Πρωτότυπος Τίτλος:
Αποτύπωση διαιτητικών συνηθειών ατόμων με κοιλιοκάκη και διερεύνηση της προσκόλλησης στη Δίαιτα Ελεύθερη από Γλουτένη
Συγγραφέας:
Παλάντζα, Βαλέρια Ελένη, Αθανάσιος
Επιβλέπων καθηγητής:
Μπαθρέλλου, Ειρήνη
Περίληψη:
Εισαγωγή: Η μοναδική θεραπεία για την αντιμετώπιση της κοιλιοκάκης είναι η αυστηρή προσκόλληση στη Δίαιτα Ελεύθερη από Γλουτένη (ΔΕΓ). Η ΔΕΓ περιλαμβάνει ορισμένους διαιτητικούς περιορισμούς, δυσχεραίνοντας την προσπάθεια τήρησης των συστάσεων για μια ισορροπημένη δίαιτα. Επίσης, η προσκόλληση στη ΔΕΓ παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις, καθώς τα εμπόδια διαφέρουν μεταξύ των χωρών, ενώ τα επιδημιολογικά δεδομένα, στην Ελλάδα είναι ελλειπή.
Σκοπός: Η αποτίμηση των διαιτητικών συνηθειών, η ανάδειξη των εμποδίων και η διερεύνηση του βαθμού προσκόλλησης στη ΔΕΓ, σε ενήλικο πληθυσμό με κοιλιοκάκη, στην Ελλάδα.
Μεθοδολογία: Στην παρούσα συγχρονική μελέτη συμπεριλήφθηκαν ενήλικα άτομα με κοιλιοκάκη, με επιβεβαιωμένη θετική βιοψία, ύστερα από ενδοσκόπηση του λεπτού εντέρου, τα οποία ακολουθούσαν τη ΔΕΓ για τουλάχιστον ένα έτος. Η αξιολόγηση της διαιτητικής πρόσληψης πραγματοποιήθηκε μέσω ανακλήσεων 24ώρου και αναλύθηκε σε επίπεδο ομάδων τροφίμων. Ο αριθμός των μερίδων της εκάστοτε ομάδας συγκρίθηκε με τις εθνικές διατροφικές συστάσεις. Ο βαθμός προσκόλλησης στη Μεσογειακή δίαιτα (ΜΔ) εκτιμήθηκε μέσω του διατροφικού δείκτη MedDietScore (0-55). Για την ανάδειξη του βαθμού δυσκολίας των εμποδίων χρησιμοποιήθηκε ένα ερωτηματολόγιο, ενώ η προσκόλληση στη ΔΕΓ αξιολογήθηκε μέσω: ενός σύντομου ερωτηματολογίου από τη βιβλιογραφία, προσαρμοσμένου στα ελληνικά (CDAT), ανακλήσεων 24ώρου για την διερεύνηση επικίνδυνων συμπεριφορών και ενός ερωτηματολογίου γνώσεων σχετικά με την ύπαρξη γλουτένης σε ορισμένα τρόφιμα, το οποίο σχεδιάστηκε για τις ανάγκες της μελέτης. Συνυπολογίζοντας τη βαθμολογία από τα παραπάνω εργαλεία προέκυψε η συνισταμένη προσκόλληση, η οποία κατηγοριοποιήθηκε σε καλή, μέτρια προς καλή, μέτρια προς κακή και κακή. Η στατιστική ανάλυση πραγματοποιήθηκε με το πρόγραμμα STATA και ως επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε το α=0,05.
Αποτελέσματα: Το δείγμα αποτελούταν από 111 εθελοντές/ντριες (71% γυναίκες, n=79). Σε σχέση με τις συστάσεις, το δείγμα κατανάλωνε λιγότερες μερίδες δημητριακών [4,9 (± 2,2) έναντι 5-8, p <0,001], φρούτων [1,3 (0,8, 2,1) έναντι 3, p <0,001], λαχανικών [1,7 (1,0, 2,7) έναντι 4, p <0,001] και περισσότερες γαλακτοκομικών [2,3 (1,8, 3,3) έναντι 2, p<0,001], κόκκινου- επεξεργασμένου κρέατος [3,0 (0,5, 5,4) και 2,3 (0,0, 7,0) έναντι ≤1, p<0,001], γλυκών- αναψυκτικών [4,8 (1,9, 8,4) έναντι ≤1, p<0,001]. Τα ψάρια-θαλασσινά και τα όσπρια καταναλώνονταν σπανίως, ενώ η κατανάλωση πουλερικών, αυγού, πατάτας, προστιθέμενων λιπών-ελαίων-ελιών-ξηρών καρπών συμφωνούσε με τις συστάσεις. Η κατανάλωση ψευδοδημητριακών παρατηρήθηκε στο 9% του δείγματος (n=10). Η προσκόλληση στη ΜΔ, η οποία είχε διάμεσο σκορ 31 (28,0, 33,5), ήταν μέτρια (87%, n=91). Η συνισταμένη προσκόλληση στη ΔΕΓ χαρακτηρίστηκε συνολικά καλή (μέτρια προς καλή και καλή) στο 48% του δείγματος. Το 63% (n=69), του δείγματος υιοθετούσε επικίνδυνες συμπεριφορές, με το 57% (n= 61) του δείγματος να καταναλώνει αμφίβολα τρόφιμα και το 8% (n= 9), εσκεμμένα γλουτένη. Κύρια εμπόδια για την προσκόλληση στη ΔΕΓ αναδείχθηκαν το φαγητό εκτός σπιτιού (75%, n=83), το κόστος της δίαιτας (57%, n= 63), η διαθεσιμότητα των ΠΕΓ (34%, n= 37) και η έλλειψη χρόνου (34%, n=37), ενώ η απόκτηση επαρκών γνώσεων θεωρήθηκε δυσκολότερη στα άτομα με κακή συνολική προσκόλληση στη ΔΕΓ (27% έναντι 9%, p= 0,026).
Συμπέρασμα: Το δείγμα φαίνεται να έχει ένα ανθυγιεινό διαιτητικό προφίλ, συγκριτικά με τις διαιτητικές συστάσεις, συμφωνώντας με τα περισσότερα βιβλιογραφικά δεδομένα. Εξαίρεση αποτελεί το επίπεδο προσκόλλησης στη ΜΔ, το οποίο ήταν υψηλότερο σε σχέση με προηγούμενες μελέτες. Επιπρόσθετα, η προσκόλληση και τα κύρια εμπόδια, που επηρεάζουν την προσκόλληση στη ΔΕΓ, ήταν σύμφωνα με τη βιβλιογραφία. Συνεπώς, πρέπει να ενισχυθεί η διατροφική εκπαίδευση και η τακτική παρακολούθηση των ατόμων, με στόχο την βελτίωση της ποιότητας της δίαιτας και της προσκόλλησης στη ΔΕΓ.
Σκοπός: Η αποτίμηση των διαιτητικών συνηθειών, η ανάδειξη των εμποδίων και η διερεύνηση του βαθμού προσκόλλησης στη ΔΕΓ, σε ενήλικο πληθυσμό με κοιλιοκάκη, στην Ελλάδα.
Μεθοδολογία: Στην παρούσα συγχρονική μελέτη συμπεριλήφθηκαν ενήλικα άτομα με κοιλιοκάκη, με επιβεβαιωμένη θετική βιοψία, ύστερα από ενδοσκόπηση του λεπτού εντέρου, τα οποία ακολουθούσαν τη ΔΕΓ για τουλάχιστον ένα έτος. Η αξιολόγηση της διαιτητικής πρόσληψης πραγματοποιήθηκε μέσω ανακλήσεων 24ώρου και αναλύθηκε σε επίπεδο ομάδων τροφίμων. Ο αριθμός των μερίδων της εκάστοτε ομάδας συγκρίθηκε με τις εθνικές διατροφικές συστάσεις. Ο βαθμός προσκόλλησης στη Μεσογειακή δίαιτα (ΜΔ) εκτιμήθηκε μέσω του διατροφικού δείκτη MedDietScore (0-55). Για την ανάδειξη του βαθμού δυσκολίας των εμποδίων χρησιμοποιήθηκε ένα ερωτηματολόγιο, ενώ η προσκόλληση στη ΔΕΓ αξιολογήθηκε μέσω: ενός σύντομου ερωτηματολογίου από τη βιβλιογραφία, προσαρμοσμένου στα ελληνικά (CDAT), ανακλήσεων 24ώρου για την διερεύνηση επικίνδυνων συμπεριφορών και ενός ερωτηματολογίου γνώσεων σχετικά με την ύπαρξη γλουτένης σε ορισμένα τρόφιμα, το οποίο σχεδιάστηκε για τις ανάγκες της μελέτης. Συνυπολογίζοντας τη βαθμολογία από τα παραπάνω εργαλεία προέκυψε η συνισταμένη προσκόλληση, η οποία κατηγοριοποιήθηκε σε καλή, μέτρια προς καλή, μέτρια προς κακή και κακή. Η στατιστική ανάλυση πραγματοποιήθηκε με το πρόγραμμα STATA και ως επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε το α=0,05.
Αποτελέσματα: Το δείγμα αποτελούταν από 111 εθελοντές/ντριες (71% γυναίκες, n=79). Σε σχέση με τις συστάσεις, το δείγμα κατανάλωνε λιγότερες μερίδες δημητριακών [4,9 (± 2,2) έναντι 5-8, p <0,001], φρούτων [1,3 (0,8, 2,1) έναντι 3, p <0,001], λαχανικών [1,7 (1,0, 2,7) έναντι 4, p <0,001] και περισσότερες γαλακτοκομικών [2,3 (1,8, 3,3) έναντι 2, p<0,001], κόκκινου- επεξεργασμένου κρέατος [3,0 (0,5, 5,4) και 2,3 (0,0, 7,0) έναντι ≤1, p<0,001], γλυκών- αναψυκτικών [4,8 (1,9, 8,4) έναντι ≤1, p<0,001]. Τα ψάρια-θαλασσινά και τα όσπρια καταναλώνονταν σπανίως, ενώ η κατανάλωση πουλερικών, αυγού, πατάτας, προστιθέμενων λιπών-ελαίων-ελιών-ξηρών καρπών συμφωνούσε με τις συστάσεις. Η κατανάλωση ψευδοδημητριακών παρατηρήθηκε στο 9% του δείγματος (n=10). Η προσκόλληση στη ΜΔ, η οποία είχε διάμεσο σκορ 31 (28,0, 33,5), ήταν μέτρια (87%, n=91). Η συνισταμένη προσκόλληση στη ΔΕΓ χαρακτηρίστηκε συνολικά καλή (μέτρια προς καλή και καλή) στο 48% του δείγματος. Το 63% (n=69), του δείγματος υιοθετούσε επικίνδυνες συμπεριφορές, με το 57% (n= 61) του δείγματος να καταναλώνει αμφίβολα τρόφιμα και το 8% (n= 9), εσκεμμένα γλουτένη. Κύρια εμπόδια για την προσκόλληση στη ΔΕΓ αναδείχθηκαν το φαγητό εκτός σπιτιού (75%, n=83), το κόστος της δίαιτας (57%, n= 63), η διαθεσιμότητα των ΠΕΓ (34%, n= 37) και η έλλειψη χρόνου (34%, n=37), ενώ η απόκτηση επαρκών γνώσεων θεωρήθηκε δυσκολότερη στα άτομα με κακή συνολική προσκόλληση στη ΔΕΓ (27% έναντι 9%, p= 0,026).
Συμπέρασμα: Το δείγμα φαίνεται να έχει ένα ανθυγιεινό διαιτητικό προφίλ, συγκριτικά με τις διαιτητικές συστάσεις, συμφωνώντας με τα περισσότερα βιβλιογραφικά δεδομένα. Εξαίρεση αποτελεί το επίπεδο προσκόλλησης στη ΜΔ, το οποίο ήταν υψηλότερο σε σχέση με προηγούμενες μελέτες. Επιπρόσθετα, η προσκόλληση και τα κύρια εμπόδια, που επηρεάζουν την προσκόλληση στη ΔΕΓ, ήταν σύμφωνα με τη βιβλιογραφία. Συνεπώς, πρέπει να ενισχυθεί η διατροφική εκπαίδευση και η τακτική παρακολούθηση των ατόμων, με στόχο την βελτίωση της ποιότητας της δίαιτας και της προσκόλλησης στη ΔΕΓ.
Ημερομηνία κατάθεσης:
2023-08-22
Γλώσσες Τεκμηρίου:
Ελληνικά
Θεματικές Κατηγορίες:
Διατροφή (Γενικά). DRI’s
Λοιπά Θέματα:
Κοιλιοκάκη ασθένεια - διαιτητική θεραπεία
Λέξεις-κλειδιά:
δίαιτα ελεύθερη γλουτένης, εμπόδια, διαιτητικές συνήθειες, κοιλιοκάκη, προσκόλληση
Περιγραφή:
133 σ.,εικ.,πίν.,σχ.
Άδεια χρήσης:
Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0
