Πρωτότυπος Τίτλος:
Η αποτελεσματικότητα της αναπτυξιακής βοήθειας
Συγγραφέας:
Βουτσής, Κίμωνας
Επιβλέπων καθηγητής:
Κρητικός, Γιώργος
Περίληψη:
Η αναπτυξιακή βοήθεια με την οργανωμένη μορφή που σήμερα τη γνωρίζουμε αποτελεί καινοτομία των μέσων του 20ου αιώνα. Παρά την ιστορικά πρόσφατη εμφάνισή της, πολλές αλλαγές έχουν συμβεί διαχρονικά στα χαρακτηριστικά της, με βασικότερες αυτές που αφορούν στο περιεχόμενο της έννοιας της «αποτελεσματικότητας», η οποία φαίνεται να γίνεται αντιληπτή με πολλούς τρόπους, αντανακλώντας τη φύση των φορέων διαχείρισης και τις διεθνείς πολιτικές εξελίξεις.
Στο Πρώτο Κεφάλαιο, παρουσιάζεται το εννοιολογικό πλαίσιο της χορηγούμενης από κρατικούς πόρους αναπτυξιακής βοήθειας. Ορίζονται η Κρατική Αναπτυξιακή Βοήθεια και η Κρατική Βοήθεια, ενώ αναφέρονται και οι λοιπές χρηματοδοτικές ροές προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Κατόπιν εξετάζονται ορισμένες βασικές κατηγοριοποιήσεις της αναπτυξιακής βοήθειας: α. Διμερής - Πολυμερής, β. Δωρεά - Δάνειο, γ. Ανθρωπιστική - Αναπτυξιακή, δ. Βοήθεια Έργων - Προγραμματική Βοήθεια, ε. Δεσμευμένη - Μη Δεσμευμένη.
Στο Δεύτερο Κεφάλαιο, γίνεται μια σύντομη εισαγωγή στα μεθοδολογικά προβλήματα που παρουσιάζει η μελέτη της αποτελεσματικότητας της βοήθειας. Στην πρώτη ενότητα του κεφαλαίου αναφέρονται τα αίτια που δημιουργούν το πρόβλημα της αναποτελεσματικότητας των δωρητών, τα οποία είναι: τα διαφορετικά κίνητρα χορήγησης της βοήθειας, η «κόπωση», η έλλειψη συντονισμού, ο υφιστάμενος καταμερισμός της βοήθειας και η δέσμευσή της, η επίδραση της διαχείρισης των γραφειοκρατικών μηχανισμών στην ποιότητα των προγραμμάτων, καθώς και η «τεχνική βοήθεια». Στη δεύτερη ενότητα του κεφαλαίου αναφέρονται τα αίτια της έλλειψης αποτελεσματικότητας των αποδεκτών, τα οποία είναι: το πολιτικό περιβάλλον, η ανταλλαξιμότητα της βοήθειας, και η διοικητική ικανότητα στη διαχείρισή της. Στην τελευταία ενότητα παρουσιάζονται οι εκφάνσεις του προβλήματος σε επίπεδο μεγέθυνσης της οικονομίας των αποδεκτών, καταπολέμησης της φτώχειας, και σε επίπεδο επιτυχίας ή αποτυχίας επιμέρους προγραμμάτων.
Στο Τρίτο Κεφάλαιο, παρουσιάζονται οι επικρατούσες απόψεις για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, οι οποίες κατηγοριοποιούνται σε τρεις «σχολές σκέψης». Η πρώτη, που είναι η φιλελεύθερη, προτείνει την ολοκληρωτική διακοπή των προγραμμάτων βοήθειας και την αναπλήρωσή της με ιδιωτικές επενδύσεις, καθώς και τη διαγραφή εξωτερικού χρέους των αναπτυσσομένων χωρών. Η δεύτερη, που υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ και τον αστερισμό των οργανισμών του, επικροτεί τη γενναία αύξηση της βοήθειας, στην κατεύθυνση των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας για τη μείωση της φτώχειας και τη βελτίωση των κοινωνικών δεικτών ανάπτυξης. Η τρίτη άποψη, που υποστηρίζεται από την ΠΤ και ακολουθείται από τους περισσότερους διμερείς και πολυμερείς δωρητές, προτείνει τη βελτίωση της ποιότητας της χορηγούμενης βοήθειας, βελτιώνοντας το πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο, αυξάνοντας τη διοικητική ικανότητα των αποδεκτών ή διοχετεύοντας περισσότερη βοήθεια, με σκοπό τη μακροχρόνια ανάπτυξη των αποδεκτών, και ενθαρρύνοντας, τέλος, το συντονισμό της δράσης των δωρητών και τη βελτίωση των πρακτικών αξιολόγησης.
Στο Πρώτο Κεφάλαιο, παρουσιάζεται το εννοιολογικό πλαίσιο της χορηγούμενης από κρατικούς πόρους αναπτυξιακής βοήθειας. Ορίζονται η Κρατική Αναπτυξιακή Βοήθεια και η Κρατική Βοήθεια, ενώ αναφέρονται και οι λοιπές χρηματοδοτικές ροές προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Κατόπιν εξετάζονται ορισμένες βασικές κατηγοριοποιήσεις της αναπτυξιακής βοήθειας: α. Διμερής - Πολυμερής, β. Δωρεά - Δάνειο, γ. Ανθρωπιστική - Αναπτυξιακή, δ. Βοήθεια Έργων - Προγραμματική Βοήθεια, ε. Δεσμευμένη - Μη Δεσμευμένη.
Στο Δεύτερο Κεφάλαιο, γίνεται μια σύντομη εισαγωγή στα μεθοδολογικά προβλήματα που παρουσιάζει η μελέτη της αποτελεσματικότητας της βοήθειας. Στην πρώτη ενότητα του κεφαλαίου αναφέρονται τα αίτια που δημιουργούν το πρόβλημα της αναποτελεσματικότητας των δωρητών, τα οποία είναι: τα διαφορετικά κίνητρα χορήγησης της βοήθειας, η «κόπωση», η έλλειψη συντονισμού, ο υφιστάμενος καταμερισμός της βοήθειας και η δέσμευσή της, η επίδραση της διαχείρισης των γραφειοκρατικών μηχανισμών στην ποιότητα των προγραμμάτων, καθώς και η «τεχνική βοήθεια». Στη δεύτερη ενότητα του κεφαλαίου αναφέρονται τα αίτια της έλλειψης αποτελεσματικότητας των αποδεκτών, τα οποία είναι: το πολιτικό περιβάλλον, η ανταλλαξιμότητα της βοήθειας, και η διοικητική ικανότητα στη διαχείρισή της. Στην τελευταία ενότητα παρουσιάζονται οι εκφάνσεις του προβλήματος σε επίπεδο μεγέθυνσης της οικονομίας των αποδεκτών, καταπολέμησης της φτώχειας, και σε επίπεδο επιτυχίας ή αποτυχίας επιμέρους προγραμμάτων.
Στο Τρίτο Κεφάλαιο, παρουσιάζονται οι επικρατούσες απόψεις για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, οι οποίες κατηγοριοποιούνται σε τρεις «σχολές σκέψης». Η πρώτη, που είναι η φιλελεύθερη, προτείνει την ολοκληρωτική διακοπή των προγραμμάτων βοήθειας και την αναπλήρωσή της με ιδιωτικές επενδύσεις, καθώς και τη διαγραφή εξωτερικού χρέους των αναπτυσσομένων χωρών. Η δεύτερη, που υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ και τον αστερισμό των οργανισμών του, επικροτεί τη γενναία αύξηση της βοήθειας, στην κατεύθυνση των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας για τη μείωση της φτώχειας και τη βελτίωση των κοινωνικών δεικτών ανάπτυξης. Η τρίτη άποψη, που υποστηρίζεται από την ΠΤ και ακολουθείται από τους περισσότερους διμερείς και πολυμερείς δωρητές, προτείνει τη βελτίωση της ποιότητας της χορηγούμενης βοήθειας, βελτιώνοντας το πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο, αυξάνοντας τη διοικητική ικανότητα των αποδεκτών ή διοχετεύοντας περισσότερη βοήθεια, με σκοπό τη μακροχρόνια ανάπτυξη των αποδεκτών, και ενθαρρύνοντας, τέλος, το συντονισμό της δράσης των δωρητών και τη βελτίωση των πρακτικών αξιολόγησης.
Ημερομηνία κατάθεσης:
2004
Γλώσσες Τεκμηρίου:
Ελληνικά
Θεματικές Κατηγορίες:
Πολιτικοί θεσμοί και δημόσια διοίκηση
Λοιπά Θέματα:
Αναπτυξιακή βοήθεια
Περιγραφή:
84 σ. : πίν., διαγρ.
Άδεια χρήσης:
Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0
