Πρωτότυπος Τίτλος:
Εφαρμοσμένη αστική βιώσιμη ανάπτυξη. Πολυμεθοδική ανάλυση των πρακτικών επανάχρησης κτιρίων. Το παράδειγμα του ΦΙΞ
Συγγραφέας:
Βαρδόπουλος, Ιωάννης, Ευστράτιος
Επιβλέπων καθηγητής:
Θεοδωροπούλου, Ελένη
Περίληψη:
Η προσαρμοσμένη επανάχρηση κτιρίων είναι η διαδικασία μετασχηματισμού κτιρίων κατά την οποία αλλάζει η αρχικώς προοριζόμενη χρήση, διατηρώντας όσο το δυνατόν περισσότερο την αρχική αρχιτεκτονική και κατασκευή του κτιρίου, με αναβάθμιση ωστόσο της απόδοσής του, ώστε αυτή να ανταποκρίνεται στα σημερινά δεδομένα και πρότυπα.
Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν να διερευνήσει εκείνες τις παραμέτρους που συντελούν στο μακροπρόθεσμο αποτύπωμα των πρακτικών προσαρμοσμένης επανάχρησης, ως προς τη βιώσιμη ανάπτυξη του περιβάλλοντος αστικού τοπίου, συνυπολογίζοντας παραμέτρους από τους πυλώνες της βιωσιμότητας. Απώτερος στόχος ήταν η ανάδειξη της προσαρμοσμένης επανάχρησης ως μιας ολιστικής, ευαίσθητης, βιώσιμης και περιεκτικής πραγματοποιήσιμης λύσης προς άμεση υιοθέτηση, καθώς και να δημιουργήσει αξιοποιήσιμα προσεχώς εργαλεία λήψης και εφαρμογής αποφάσεων.
Μεθοδολογικά χρησιμοποιήθηκε μια προσέγγιση πολυμεθοδικής ανάλυσης, η οποία περιλαμβάνει την ενδελεχή μελέτη της υφιστάμενης βιβλιογραφίας, την έρευνα συγκεκριμένης περίπτωσης μελέτης, την ποιοτική ανάλυση, την εφαρμογή συστήματος υποστήριξης λήψης αποφάσεων, και τη στατιστική ανάλυση ερωτηματολογίου.
Η διατριβή εστίασε την προσοχή της στη μελέτη κυρίως βιομηχανικών κτιρίων πολιτιστικής κληρονομιάς εντός του αστικού ιστού, καθώς, πρώτον, κρίνεται ότι έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση των σύγχρονων πόλεων, και δεύτερον, η προσαρμοσμένη επανάχρησή τους έχει τον μεγαλύτερο δυνατό αντίκτυπο στην τοπική βιώσιμη ανάπτυξη. Η μελέτη της περίπτωσης του βιομηχανικού κτιρίου της ζυθοποιίας ΦΙΞ επί της λεωφόρου Συγγρού, με την ιστορική και αρχιτεκτονική ανάγνωσή της, αναδεικνύει την ιδιαιτερότητα και τη σπουδαιότητά του, αρχικά ως αυτοτελές αρχιτεκτόνημα και κατόπιν ως αναπόσπαστο κομμάτι της ευρύτερης χωροταξίας του τόπου και της ιστορικής μνήμης. Επιπλέον, επισημαίνονται ευκρινώς οι πολυπληθείς προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης με όρους οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτιστικούς και περιβαλλοντικούς, όπως προκύπτουν και από την πρόσφατη προσαρμοσμένη επανάχρησή του για τη στέγαση του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ).
Τα ερευνητικά αποτελέσματα της βιβλιογραφικής έρευνας και της εμπειρικής ανάλυσης επισημαίνουν καταρχάς ότι τα έργα προσαρμοσμένης επανάχρησης: α) αποτελούν ένα αυτοτελές και ιδιαίτερα πολύπλοκο πεδίο έρευνας και β) αποτελούν πρακτικές βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. Στη συνέχεια, η έρευνα καταδεικνύει τους παράγοντες που επηρεάζουν τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη μέσα από πρακτικές προσαρμοσμένης επανάχρησης και προχωράει στην ανάλυσή τους. Συνοπτικά, οι παράγοντες αυτοί αφορούν στην προστασία της γης κατά της αστικής εξάπλωσης, την προστασία και διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και τοπικής μνήμης, τη διαχείριση του περιβάλλοντος, και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Υποστηρίζει δε, ότι η κατανόηση αυτού του πολύπλοκου συστήματος παραγόντων και της αλληλεξάρτησής τους είναι απαραίτητη προκειμένου να επιτευχθεί βέλτιστη αστική βιώσιμη ανάπτυξη. Επιπρόσθετα, η στατιστική ανάλυση ερωτηματολογίου (N=148) αποδεικνύει την ύπαρξη συσχετισμού μεταξύ μορφωτικού επιπέδου, βαθμού ικανοποίησης από την επίσκεψη στο ΕΜΣΤ, και άλλων παραγόντων από αυτούς που εντοπίστηκαν να επηρεάζουν την άποψη των επισκεπτών του ΕΜΣΤ ως προς την επίδραση που μπορεί να έχει η προσαρμοσμένη επανάχρηση του κτιρίου ΦΙΞ στη συνολική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.
Η παρούσα διδακτορική διατριβή αποτελεί μια πρωτότυπη, ολιστική και πολυεπίπεδη ερευνητική πρόταση, τα ευρήματα της οποίας μπορούν να αποτελέσουν οδηγό στα χέρια κάθε ειδικού, αιρετού και ενδιαφερόμενου, για κάθε μελλοντικό έργο προσαρμοσμένης επανάχρησης ή στρατηγικό σχέδιο αστικής ανασυγκρότησης.
Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν να διερευνήσει εκείνες τις παραμέτρους που συντελούν στο μακροπρόθεσμο αποτύπωμα των πρακτικών προσαρμοσμένης επανάχρησης, ως προς τη βιώσιμη ανάπτυξη του περιβάλλοντος αστικού τοπίου, συνυπολογίζοντας παραμέτρους από τους πυλώνες της βιωσιμότητας. Απώτερος στόχος ήταν η ανάδειξη της προσαρμοσμένης επανάχρησης ως μιας ολιστικής, ευαίσθητης, βιώσιμης και περιεκτικής πραγματοποιήσιμης λύσης προς άμεση υιοθέτηση, καθώς και να δημιουργήσει αξιοποιήσιμα προσεχώς εργαλεία λήψης και εφαρμογής αποφάσεων.
Μεθοδολογικά χρησιμοποιήθηκε μια προσέγγιση πολυμεθοδικής ανάλυσης, η οποία περιλαμβάνει την ενδελεχή μελέτη της υφιστάμενης βιβλιογραφίας, την έρευνα συγκεκριμένης περίπτωσης μελέτης, την ποιοτική ανάλυση, την εφαρμογή συστήματος υποστήριξης λήψης αποφάσεων, και τη στατιστική ανάλυση ερωτηματολογίου.
Η διατριβή εστίασε την προσοχή της στη μελέτη κυρίως βιομηχανικών κτιρίων πολιτιστικής κληρονομιάς εντός του αστικού ιστού, καθώς, πρώτον, κρίνεται ότι έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση των σύγχρονων πόλεων, και δεύτερον, η προσαρμοσμένη επανάχρησή τους έχει τον μεγαλύτερο δυνατό αντίκτυπο στην τοπική βιώσιμη ανάπτυξη. Η μελέτη της περίπτωσης του βιομηχανικού κτιρίου της ζυθοποιίας ΦΙΞ επί της λεωφόρου Συγγρού, με την ιστορική και αρχιτεκτονική ανάγνωσή της, αναδεικνύει την ιδιαιτερότητα και τη σπουδαιότητά του, αρχικά ως αυτοτελές αρχιτεκτόνημα και κατόπιν ως αναπόσπαστο κομμάτι της ευρύτερης χωροταξίας του τόπου και της ιστορικής μνήμης. Επιπλέον, επισημαίνονται ευκρινώς οι πολυπληθείς προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης με όρους οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτιστικούς και περιβαλλοντικούς, όπως προκύπτουν και από την πρόσφατη προσαρμοσμένη επανάχρησή του για τη στέγαση του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ).
Τα ερευνητικά αποτελέσματα της βιβλιογραφικής έρευνας και της εμπειρικής ανάλυσης επισημαίνουν καταρχάς ότι τα έργα προσαρμοσμένης επανάχρησης: α) αποτελούν ένα αυτοτελές και ιδιαίτερα πολύπλοκο πεδίο έρευνας και β) αποτελούν πρακτικές βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. Στη συνέχεια, η έρευνα καταδεικνύει τους παράγοντες που επηρεάζουν τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη μέσα από πρακτικές προσαρμοσμένης επανάχρησης και προχωράει στην ανάλυσή τους. Συνοπτικά, οι παράγοντες αυτοί αφορούν στην προστασία της γης κατά της αστικής εξάπλωσης, την προστασία και διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και τοπικής μνήμης, τη διαχείριση του περιβάλλοντος, και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Υποστηρίζει δε, ότι η κατανόηση αυτού του πολύπλοκου συστήματος παραγόντων και της αλληλεξάρτησής τους είναι απαραίτητη προκειμένου να επιτευχθεί βέλτιστη αστική βιώσιμη ανάπτυξη. Επιπρόσθετα, η στατιστική ανάλυση ερωτηματολογίου (N=148) αποδεικνύει την ύπαρξη συσχετισμού μεταξύ μορφωτικού επιπέδου, βαθμού ικανοποίησης από την επίσκεψη στο ΕΜΣΤ, και άλλων παραγόντων από αυτούς που εντοπίστηκαν να επηρεάζουν την άποψη των επισκεπτών του ΕΜΣΤ ως προς την επίδραση που μπορεί να έχει η προσαρμοσμένη επανάχρηση του κτιρίου ΦΙΞ στη συνολική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.
Η παρούσα διδακτορική διατριβή αποτελεί μια πρωτότυπη, ολιστική και πολυεπίπεδη ερευνητική πρόταση, τα ευρήματα της οποίας μπορούν να αποτελέσουν οδηγό στα χέρια κάθε ειδικού, αιρετού και ενδιαφερόμενου, για κάθε μελλοντικό έργο προσαρμοσμένης επανάχρησης ή στρατηγικό σχέδιο αστικής ανασυγκρότησης.
Ημερομηνία κατάθεσης:
2021-05-07
Γλώσσες Τεκμηρίου:
Ελληνικά
Θεματικές Κατηγορίες:
Βιώσιμη Ανάπτυξη
Λοιπά Θέματα:
Πολιτιστική κληρονομιά - Ελλάδα
Τοπική ανάπτυξη - Ελλάδα - Αττική (Νομός)
Τοπική ανάπτυξη - Ελλάδα - Αττική (Νομός)
Λέξεις-κλειδιά:
κτίρια πολιτιστικής κληρονομιάς, διαχείριση τεχνικών έργων, εργαλεία λήψης αποφάσεων, επανάχρηση κτιρίων, βιώσιμη ανάπτυξη
Περιγραφή:
170 σ.,εικ.,πίν.,διαγρ.,σχ.
Άδεια χρήσης:
Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0
