Περίληψη:
Στην παρούσα εργασία αναφέρονται το πρόβλημα της διαχείρισης των Αστικών Στερεών Αποβλήτων, δίνονται οι ορισμοί, οι πολιτικές και το θεσμικό πλαίσιο που τα διέπει. Γίνεται αναφορά τόσο στην Ευρωπαϊκή πολιτική και το υφιστάμενο θεσμικό της πλαίσιο όσο και στο εθνικό θεσμικό πλαίσιο, για την διαχείριση των ΑΣΑ.
Αναπτύσσεται εκτενώς μία από τις μεθόδους αξιολόγησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως είναι η ΑΚΖ-LCA (Αξιολόγηση Κύκλου Ζωής) και γίνεται μία παρουσίαση του ρόλου που έχει διαδραματίσει η μέθοδος αυτή ως εργαλείο, στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για τη διαχείριση των ΑΣΑ στον κόσμο αλλά και στην Ελλάδα ειδικότερα, παρουσιάζοντας πλήθος μελετών στις οποίες έχει χρησιμοποιηθεί. Στο πλαίσιο αυτό γίνεται και μια παρουσίαση των εργαλείων, που υπάρχουν και χρησιμοποιούνται από τους επιστήμονες, για την εφαρμογή της ΑΚΖ στη λήψη αποφάσεων διαχείρισης ΑΣΑ. Γίνεται δε μία εκτενέστερη παρουσίαση και ανάλυση του εργαλείου SimaPro5.1 καθώς και της μεθοδολογίας εκτίμησης επιπτώσεων Eco-Indicator-99, που χρησιμοποιήθηκαν για την Αξιολόγηση Κύκλου Ζωής του ΕΜΑΚ στην παρούσα εργασία.
Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα διάφορα Συστήματα Διαχείρισης των ΑΣΑ, που χρησιμοποιούνται στην ΕΕ, όπως τα συστήματα χωριστής αποκομιδής, η υγειονομική ταφή, η αποτέφρωση και, η μηχανική- βιολογική επεξεργασία των βιολογικών απορριμμάτων. Η παρουσίαση, που γίνεται στα συστήματα της Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας είναι εκτενέστερη και παρουσιάζονται αναλυτικά τα βασικά σημεία τόσο της Βιολογικής Επεξεργασίας-Composting (αερόβια επεξεργασία, αναερόβια επεξεργασία) όσο και της Μηχανικής Επεξεργασίας, οι περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις καθώς και τα σχετικά οικονομικά κόστη από την εφαρμογή τους. Περιγράφεται η περιφέρεια Αττικής, στην οποία και για τα ΑΣΑ της οποίας λειτουργεί το ΕΜΑΚ, ως προς το κλίμα, τη γεωμορφολογία, τα κοινωνικοοικονομικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά της. Περιγράφεται η κατάσταση των ΑΣΑ στο Νομό Αττικής και γίνεται μια παρουσίαση της προέλευσης και της σύστασης τους. Γίνεται μια παρουσίαση της λειτουργίας του προς αξιολόγηση Εργοστασίου Μηχανικής Ανακύκλωσης – Κομποστοποίησης Άνω Λιοσίων, των παραγωγικών του διαδικασιών και των επιμέρους μονάδων του.
Τέλος γίνεται η εφαρμογή της ΑΚΖ στο ΕΜΑΚ Α. Λιοσίων, κάνοντας αξιολόγηση τεσσάρων (4) Σεναρίων. Στο πρώτο σενάριο (υφιστάμενη λειτουργία), αξιολογείται η λειτουργία και η περιβαλλοντική χρησιμότητα του ΕΜΑΚ, δηλαδή η μηχανική επεξεργασία και η κομποστοποίηση της ετήσιας ποσότητας απορριμμάτων, που επεξεργάζονται στο εργοστάσιο (στοιχεία για το έτος 2008). Τα υπόλοιπα τρία σενάρια, που εξετάζονται είναι αυτά της διαβαθμισμένης υποθετικής λειτουργίας του ΕΜΑΚ, με αυξημένες ποσότητες εκτροπής, παραγωγής, ανακύκλωσης και κομποστοποίησης απορριμμάτων ως προς την πραγματική του λειτουργία. Λαμβάνεται υπόψη και ένα πέμπτο σενάριο (μηδενικό), το οποίο περιγράφει τη διάθεση του συνόλου των ΑΣΑ στο ΧΥΤΑ χωρίς καμία επεξεργασία. Για την εφαρμογή του Σεναρίου αυτού δεν έχουν ληφθεί υπόψη περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις, που προκύπτουν από τα διασταλάγματα ή τη χρήση γης. Έχει ληφθεί υπόψη μόνο η επίπτωση που προκαλείται από τις εκπομπές CO2 και CH4, στην κλιματική αλλαγή. Το μηδενικό σενάριο χρησιμοποιήθηκε μόνο για θεωρητικούς λόγους σύγκρισης, δηλαδή για να αξιολογηθούν σε αδρές γραμμές οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, που θα υπήρχαν εάν τα απορρίμματα, που διαχειρίζονται στο ΕΜΑΚ, πήγαιναν ανεπεξέργαστα προς υγειονομική ταφή στον παρακείμενο ΧΥΤΑ των Άνω Λιοσίων.
Εν κατακλείδι γίνεται μία συγκριτική αξιολόγηση ανάμεσα στο πρώτο σενάριο- υφιστάμενη λειτουργία, σε σχέση με το μηδενικό, δηλαδή την υγειονομική ταφή των ίδιων απορριμμάτων στον παρακείμενο ΧΥΤΑ Φυλής. Αναφέρονται οι περιορισμοί της εργασίας και τα Συμπεράσματά της. Να σημειωθεί ότι δεν γίνεται αξιολόγηση της Υγειονομικής ταφής παρά μόνο της μη εκτροπής της συγκεκριμένης ποσότητας απορριμμάτων.
Λέξεις-κλειδιά:
Ανάλυση Κύκλου Ζωής, ΜΒΕ, Διαχείριση ΑΣΑ, ΕΜΑΚ Άνω Λιοσίων, κόμποστ, RDF