Περίληψη:
Εισαγωγή: Η μετανάστευση παρουσιάζει αυξητικές τάσεις σε όλο τον κόσμο, σε μία εποχή που πολλές ευρωπαϊκές χώρες δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένες να διαχειριστούν τις μεταναστευτικές ροές, με αποτέλεσμα να αυστηροποιούνται η στάση και η πολιτική τους έναντι των μετακινούμενων πληθυσμών. Επίπτωση αυτού είναι η επιλογή από την πλευρά των μετακινούμενων πληθυσμών εναλλακτικών επικίνδυνων διαδρομών προκειμένου να συνεχίσουν το ταξίδι τους, γεγονός που αυξάνει την έκθεσή τους σε κινδύνους που απειλούν την υγεία και τη ζωή τους, ενώ παράλληλα τους φέρνει αντιμέτωπους με πλήθος αντιξοοτήτων σε όλα τα στάδια αυτού του μεταναστευτικού ταξιδιού. Το σύνολο των παραπάνω τους καθιστά ομάδα αυξημένης ευαλωτότητας.
Σκοπός: Η αιτιολογημένη επιλογή της εκτεθειμένης οντότητας, μέσα από την ανάλυση του θεσμικού πλαισίου των προσφύγων, των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, η θεωρητική παρουσίαση των παραγόντων που επηρεάζουν την τρωτότητα, την προσαρμοστικότητα και την αντίληψη κινδύνου, η παρουσίαση των συνθηκών, των επιπέδων τρωτότητας και προσαρμοστικότητας των προσφύγων εν κινήσει, καθώς και των προτάσεων δράσεων που θα ήταν δυνατό να υιοθετηθούν και εφαρμοστούν με στόχο τον μετριασμό των κινδύνων και τη βελτίωση της προσαρμοστικότητάς τους αποτελούν σκοπό της παρούσας διπλωματικής εργασίας.
Μεθοδολογία: Αρχικά, πραγματοποιήθηκε έρευνα στην υπάρχουσα ελληνόφωνη και ξενόγλωσση βιβλιογραφία σχετικά με τους παράγοντες που επηρεάζουν την τρωτότητα, την προσαρμοστικότητα και την αντίληψη κινδύνου των προσφύγων εν κινήσει. Επιπλέον, αξιοποιήθηκαν στοιχεία από τις επισκέψεις κλιμακίων του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στους κύριους χώρους υποδοχής και φιλοξενίας των προσφύγων. Τέλος, συντάχθηκε ερωτηματολόγιο με στόχο τον εντοπισμό και την καταγραφή με τρόπο πρωτογενή και αυθεντικό των ιδιαίτερων αναγκών της εν λόγω πληθυσμιακής ομάδας σε σχέση με τους παράγοντες που θα μελετηθούν.
Συμπεράσματα: Οι πρόσφυγες σε όλα τα στάδια του μεταναστευτικού ταξιδιού τους εκτίθενται σε κινδύνους που αυξάνουν την τρωτότητά τους. Τόσο οι επικίνδυνες διαδρομές που ακολουθούν για να φτάσουν στην χώρα υποδοχής όσο και οι συνθήκες υπό τις οποίες διαβιούν όταν φτάσουν σε αυτήν, σε συνδυασμό με την ελλιπή διατροφή, το καθεστώς παραμονής τους που δεν τους εξασφαλίζει πρόσβαση σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες, αλλά και την αδυναμία του ίδιου του κράτους να αναπτύξει στρατηγικό σχεδιασμό για την κατάλληλη διαχείριση των προσφυγικών ροών (θεσμική τρωτότητα), αποτελούν βασικούς παράγοντες που εντείνουν την τρωτότητα της εν λόγω πληθυσμιακής ομάδας. Ως εκ τούτου, κρίνεται απαραίτητο να σχεδιαστούν και κατόπιν να εφαρμοστούν ολιστικές προσεγγίσεις, οι οποίες με τη συνδρομή των κρατικών μηχανισμών, θα αυξήσουν δυνητικά την προσαρμοστικότητα των προσφύγων και θα συμβάλουν έτσι στον μετριασμό των κινδύνων στους οποίους αυτοί εκτίθενται. Απαραίτητη είναι ωστόσο και η πίστη στην ικανότητα των ίδιων των προσφύγων να διαχειριστούν τις αντιξοότητες της νέα τους καθημερινότητας, γι’ αυτό και οι δράσεις που αναπτύσσονται προς όφελός τους οφείλουν να περικλείουν και την ενεργό συμμετοχή των ίδιων σε όλα τα στάδια της απόκρισης.
Λέξεις-κλειδιά:
πρόσφυγες, αντίληψη κινδύνου, Προσαρμοστικότητα,Τρωτότητα,έκθεση