Τοπίο και Αστικός Χώρος όπως τον αντιλαμβάνεται ο Κινηματογραφικός Νεορεαλισμός: Μια σύγκριση του ελληνικού και του ιταλικού νεορεαλισμού στον μεταπολεμικό κινηματογράφο

Μπαριτάκης, Αντώνιος, Γεώργιος

Μαυρομμάτης, Γεώργιος

Η εργασία αποσκοπεί στην μελέτη του πολιτισμικού τοπίου μίας συγκεκριμένης χρονικής
περιόδου μέσα από ένα καλλιτεχνικό κύμα του κινηματογραφικού νεορεαλισμού που
αναδείχτηκε και παρατηρείται σε δύο γειτονικές χώρες, την Ιταλία όπου και ανέδειξε τον
νεορεαλισμό κινηματογραφικά, και την Ελλάδα που κατά παράδοση, μοιράζεται πολλά κοινά
κοινωνικά και γεωγραφικά χαρακτηριστικά.
Ο ιταλικός αλλά και ο ελληνικός κινηματογράφος, μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου
αποτύπωσαν κυρίως τα επακόλουθα του πολέμου, δηλαδή τις οικονομικές, κοινωνικές και
πολιτιστικές συνθήκες και δυσκολίες της εποχής, οι οποίες παρουσιάζονται μέσω τον ταινιών
συνήθως με έντονη δραματικότητα και άλλοτε με χαρούμενη διάθεση. Το διάστημα 1950 με
1960 θεωρείται ιδιαίτερα παραγωγικό για τον κινηματογράφο, με ταινίες που πλέον
αποτελούν πολιτισμικό τεκμήριο για την ζωή της μεταπολεμικής κοινωνίας, ιδιαίτερα στην
Ρώμη και στην Αθήνα. Ο ιταλικός κινηματογράφος της μεταπολεμικής περιόδου, δημιούργησε
ταινίες που συγκαταλέγονται στις κορυφαίες, σε παγκόσμιο επίπεδο μέχρι και σήμερα. Τα
θέματα των ταινιών αυτών όπως και του ελληνικού κινηματογράφου, επικεντρώνονται στην
παρουσίαση μιας ρεαλιστικής προσέγγισής της ζωής του ανθρώπου την συγκεκριμένη περίοδο,
κυρίως στην επιβίωση, τις κοινωνικές συνθήκες και την οικογενειακή ζωή. Επίσης
παρουσιάζονται τα μεγάλα αστικά κέντρα όπως η Ρώμη και η Αθήνα, αποτυπώνοντας την
έξαρση της οικοδομικής δραστηριότητας, του κοινωνικού διαχωρισμού και γενικά την ζωή των
κατοίκων, που οι περισσότεροι προέρχονται από την περιφέρεια.
Το αντικείμενο της έρευνας εστιάζει στην παρατήρηση του πολιτισμικού τοπίου στην
μεταπολεμική περίοδο 1950 με 1960 στις δύο χώρες μελέτης μέσα από την ανάλυση
κινηματογραφικών έργων που θεωρούνται αντιπροσωπευτικά πλέον, για την ανάδειξη του
κινηματογραφικού νεορεαλισμού, όσο και την απεικόνιση του ιστορικού χρόνου στην κάθε
χώρα αντίστοιχα.
Δομικά η παρούσα εργασία χωρίζεται σε τρία μέρη. Αρχικά στην μελέτη του πολιτισμικού
τοπίου και την παρουσίαση του από τον κινηματογράφο, την γέννηση και τον σκοπό του
νεορεαλισμού μέσω του κινηματογράφου, αλλά και την απεικόνιση του τοπίου στον
μεταπολεμικό κινηματογράφο. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας γίνεται ανάλυση
αντιπροσωπευτικών ταινιών για τον ιταλικό και ελληνικό νεορεαλισμό, ώστε να παρατηρηθούν
τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά που αντιλαμβανόμαστε από τις ταινίες, τις κοινωνικές και
10
εμπορικές αντιδράσεις των έργων, και τέλος γίνεται σύγκριση των κοινών αλλά και
διαφορετικών στοιχείων στις δύο χώρες. Τέλος, στο τρίτο κεφάλαιο της εργασίας γίνεται
σύνδεση του κινηματογραφικού νεορεαλισμού στον μεταπολεμικό κινηματογράφο με
πολιτισμικές θεωρίες, όπως η φασιστική εποχή και η επιρροή της στον ρεαλισμό, στα πλήθη,
το τοπίο, την νεολαία και την φτώχεια.
Τα συμπεράσματα απορρέουν από την παραπάνω συγκριτική μελέτη και καταλήγουν στις
ομοιότητες της ζωής των κατοίκων της Ρώμης και της Αθήνας στην μεταπολεμική περίοδο.
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι ομοιότητες των δύο χωρών σε κοινωνικό, οικονομικό και
πολιτισμικό επίπεδο ήταν αρκετές, μέσο του αγώνα για την επιβίωση και την ανάκτηση όσων
χάθηκαν στη διάρκεια.

2021-11-08

Ελληνικά

Γεωγραφία (Γενικά)

Κινηματογράφος - Ελλάδα
Πολιτισμός

πολιτισμικό τοπίο, μεταπολεμικός κινηματογράφος, πολιτισμική κληρονομιά, χωροκοινωνικοί διαχωρισμοί, Πολιτισμική ταυτότητα

72 σ.,εικ.

Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0