Περίληψη:
Η συχνότητα του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας στα παιδιά και τους εφήβους έχει λάβει επιδημικές διαστάσεις τις τελευταίες δύο δεκαετίες, σε παγκόσμια κλίμακα. Δεδομένων, λοιπόν, των βιολογικών και ψυχο-κοινωνικών επιπλοκών της παιδικής παχυσαρκίας, του αυξημένου επιπολασμού και της επίπτωσής της, καθώς και της αυξημένης πιθανότητας ένα παχύσαρκο παιδί να παραμείνει παχύσαρκο στην ενήλικη ζωή, είναι εύλογη η προσπάθεια αντιμετώπισής της. Από τα μέχρι τώρα δεδομένα, και όπως αναφέρουν οι σύγχρονες συστάσεις, φαίνεται πως ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης πρέπει να περιλαμβάνει παρέμβαση σε τρεις τομείς: διατροφικές συνήθειες, φυσική δραστηριότητα και συμπεριφορά, και να είναι βασισμένος στην οικογένεια. Η παρούσα μελέτη σκοπό έχει το σχεδιασμό ενός πρότυπου προγράμματος διαχείρισης βάρους για υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά ηλικίας 7-10 ετών και την πιλοτική εφαρμογή αυτού μέσω της παρουσίασης δύο περιστατικών. Για τη διεξαγωγή της μελέτης υπάρχει συνεργασία του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου με την Παιδιατρική και την Παιδοψυχιατρική Κλινική του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία». Βασικός στόχος της διατροφικής παρέμβασης είναι όχι τόσο η μείωση βάρους αλλά η στροφή προς υγιεινότερο τρόπο σίτισης, ενταγμένο στην καθημερινή ζωή, και η ταυτόχρονη υποστήριξη της ανάπτυξης των παιδιών. Μεταξύ των επιμέρους στόχων είναι και η διερεύνηση του ρόλου του γονέα, προς την οποία κατεύθυνση συγκρίνονται μεταξύ τους δύο πειραματικές θεραπευτικές ομάδες. Στην πρώτη ο γονέας έχει ρόλο βοηθητικό σε σχέση με τη δεύτερη, στην οποία ο ρόλος του είναι συμβατικός. Πριν την έναρξη του κυρίως θεραπευτικού πρωτοκόλλου πραγματοποιείται συνεδρία για την αξιολόγηση των ιατρικών εξετάσεων και ψυχομετρικών παραμέτρων, των διατροφικών συνηθειών και της διαιτητικής συμπεριφοράς του παιδιού, των σωματομετρικών χαρακτηριστικών του και της σύστασης σώματος, του οικογενειακού ιστορικού και της φυσικής του δραστηριότητας. Tο πυρηνικό πρόγραμμα αποτελείται από 11 συνολικά θεραπευτικές συνεδρίες, διεξαγόμενες σε εβδομαδιαία βάση, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του Εργαστηρίου Διατροφής και Κλινικής Διαιτολογίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο. Σε κάθε συνεδρία τίθεται ένας στόχος διατροφής και ένας φυσικής δραστηριότητας, τους οποίους το παιδί καλείται να απαντήσει. Ανά δύο συνεδρίες γίνεται εποπτεία από τους ψυχιάτρους, με σκοπό την επίλυση προβλημάτων και τη βελτίωση της θεραπευτικής σχέσης. Η επιτυχία του προγράμματος εκτιμάται με την αξιολόγηση του ποσοστού μείωσης του υπέρβαρου και του παχύσαρκου και της συμμόρφωσης με τους τιθέμενους στόχους. Από την εφαρμογή του πυρηνικού πρωτοκόλλου και την αξιολόγηση των δεδομένων σε δύο παχύσαρκα κορίτσια, ηλικίας 8.5 ετών και 10, αντιστοίχως, προέκυψε ότι και τα δύο παιδιά βελτίωσαν τη διαιτητική τους συμπεριφορά και τις συνήθειες φυσικής δραστηριότητας. Παρατηρήθηκε ελαφρά μόνο μείωση του ποσοστού παχυσαρκίας (1.6%, 0.7%) και ακόμα μικρότερη του ποσοστού υπέρβαρου (0.7%, 0%). Αντίστοιχα αποτελέσματα τέτοιων παρεμβάσεων στη βιβλιογραφία δεν αναφέρονται, διότι αυτά που παρουσιάζονται δεν αφορούν στην εντατική φάση των προγραμμάτων, άλλά στην ολοκλήρωση αυτών και τη μακροχρόνια παρακολούθηση. Η θεραπευτική παρέμβαση στην εν λόγω μελέτη συνεχίζεται με πιο αραιά διεξαγόμενες ενισχυτικές συνεδρίες, οπότε αναμένονται τα αποτελέσματα από τη μακροχρόνια αυτή παρακολούθηση.