Περίληψη:
Σύμφωνα με τη Θετική Ψυχολογία και Οργανωσιακή Συμπεριφορά, η αποτελεσματικότητα κάθε οργανισμού εξαρτάται, κατά κύριο λόγο, από την ποιότητα και την ευημερία του ανθρώπινου δυναμικού του. Στους εκπαιδευτικούς οργανισμούς και τις σχολικές μονάδες, βασική επιδίωξη αποτελεί η επιτυχής στον μέγιστο δυνατό βαθμό υλοποίηση των σκοπών της εκπαίδευσης ενώ κυρίαρχο ρόλο σε αυτή την κατεύθυνση διαδραματίζουν οι εκπαιδευτικοί, οι στάσεις και οι συμπεριφορές των οποίων επηρεάζουν καίρια την επίτευξη των διδακτικών και μαθησιακών στόχων αλλά και τη συνολική ανάπτυξη, ευημερία και αποτελεσματικότητα του σχολείου. Υπό το πρίσμα της Θετικής Ψυχολογίας, επομένως, και με δεδομένα τα υψηλά επίπεδα προκλήσεων, απαιτήσεων και αντιξοοτήτων που χαρακτηρίζουν τα σύγχρονα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, κρίνεται αναγκαία η φροντίδα για την επαγγελματική ευημερία και την ψυχική ανθεκτικότητα των εκπαιδευτικών.
Με την παρούσα μελέτη στοχεύσαμε στη διερεύνηση αφενός της επαγγελματικής ευημερίας των εκπαιδευτικών και επιμέρους διαστάσεών της και αφετέρου της ψυχικής ανθεκτικότητας και των γνωρισμάτων της που, ενδεχομένως και σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, διακρίνουν τους εκπαιδευτικούς. Διερευνήσαμε, τέλος, την πιθανή συσχέτιση αλλά και τον βαθμό αλληλεπίδρασης ανάμεσα στην επαγγελματική ευημερία και την ψυχική ανθεκτικότητα των εκπαιδευτικών.
Η ποσοτική έρευνά μας επικεντρώθηκε στα δύσκολα σχολικά συγκείμενα των δημόσιων Γενικών Λυκείων στα κοινωνικοοικονομικά επιβαρυμένα δυτικά προάστια των Αθηνών, όπου εργάζονται οι 91 εκπαιδευτικοί που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο το οποίο διαμορφώσαμε ως ερευνητικό εργαλείο.
Από τα ευρήματά μας προέκυψε ότι οι εκπαιδευτικοί βιώνουν σε μέτριο ή και κάπως μεγαλύτερο βαθμό επαγγελματική ευημερία ενώ παράλληλα αναδείχθηκαν, από την οπτική των ίδιων των εκπαιδευτικών, σημαντικές διαστάσεις της, όπως ο ενθουσιασμός, το «κάλεσμα», τα θετικά συναισθήματα και η απόδοση νοήματος στην εργασία, το αίσθημα του «ανήκειν», η αυτο-αποτελεσματικότητα και η επίτευξη στην εργασία και τη ζωή. Φάνηκε, εξάλλου, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των εκπαιδευτικών, ότι διαθέτουν σημαντικά αποθέματα ψυχικής ανθεκτικότητας ενώ διακρίνονται σε μεγάλο βαθμό από χαρακτηριστικά γνωρίσματά της, όπως η αποφασιστικότητα και η αυτοπεποίθηση, η θετική οπτική των πραγμάτων, η αξιοποίηση της εμπειρίας ως προσωπικού πόρου, η πρόκληση και ο έλεγχος, η νοηματοδότηση και η αυτοπραγμάτωση. Τέλος, φάνηκε ότι η επαγγελματική ευημερία και η ψυχική ανθεκτικότητα των εκπαιδευτικών συσχετίζονται θετικά και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, σε κάποιο βαθμό τουλάχιστον.
Λέξεις-κλειδιά:
εκπαιδευτικοί, Θετική Ψυχολογία, επαγγελματική ευημερία, ψυχική ανθεκτικότητα, εκπαιδευτικός οργανισμός