Περίληψη:
Η ιδιοπαθής φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (ΙΦΝΕ) αναφέρεται σε μία ομάδα χρόνιων, υποτροπιαζουσών, φλεγμονωδών διαταραχών του γαστρεντερικού σωλήνα με εντερικές και εξωεντερικές εκδηλώσεις. Η νόσος Crohn αποτελεί μία από τις σημαντικότερες ΙΦΝΕ, με την επίπτωσή της να αυξάνεται συνεχώς τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η ΙΦΝΕ θεωρείται πολυπαραγοντική νόσος, μιας και γενετικοί, λοιμώδεις, ανοσολογικοί και ψυχοκοινωνικοί παράγοντες συμβάλλουν στην παθογένειά της. Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει αμινοσαλυκιλικά, αντιβιοτικά, κορτικοστεροειδή, θειουπουρίνες, ανταγωνιστές φυλλικού οξέος και βιολογική θεραπεία. Ωστόσο, η αυξημένη συχνότητα υποτροπών, η εμφάνιση σοβαρών παρενεργειών και οι δυσκολίες στη συμμόρφωση των ασθενών με τη συμβατική αγωγή, έχουν οδηγήσει την επιστημονική κοινότητα στη μελέτη φυσικών προϊόντων με αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις.
Η Μαστίχα Χίου (ΜΧ) είναι η φυσική αρωματική ρητίνη που εκκρίνεται από το μαστιχόδεντρο της οικογένειας Anacardiaceae (PistacialentiscusvarChia) και παράγεται αποκλειστικά στο νότιο τμήμα της Χίου. Η ρητίνη είναι πλούσια σε τερπενοειδή και φαινολικά συστατικά, τα οποία προσδίδουν invivo και invitro αντιοξειδωτικές / καρδιοπροστατευτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιμικροβιακές και χημειοπροστατευτικές ιδιότητες.
Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η πραγματοποίηση μιας πιλοτικής δοκιμής με στόχο τη διερεύνηση της επίδρασης της ΜΧ, έναντι εικονικού φαρμάκου, στην κλινική πορεία της νόσου Crohn, σε ενήλικες ασθενείς με έξαρση και ύφεση. Για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της ΜΧ, εκτιμήθηκαν η κλινική εικόνα των ασθενών και η φλεγμονή σε δείγμα κοπράνων, πριν και μετά το τέλος της παρέμβασης.
Το πείραμα πραγματοποιήθηκε σε 31 ασθενείς με νόσο Crohn σε έξαρση και σε 26 ασθενείς με τη νόσο σε ύφεση. Οι ασθενείς χωρίστηκαν με τυχαιοποιημένο τρόπο σε δύο ομάδες: Α) Ομάδα ελέγχου, που λάμβανε καθημερινά εικονικό φάρμακο σε μορφή ταμπλέτας και Β) Ομάδα Παρέμβασης που λάμβανε καθημερινά 2.8g ΜΧ σε μορφή ταμπλέτας. Η παρέμβαση διήρκησε 3 μήνες για τους ασθενείς σε έξαρση και 6 μήνες για εκείνους σε ύφεση. Όλοι οι ασθενείς διατηρούσαν τη συμβατική τους φαρμακευτική αγωγή κατά τη διάρκεια της μελέτης. Για την αξιολόγηση της κλινικής πορείας μετρήθηκαν τα παρακάτω:
κλινική εικόνα των ασθενών: δείκτης ενεργότητας της νόσου Harvey-Bradshaw, ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά και ερωτηματολόγιο ποιότητας ζωής.
Φλεγμονώδεις δείκτες κοπράνων: καλπροτεκτίνη και λυσοζύμη.
Όλες οι αξιολογήσεις έγιναν στο χρόνο 0, δηλαδή πριν την έναρξη της πρόσληψης ΜΧ ή εικονικού φαρμάκου, καθώς και στο τέλος της μελέτης (χρόνος 3 ή 6 μήνες).
Τα αποτελέσματα της παρούσας πιλοτικής μελέτης ήταν ενθαρρυντικά. Συγκεκριμένα, στην ομάδα παρέμβασης με ενεργή νόσο παρατηρήθηκαν μειώσεις στα επίπεδα της καλπροτεκτίνης κοπράνων (46.5%) και στην ενεργότητα της νόσου (25.6%). Αντίθετα, οι ασθενείς που λάμβαναν εικονικό φάρμακο σημείωσαν αύξηση των επιπέδων της καλπροτεκτίνης που άγγιξε το 38.6%. Τα επίπεδα της λυσοζύμης δεν μεταβλήθηκαν για καμία ομάδα ασθενών με ενεργή νόσο. Η ημερήσια πρόσληψη 2.8g ΜΧ φάνηκε να μειώνει και την ενεργότητα της νόσου στους ασθενείς με ύφεση (43.8%). Η ποιότητα ζωής των ασθενών σε έξαρση και σε ύφεση έδειξε μικρή άνοδο στο τέλος της παρέμβασης με ΜΧ, με ποσοστά ίσα προς 5.1% και 5.3%, αντίστοιχα.
Συμπερασματικά, υπάρχουν ενδείξεις ότι η ημερήσια πρόσληψη ΜΧ έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην εξέλιξη της νόσου Crohn, βελτιώνοντας τόσο τη φλεγμονή όσο και την κλινική εικόνα των ασθενών με ενεργή νόσο. Παρόλα αυτά, απαιτείται ανάλυση μεγαλύτερου αριθμού ασθενών για την εξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων.
Λέξεις-κλειδιά:
Μαστίχα Χίου, Νόσος Crohn, Καλπροτεκτίνη, Δείκτης ενεργότητας, IBDQ σκορ