Περίληψη:
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η δυσθρεψία παρουσιάζεται στους ογκολογικούς ασθενείς σε ποσοστό 50-80%. Η αιτιολογία της είναι πολυπαραγοντική και περιλαμβάνει τις δυσλειτουργίες του πεπτικού συστήματος που οφείλονται στην παρουσία του όγκου ή σε χειρουργική εκτομή, τις παρενέργειες των αντινεοπλασματικών θεραπειών, την απώλεια της όρεξης και την κατάθλιψη. Επίσης, ιδιαίτερα στους ανεγχείρητους καρκίνους του πνεύμονα και του πεπτικού εμφανίζεται το σύνδρομο της καρκινικής καχεξίας, που χαρακτηρίζεται από απώλεια σωματικού βάρους με έντονο μυϊκό καταβολισμό και παρουσία συστηματικής φλεγμονής. Καθώς η διατροφική αξιολόγηση των ογκολογικών ασθενών δεν αποτελεί διαδικασία ρουτίνας, συχνά η δυσθρεψία και η καχεξία παραμένουν αδιάγνωστες, με σημαντικές συνέπειες στην έκβαση της νόσου. ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η εφαρμογή λεπτομερούς διατροφικής αξιολόγησης σε ασθενείς με ανεγχείρητους καρκίνους του πνεύμονα και του ανώτερου πεπτικού, βασισμένης σε ανθρωπομετρικούς και διατροφικούς δείκτες, καθώς και σε εργαλεία διατροφικής αξιολόγησης και ανίχνευσης διατροφικού κινδύνου, η σύγκριση των αποτελεσμάτων με τις υπάρχουσες συστάσεις και η συσχέτιση αυτών με την επιβίωση των ασθενών. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Στη μελέτη συμμετείχαν 86 ενήλικες ασθενείς με μεταστατικούς ανεγχείρητους καρκίνους πνεύμονα και ανώτερου πεπτικού. Κατά τη διάγνωση πραγματοποιήθηκαν καταγραφή ιατρικού ιστορικού, ανθρωπομετρήσεις και αξιολόγηση του διατροφικού κινδύνου και της κατάστασης θρέψης με τη χρήση των εργαλείων MNA και PG-SGA. Πριν την έναρξη ή κατά τη διάρκεια του πρώτου κύκλου χημειοθεραπείας, έγινε καταγραφή της διαιτητικής πρόσληψης των ασθενών μέσω 3 ανακλήσεων 24ώρου, τηλεφωνικά. Τα αποτελέσματα αναλύθηκαν με ειδικό λογισμικό και εκτιμήθηκε η ενεργειακή πρόσληψη, η πρόσληψη μακροθρεπτικών συστατικών και εικοσαπενταενοϊκού οξέος (ΕΡΑ), καθώς και κάποιων αντιοξειδωτικών μικροθρεπτικών συστατικών (βιταμίνη C, σελήνιο, β-καροτένιο). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Ο μέσος ΔΜΣ των συμμετεχόντων ήταν 25±3,9 Kg/m2 και μόνο το 3,5% του δείγματος κατατάχθηκαν ως λιποβαρείς. Η μέση ενεργειακή πρόσληψη των ασθενών ήταν 26,9±12,6 Kcal/Kg σωματικού βάρους και η μέση πρωτεϊνική πρόσληψη 1,17±0,5 g/Kg σωματικού βάρους, ενώ οι προσλήψεις των αντιοξειδωτικών και του ΕΡΑ ήταν πολύ χαμηλότερες από τις συνιστώμενες. Συνολικά, 64% του δείγματος παρουσίαζε κάποιας μορφής υποσιτισμό σύμφωνα με τις ανακλήσεις, 61,7% βρίσκονταν σε δυσθρεψία ή σε ανάλογο κίνδυνο σύμφωνα με το ΜΝΑ και 60,5% σε υψηλό διατροφικό κίνδυνο σύμφωνα με το PG-SGA. Κατόπιν επανελέγχου, η μέση επιβίωση των ασθενών διέφερε σημαντικά ανάμεσα στις κατηγορίες του PG-SGA (p=0,002). Σε μοντέλο πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης, φαίνεται πως η παρουσία μέτριου/υψηλού κινδύνου δυσθρεψίας σύμφωνα με το PG-SGA σχετίζεται με μείωση του χρονικού διαστήματος επιβίωσης των ασθενών κατά 4,2 μήνες (p=0,009), μετά από διόρθωση για το φύλο, την ηλικία, τη δύναμη λαβής, το ΔΜΣ και την παρουσία μετάστασης . ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στο δείγμα της μελέτης, σημαντικό ποσοστό ασθενών με ανεγχείρητους καρκίνους του πνεύμονα και του ανώτερου πεπτικού εμφάνισαν μειωμένη ενεργειακή πρόσληψη και ελλείψεις σε μακρο- και μικροθρεπτικά συστατικά ήδη κατά τη διάγνωση της νόσου. Ο διατροφικός κίνδυνος και η παρουσία δυσθρεψίας επιβεβαιώθηκαν έπειτα από την εφαρμογή εργαλείων με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα σε ογκολογικούς ασθενείς. Ο διατροφικός κίνδυνος όπως αναγνωρίζεται από το PG-SGA συσχετίστηκε με μειωμένη επιβίωση των ασθενών. Συνεπώς, η αξιολόγηση της κατάστασης θρέψης των ασθενών με νεοπλασίες κρίνεται απαραίτητη και θα έπρεπε να εφαρμόζεται στο σύνολο των ασθενών αυτών, προκειμένου να αναγνωρίζονται έγκαιρα εκείνοι οι οποίοι χρήζουν διατροφικής παρέμβασης.