Η επίδραση του Μεσογειακού τρόπου ζωής σε κλινικά και βιοχημικά χαρακτηριστικά ασθενών με αποφρακτική άπνοια ύπνου

Γεωργούλης, Μιχαήλ

Κοντογιάννη, Μερόπη

Εισαγωγή και σκοπός: Η αποφρακτική άπνοια ύπνου (ΑΑΥ) έχει αναγνωρισθεί ως ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας και η αντιμετώπισή της αποτελεί αντικείμενο εντατικής έρευνας. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση της υπεροχής του συνδυασμού μιας παρέμβασης απώλειας βάρους μέσω της Μεσογειακής δίαιτας (ΜΔ) ή του Μεσογειακού τρόπου ζωής (ΜΤΖ) και της συνήθους φροντίδας, δηλαδή της συνταγογράφησης συνεχούς θετικής πίεσης στους αεραγωγούς (CPAP), συγκριτικά με τη μεμονωμένη παροχή συνήθους φροντίδας, στη βελτίωση: (1) της βαρύτητας και της συμπτωματολογίας της ΑΑΥ, (2) του καρδιομεταβολικού προφίλ, και (3) δεικτών φλεγμονής και οξειδωτικού στρες. Υλικό και μέθοδος: Η μελέτη ήταν μια τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη, μονά τυφλή, κλινική δοκιμή. Συμπεριέλαβε ενήλικους, υπέρβαρους ασθενείς με μέτρια-σοβαρή επιβεβαιωμένη μέσω πολυυπνογραφίας ΑΑΥ [δείκτης απνοιών-υποπνοιών (ΔΑΥ) ≥15 επεισόδια/ώρα], χωρίς συνοδά νοσήματα. Οι συμμετέχοντες τυχαιοποιήθηκαν στην ομάδα συνήθους φροντίδας (ΟΣΦ), την ομάδα ΜΔ (ΟΜΔ) και την ομάδα ΜΤΖ (ΟΜΤΖ). Σε όλους τους συμμετέχοντες συνταγογραφήθηκε θεραπεία CPAP. Η ΟΣΦ έλαβε επιπλέον γραπτές γενικές οδηγίες για έναν υγιεινό τρόπο ζωής, ενώ οι ΟΜΔ και ΟΜΤΖ υποβλήθηκαν σε μια εντατική 6μηνη συμπεριφορική παρέμβαση, δομημένη σε 7 ομαδικές συνεδρίες διάρκειας 60 λεπτών. Βασικοί στόχοι της εντατικής παρέμβασης ήταν μία 5-10% απώλεια βάρους και η αύξηση της προσκόλλησης στη ΜΔ. Στην ΟΜΤΖ επιδιώχθηκε επιπλέον η ενίσχυση της σωματικής δραστηριότητας και η εξασφάλιση επαρκούς διάρκειας και ποιότητας ύπνου. Οι εθελοντές αξιολογήθηκαν ως προς ανθρωπομετρικές παραμέτρους, τις συνήθειες του τρόπου ζωής, πολυυπνογραφικά χαρακτηριστικά, τη συμπτωματολογία της ΑΑΥ, καρδιομεταβολικούς δείκτες, την παρουσία μεταβολικού συνδρόμου (ΜΣ), και δείκτες φλεγμονής και οξειδωτικούς στρες, στην αρχή και στο τέλος της μελέτης. Αποτελέσματα: Στη μελέτη συμμετείχαν 187 ασθενείς (65-ΟΣΦ, 62-ΟΜΔ και 60-ΟΜΤΖ). Επτά ασθενείς αποκλείστηκαν μετά την τυχαιοποίησή τους και 53/180 (29%) εγκατέλειψαν τη μελέτη. Σύμφωνα με την ανάλυση «πρόθεση για θεραπεία» (n=180), συγκριτικά με την ΟΣΦ, οι τιμές του ΔΑΥ (επεισόδια/ώρα), σταθμισμένες για την ηλικία, το φύλο, τα προ-παρέμβασης επίπεδα και τη χρήση CPAP, ήταν σημαντικά χαμηλότερες στην ΟΜΔ (μέση διαφορά: -18,0, P<0,001) και στην ΟΜΤΖ (μέση διαφορά: -21,2, P<0,001), και οι διαφορές παρέμειναν σημαντικές μετά από επιπρόσθετο έλεγχο για την ποσοστιαία αλλαγή βάρους (P=0,004 και P=0,008, αντιστοίχως). Άλλοι δείκτες αναπνευστικών επεισοδίων και ο βαθμός ημερήσιας υπνηλίας και αϋπνίας βρέθηκαν, επίσης, σημαντικά χαμηλότεροι στις δύο ομάδες εντατικής παρέμβασης σε σύγκριση με την ΟΣΦ (όλα τα P<0,050). Η ΟΜΤΖ παρουσίασε, επιπροσθέτως, υψηλότερο ποσοστό ύπνου ταχείας κίνησης ματιών και χαμηλότερο βαθμό ημερήσιας υπνηλίας σε σύγκριση με την ΟΜΔ (P=0,034 και P=0,014, αντιστοίχως). Oι δείκτες μεταβολισμού της γλυκόζης, τα λιπίδια του αίματος, τα ηπατικά ένζυμα και η αρτηριακή πίεση βελτιώθηκαν μόνο στις ομάδες εντατικής παρέμβασης και τα επίπεδά τους ήταν σημαντικά βελτιωμένα σε σύγκριση με την ΟΣΦ στο τέλος της μελέτης (όλα τα P<0,050). Ο σχετικός κίνδυνος (95% διάστημα εμπιστοσύνης) του ΜΣ ήταν 0,58 (0,34-0,99) για την ΟΜΔ και 0,30 (0,17-0,52) για την ΟΜΤΖ, σε σύγκριση με την ΟΣΦ, έπειτα από έλεγχο για την ηλικία, το φύλο, τα προ-παρέμβασης επίπεδα και τη χρήση CPAP. Η ΟΜΤΖ παρουσίασε επιπλέον χαμηλότερο σχετικό κίνδυνο ΜΣ σε σύγκριση με την ΟΜΔ [0,52 (0,30-0,89)]. Μετά από επιπρόσθετο έλεγχο για την ποσοστιαία αλλαγή βάρους, ο σχετικός κίνδυνος ΜΣ εξακολουθούσε να είναι χαμηλότερος στην ΟΜΤΖ σε σύγκριση με την ΟΣΦ (P=0,050). Παράλληλα, σε σύγκριση με την ΟΣΦ, οι σταθμισμένες για την ηλικία, το φύλο, τα προ-παρέμβασης επίπεδα και τη χρήση CPAP τιμές C-αντιδρώσας πρωτεΐνης υψηλής ευαισθησίας (mg/dL) ήταν χαμηλότερες στην ΟΜΔ (μέση διαφορά: -1,33, P=0,039) και στην ΟΜΤΖ (μέση διαφορά: -1,68, P=0,007). Επιπλέον, η ΟΜΤΖ παρουσίασε χαμηλότερα επίπεδα 8-ισο προσταγλανδίνης F2a στα ούρα (ng/mg κρεατινίνης), σε σύγκριση με την ΟΣΦ (μέση διαφορά: -1,10, P<0,001) και την ΟΜΔ (μέση διαφορά: -0,80, P=0,001), διαφορές που παρέμειναν σημαντικές ακόμα και μετά από επιπρόσθετο έλεγχο για την απώλεια βάρους (P<0,001 και P=0,001, αντιστοίχως). Τα αποτελέσματα ήταν παρόμοια στην ανάλυση βάσει πρωτοκόλλου (n=127). Συμπεράσματα: Ο συνδυασμός μιας παρέμβασης απώλειας βάρους βασισμένης στη ΜΔ ή στον ΜΤΖ με τη συνήθη φροντίδα της ΑΑΥ, δηλαδή τη συνταγογράφηση CPAP, οδηγεί σε μεγαλύτερες βελτιώσεις στη βαρύτητα και τη συμπτωματολογία της ΑΑΥ, στο καρδιομεταβολικό προφίλ και σε δείκτες φλεγμονής και οξειδωτικού στρες, συγκριτικά με τη μεμονωμένη παροχή συνήθους φροντίδας. Συμπεριφορικές παρεμβάσεις με κεντρικό άξονα την απώλεια βάρους μέσω ευεργετικών αλλαγών στις συνήθειες του τρόπου ζωής που δεν απαιτούν ειδικό εξοπλισμό και μπορούν να εφαρμοσθούν χωρίς ιδιαίτερο κόστος σε όλες τις δομές υγειονομικής φροντίδας, μπορούν να αποτελέσουν μια ρεαλιστική και αποτελεσματική στρατηγική για τη διαχείριση της ΑΑΥ στην κλινική πράξη.

2021-03-22

Ελληνικά

Διαιτολογία (Γενικά)

Διατροφικές έρευνες

Μεσογειακός τρόπος ζωής, μεταβολικό σύνδρομο, αποφρακτική άπνοια ύπνου, απώλεια βάρους, Μεσογειακή δίαιτα

155 σ.,εικ.,πίν.,σχ.

Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0