Μελέτη των προσδιοριστικών παραγόντων της Εγγραμματοσύνης της Υγείας και της Εγγραμματοσύνης της Διατροφής των ενηλίκων στην Ελλάδα και της σχέσης τους με τις γονεϊκές πρακτικές σίτισης και την παιδική παχυσαρκία

Μίχου, Μαρία

Κωσταρέλλη, Βασιλική

Τα χαμηλά επίπεδα εγγραμματοσύνης της υγείας (ΕΥ) και εγγραμματοσύνης της διατροφής (ΕΔ) επηρεάζουν αρνητικά την υγεία. Οι γονεϊκές πρακτικές σίτισης παίζουν ρόλο στην ποιότητα της διατροφής των παιδιών. Σκοπός της μελέτης ήταν η διερεύνηση των επιπέδων και των προσδιοριστικών παραγόντων της ΕΥ και ΕΔ στην Ελλάδα και η μελέτη της σχέση της ΕΥ και ΕΔ με τις γονεϊκές πρακτικές σίτισης και την παιδική παχυσαρκία. Μια συγχρονική μελέτη διεξήχθη στην αστική περιοχή της Αττικής. Το δείγμα περιελάμβανε 1281 άτομα ηλικίας >18 ετών εκ των οποίων οι 402 ήταν γονείς παιδιών ηλικίας 2-12 ετών. Η ΕΥ και η ΕΔ αξιολογήθηκαν μέσω του European Health Literacy Questionnaire (HLS_EU_Q47) και της ελληνικής έκδοσης του Nutrition Literacy Scale (NLS-Gr), αντίστοιχα, το αντιλαμβανόμενο στρες με την κλίμακα Perceived Stress Scale-14 (PSS-14), οι γονεϊκές πρακτικές σίτισης με την ελληνική έκδοση του Comprehensive Parental Feeding Questionnaire (CPFQ) και η προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή με το εργαλείο KIDMED index. Αξιολογήθηκαν επίσης κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά και παράγοντες του τρόπου ζωής. Τα ποσοστά ανεπαρκούς ΕΥ ήταν 16,6%, προβληματικής 41,2%, επαρκούς 31,3% και εξαιρετικής 10,9%. Τα πιο σημαντικά αποτελέσματα συνοψίζονται στα εξής: η ηλικιακή ομάδα (p=0,023, τα άτομα ηλικίας 56-65 ετών είχαν υψηλότερη ΕΥ από τους νεότερους), η εκπαίδευση (p=0,002, θετική σχέση με ΕΥ), το εισόδημα (p=0,024, θετική σχέση με ΕΥ), το κάπνισμα (p=0,035, οι καπνιστές είχαν υψηλότερη ΕΥ σε σχέση με τους πρώην καπνιστές), η κατανάλωση αλκοόλ (p=0,006, αρνητική σχέση με ΕΥ), η σωματική δραστηριότητα (p=0,001, θετική σχέση με ΕΥ) και το αντιλαμβανόμενο στρες (p<0,0001, αρνητική σχέση με ΕΥ) αποτελούν προσδιοριστικούς παράγοντες για την ΕΥ, ενώ για την ΕΔ οι προσδιοριστικοί παράγοντες ήταν το φύλο (p<0,0001, με τους άνδρες να έχουν χαμηλότερη ΕΔ σε σχέση με τις γυναίκες), η ηλικία (οι άνδρες >65 ετών και οι γυναίκες 56-65 ετών και >65 ετών είχαν χαμηλότερη ΕΔ, p<0,001, p=0,009, p<0,001, αντίστοιχα, σε σύγκριση με τους νεότερους), η εκπαίδευση (p<0,0001, θετική σχέση με ΕΔ) το εισόδημα (p=0,003, θετική σχέση με ΕΔ) και η ύπαρξη χρόνιας πάθησης (p=0,031, σχετίζονταν με χαμηλότερη ΕΔ). Οι γονείς με ανεπαρκή επίπεδα ΕΥ, χρησιμοποιούσαν τις θετικές πρακτικές σίτισης «καθοδήγηση για υγιεινή διατροφή» και «παρακολούθηση» σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με τους γονείς προβληματικής, επαρκούς και εξαιρετικής ΕΥ (p=0,003 και p<0,0001 αντίστοιχα). Οι γονείς με ανεπαρκή επίπεδα ΕΔ χρησιμοποιούσαν τις πρακτικές «καθοδήγηση για υγιεινή διατροφή» και «παρακολούθηση» σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με τους γονείς επαρκούς ΕΔ (p=0,003 και p=0,026 αντίστοιχα). Οι μητέρες χρησιμοποιούσαν την πρακτική «έλεγχος παιδιού» συχνότερα από τους πατέρες (p=0,015). Οι θετικές γονεϊκές πρακτικές σίτισης, «καθοδήγηση για υγιεινή διατροφή» και «παρακολούθηση», συνδέθηκαν θετικά με την προσκόλληση στη ΜΔ (p=0,001 και p<0,0001, αντίστοιχα) και οι αρνητικές «ρύθμιση συναισθημάτων / τροφή ως ανταμοιβή» και «πίεση» συσχετίστηκαν αρνητικά με την προσκόλληση στη ΜΔ (ρ<0,0001, ρ=0,003 και ρ=0,004). Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής μπορούν να συμβάλουν στον σχεδιασμό πολιτικών και δράσεων για την ενίσχυση της ΕΥ και την ΕΔ στην Ελλάδα, ενώ, τα αποτελέσματα που αφορούν τις γονεϊκές πρακτικές σίτισης, είναι χρήσιμα για την ανάπτυξη πιο στενά στοχοθετημένων παρεμβάσεων για τη βελτίωση της ποιότητας της διατροφής των παιδιών και για την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας.

2019-11-04

Ελληνικά

Οικιακή οικονομία

Προαγωγή υγείας
Υγεία - Κοινωνικές απόψεις
Παχυσαρκία στα παιδιά
Διατροφικές συνήθειες - Ελλάδα

παιδική παχυσαρκία, Εγγραμματοσύνη της διατροφής, προσκόλληση στη Μεσογειακή διατροφή, γονεϊκές πρακτικές σίτισης, Εγγραμματοσύνη της υγείας

256 σ.,πίν.,διαγρ.

Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0