Ποσοτική γεωμορφολογική έρευνα του υδρογραφικού δικτύου του ποταμού Κουρκουτά (Εύηνος)

Μακρή, Ελένη

Η μελέτη αυτή έχει ως αντικείμενο την ποσοτική γεωμορφολογική ανάλυση του υδρογραφικού δικτύου του χειμάρρου Κουρκουτά – παραπόταμου του Εύηνου ποταμού. Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα παρατηρήσεων στο υδρογραφικό δίκτυο του χειμάρρου Κουρκουτά καθώς και τα γεωμορφολογικά του στοιχεία για την υδρολογική του λεκάνη. Για την ποσοτική ανάλυση, που περιλαμβάνει την αποτύπωση και αρίθμηση των κλάδων, τη χάραξη των υδροκριτικών γραμμών ανά λεκάνη απορροής, τη μέτρηση των μορφομετρικών παραμέτρων καθώς και την κατασκευή των χαρτών γεωγραφικής κατανομής τους, δημιουργήθηκε μια χωρική βάση δεδομένων με τη χρήση του λογισμικού Arc GIS 9.3. Πηγές της πληροφορίας ήταν τοπογραφικοί χάρτες της Γ.Υ.Σ. κλίμακας 1:50000, και συγκεκριμένα των φύλλων Ευηνοχωρίου και Μεσολογγίου, όπου αποτυπώνονται τα υδρογραφικά δίκτυα. Για την αρίθμηση των κλάδων του υδρογραφικού δικτύου ακολουθήθηκε η μέθοδος του Strahler (1957). Στα πλαίσια της ποσοτικής γεωμορφολογικής μελέτης το υδρογραφικό δίκτυο αναλύθηκε σύμφωνα με τους νόμους του Horton και εκτιμήθηκαν οι ιδανικές τιμές όσο αφορά των αριθμό των κλάδων, το μέσο και το αθροιστικό μέσο μήκος των κλάδων, το μέσο εμβαδό και το αθροιστικό μέσο εμβαδό των λεκανών απορροής ανά τάξη και διερευνήθηκε η σχέση μεταξύ πραγματικών και ιδανικών τιμών. Η σχέση αυτή όσο αναφορά τον αριθμό των κλάδων έδειξε αρνητικές τιμές, μεταξύ πραγματικών και ιδανικών τιμών. Όσο αναφορά το μέσο αθροιστικό μήκος των κλάδων έδειξε θετικές τιμές. Τέλος, όσο αναφορά το μέσο εμβαδό των λεκανών απορροής αντίστοιχης τάξης έδειξε αρνητικές τιμές για όλες τις τάξεις εκτός από τις λεκάνες απορροής τέταρτης τάξης. Επιπλέον, χρησιμοποιώντας τις παραπάνω μετρούμενες παραμέτρους εκτιμήθηκαν οι υπολογιζόμενοι μορφομετρικοί παράμετροι που αφορούν την υδρογραφική υφή (υδρογραφική πυκνότητα και υδρογραφική συχνότητα), η παράμετρος της κυκλικότητας των λεκανών απορροής και της κλίσης των κλιτύων. Για κάθε μία από αυτές τις παραμέτρους εκτιμήθηκαν συγκεκριμένα στατιστικά μεγέθη (μέσος όρος, τυπική απόκλιση) ανά τάξη λεκανών απορροής και αποτυπώθηκαν τα ιστογράμματα των τιμών τους. Για τη διερεύνηση του ρόλου της λιθολογίας στην ανάπτυξη του υδρογραφικού δικτύου και τη μορφολογία των λεκανών απορροής οι λεκάνες κάθε τάξης διακρίθηκαν σε δύο ομάδες ανάλογα με τη λιθολογία στην οποία έχουν σχηματιστεί Φλύσχης Ζώνης Γαβρόβου (Λεπτομεσοστρωματώδεις ψαμμίτες, Αργιλικοί σχιστόλιθοι). Τα δεδομένα για τα λιθολογικά και τεκτονικά χαρακτηριστικά της λεκάνης απορροής του χειμάρρου Κουρκούτα αντλήθηκαν από τους γεωλογικούς και σεισμοτεκτονικούς χάρτες του Ι.Γ.Μ.Ε για την περιοχή, κλίμακας 1:50000. Από την ανάλυση προέκυψε ότι η διαφοροποίηση στη λιθολογία δεν διαφοροποιεί σημαντικά τις μέσες τιμές των προαναφερθέντων μορφομετρικών παραμέτρων των λεκανών απορροής αντίστοιχης τάξης. Στη συνέχεια υπολογίστηκαν οι συντελεστές συσχέτισης μεταξύ των μορφομετρικών παραμέτρων των λεκανών απορροής αντίστοιχης τάξης και τονίστηκαν οι συσχετίσεις μεταξύ αυτών που παρουσιάζουν τιμές μεγαλύτερες του 70%. Συμπερασματικά μπορεί να ειπωθεί ότι, οι τεκτονικές δομές έχουν διαμορφώσει το σημερινό γεωμορφολογικό ανάγλυφο και κατ’ επέκταση το υδρογραφικό δίκτυο της περιοχής ενδιαφέροντος. Σε ένα ιδανικά δημιουργημένο υδρογραφικό δίκτυο, μόνο με την επίδραση της επιφανειακής απορροής (χωρίς την επίδραση τεκτονικής και ύπαρξης ρηγμάτων και με ενιαία λιθολογία) δεν παρατηρούνται ανωμαλίες στη διαδοχική κατά τάξη απορροή. Η τεκτονική και η γεωλογική δομή έχει επιδράσει στη συγκεκριμένη περιοχή αναγκάζοντας αρκετούς κλάδους μικρών τάξεων να συμβάλλουν σχεδόν σε ορθή γωνία με την κεντρική κοίτη του χειμάρρου. Υπάρχουν, επίσης, κλάδοι πρώτης και δεύτερης τάξης που ελέγχονται από τις τεκτονικές γραμμές.

2016-03-30

Ελληνικά

Γεωγραφία (Γενικά)

Γεωμορφολογική έρευνα, Ποταμός, Κουρκουτάς, Εύηνος

90 σ.: εικ., πίν., διαγρ., σχ.

Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0