Περίληψη:
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η υπέρταση στην παιδική και εφηβική ηλικία αποτελεί ένα ολοένα και συχνότερο πρόβλημα υγείας, το οποίο συχνά δεν εντοπίζεται εγκαιρα. Μέχρι σήμερα έχουν διερευνηθεί αρκετοί παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την εμφάνισή της, όπως είναι η παχυσαρκία, η διατροφή και ο τρόπος ζωής γενικότερα. Η φυσική δραστηριότητα, φαίνεται πως παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στην πρόληψη όσο και στη θεραπεία της υπέρτασης των παιδιών και των εφήβων, όμως τα δεδομένα που διαθέτουμε μέχρι σήμερα, ιδιαίτερα στη χώρα μας είναι ιδιαίτερα περιορισμένα. Στόχος της παρούσας έρευνας είναι να διερευνήσει σε ένα μεγάλο δείγμα παιδιών και εφήβων, ηλικίας 9-13 ετών, από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, την πιθανή συσχέτιση που μπορεί να έχει η φυσική δραστηριότητα (οργανωμένη και μη), αλλά και οι καθιστικές συμπεριφορές στα επίπεδα αρτηριακής πίεσης.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: Η μελέτη «Healthy Growth Study» αποτελεί μία μεγάλη επιδημιολογική συγχρονική μελέτη που έχει συλλέξει δεδομένα από μαθητές 9-13 ετών και τους γονείς τους από 77 δημοτικά σχολεία τεσσάρων μεγάλων περιοχών της Ελλάδας. Στην παρούσα μελέτη, 2.473 αγόρια και κορίτσια, 9-13 ετών, (50,3% αγόρια) αξιολογήθηκαν ως προς τα ανθρωπομετρικά τους στοιχεία, την αρτηριακή τους πίεση, ορισμένους βιοχημικούς δείκτες, συνήθη διατροφική πρόσληψη καθώς και ως προς τα επίπεδα της φυσικής τους δραστηριότητας (οργανωμένης ή μη) και των διαφόρων καθιστικών συμπεριφορών.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης έδειξαν ότι ο αριθμός βημάτων ανά ημέρα -για το σύνολο του δείγματος(p=0,000) και για τα δύο φύλα ξεχωριστά (p=0,047 στα αγόρια και p=0,005 στα κορίτσια)- και ο χρόνος φυσικής δραστηριότητας μέτριας-υψηλής έντασης -για το σύνολο του δείγματος(p=0,047) και για τα κορίτσια (p=0,021) - είναι μειωμένα σε παιδιά με υπέρταση σε σχέση με παιδιά με φυσιολογικά επίπεδα αρτηριακής πίεσης, ενώ το αντίθετο ακριβώς συμβαίνει με το χρόνο παρακολούθησης τηλεόρασης ή/και ενασχόλησης με βιντεοπαιχνίδια για το σύνολο του δείγματος και για τα αγόρια (p=0,007 και p=0,000 αντίστοιχα). Επίσης παρατηρήθηκε ότι πάνω από 60 λεπτά φυσικής δραστηριότητας, μέτριας-υψηλής έντασης την ημέρα, μειώνουν κατά 0,2 φορές τον κίνδυνο εμφάνισης υψηλής αρτηριακής πίεσης (Σχετικός λόγος (ΣΛ)=0,2, 95% Διάστημα εμπιστοσύνης (ΔΕ) 0,651-0,986), ενώ πάνω από 12.000 ή 13.000 βήματα ανά ημέρα –για κορίτσια και αγόρια αντίστοιχα- μειώνουν κατά 0,3 φορές τον κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης (ΣΛ=0,3, 95% ΔΕ=0,567-0,855). Τέλος, φάνηκε ότι όταν αυξάνεται κατά 1 ώρα/ημέρα η παρακολούθηση τηλεόρασης και η ενασχόληση με βιντεοπαιχνίδια, αυξάνεται κατά 1,07 φορές ο κίνδυνος εμφάνισης υπέρτασης για το σύνολο του δείγματος (ΣΛ=1,07, 95% ΔΕ=1,1013-1,131) και κατά 1,11 φορές ο κίνδυνος για τα αγόρια (ΣΛ=1,11, 95% ΔΕ=1,1027-1,210).
ΣΥΖΗΤΗΣΗ: Η αυξημένη αρτηριακή πίεση στην παιδική και εφηβική ηλικία αποτελεί διογκούμενο πρόβλημα υγείας στην Ελλάδα. Από τα αποτελέσματα της έρευνας, γίνεται φανερός ο ευεργετικός ρόλος της φυσικής δραστηριότητας και η αρνητική επίδραση των καθιστικών συμπεριφορών στις τιμές αρτηριακής πίεσης στο δείγμα της μελέτης. Για τον λόγο αυτό, κρίνεται απαραίτητη η ευαισθητοποίηση των επιστημόνων υγείας προς αυτή την κατεύθυνση και η περαιτέρω διερεύνηση του θέματος με νέες προοπτικές μελέτες καθώς και μελέτες παρέμβασης