρκετ για τα συνολικά ψώνια του νοικοκυριού του, ενώ 65,6% θεωρεί πως τα ράφια των ΠΕΓ στα σουπερμάρκετ δεν είναι καλά εφοδιασμένα. Τα ζυμαρικά, τα γιαούρτια/ τυριά και τα ψωμιά χωρίς γλουτένη παρουσίασαν την υψηλότερη συχνότητα αγοράς, σε αντίθεση με τις έτοιμες σούπες, τα μπιφτέκια, τα έτοιμα γεύματα χωρίς γλουτένη. Επίσης, τα αμυλούχα τρόφιμα χωρίς γλουτένη, όπως τα προϊόντα άρτου/αλεύρου, τα ζυμαρικά και τα δημητριακά συγκέντρωσαν τις υψηλότερες συχνότητες στις υπεραγορές των ΠΕΓ. Για το ψωμί χωρίς γλουτένη, αν και ήταν σύνηθες τρόφιμο αγοράς, καταγράφηκαν περισσότερες αρνητικές εμπειρίες (19,8%) και ελλείψεις (39,9%). Τέλος, αναφορικά με το κόστος και τη διαθεσιμότητα, περίπου εφτά στα δέκα άτομα θεωρούν πως υπάρχει μία κακή σχέση ποιότητας – τιμής και πάνω από 2 στα 5 αναφέρουν πως τα ΠΕΓ δεν είναι εξίσου καλά ποιοτικά με τα αντίστοιχα συμβατικά, που περιέχουν γλουτένη.
Συμπεράσματα: Τα αμυλούχα τρόφιμα χωρίς γλουτένη παρουσιάζουν τις υψηλότερες συχνότητες αγορών, αντιθέτως με τα έτοιμα γεύματα, τα οποία δεν αποτελούν συνήθεις επιλογές για τους/τις καταναλωτές/τριες του Ελληνικού λιανεμπορίου. Τελικά, αναδείχθηκε πως τα ΠΕΓ υστερούν ως προς τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, την ποιότητα, το εύρος διαθεσιμότητας και παράλληλα θεωρούνται πιο ακριβά συγκριτικά με τα συμβατικά τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη, παράμετροι που μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την αυστηρή τήρηση της δίαιτας χωρίς γλουτένη.
Λέξεις-κλειδιά:
προϊόντα ελεύθερα γλουτένης, αντιλήψεις καταναλωτών, τάσεις για τα τρόφιμα χωρίς γλουτένη, διατροφή χωρίς γλουτένη, Καταναλωτική συμπεριφορά