Πρωτότυπος Τίτλος:
Σχεδιασμός, υλοποίηση και αξιολόγηση προγράμματος διατροφικής παρέμβασης διάρκειας 12 μηνών σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες: αλλαγές σε δείκτες οστικού μεταβολισμού και οστικής πυκνότητας
Συγγραφέας:
Κανελλάκης, Σπυρίδων
Επιβλέπων καθηγητής:
Μανιός, Γιάννης
Περίληψη:
Εισαγωγή: Εκτός από το ασβέστιο και τη βιταμίνη D, πρόσφατες μελέτες έχουν προτείνει ότι και η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης Κ μπορεί να έχει ωφέλιμη δράση στον οστικό μεταβολισμό. Επιπρόσθετα η προαγωγή ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής με αυξημένη φυσική δραστηριότητα και καλύτερη διατροφή μέσα από συμπεριφοριστικά προγράμματα διατροφικής συμβουλευτικής θα μπορούσε να επιδράσει θετικά στην πρόληψη της οστεοπόρωσης. Περιορισμένος αριθμός μελετών έχουν γίνει συνδυάζοντας τα παραπάνω ενώ καμία τέτοια συνδυαστική προσέγγιση δεν έχει γίνει με παράλληλη χορήγηση βιταμίνης Κ, ενώ ακαθόριστο είναι ακόμα πια είναι η πιο δραστική μορφή της.
Σκοπός: Η παρούσα μελέτη απέβλεπε στον έλεγχο της αποτελεσματικότητας 12μηνης παρέμβασης που συνδύαζε συμβουλευτική σε θέματα διατροφής και τρόπου ζωής με παράλληλη χορήγηση γαλακτοκομικών προϊόντων, εμπλουτισμένων με Βιταμίνη D, ασβέστιο και Βιταμίνη Κ στην μεταβολή συμπεριφορών που σχετίζονται με την σκελετική υγεία.
Επιμέρους σκοποί είναι: α) είναι η διερεύνηση κατά πόσο η συνδυασμένη χρήση φυλλοκινόνης ή μενακινόνης – 7 έχει επιπρόσθετα οφέλη στην οστική πυκνότητα σε σύγκριση μόνο με το Ασβέστιο και την Βιταμίνη D στους 12 μήνες της παρέμβασης και 24 μήνες μετά το τέλος αυτής. β) Ο έλεγχος εγκυρότητας για ήδη υπάρχουσες ανθρωπομετρικές εξισώσεις εκτίμησης σύστασης σώματος και για δύο νέες εξισώσεις που δημιουργήθηκαν και εκτιμούν το συνολικό σωματικό λίπος και το ποσοστό κοιλιακού λίπους από απλά ανθρωπομετρικά δεδομένα.
Υλικό και μέθοδοι: Στην παρούσα μελέτη αξιολογήθηκαν 115 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες χωρισμένες σε τρεις ομάδες παρέμβασης και μια ομάδα ελέγχου. Οι τρεις ομάδες παρακολούθησαν συμβουλευτικές συνεδρίες σε θέματα διατροφής και τρόπου ζωής που στηρίχθηκαν στο «Υπόδειγμα Πεποίθησης για την Υγεία» και στην «Κοινωνική Γνωσιακή Θεωρία». Επιπρόσθετα λάμβαναν δυο μερίδες γαλακτοκομικών προϊόντων ημερησίως για 12 μήνες, εμπλουτισμένων με 800mg ασβεστίου και 10μg Βιταμίνης D. Επιπρόσθετα οι δύο ομάδες λάμβαναν 100μg φυλλοκινόνης ή 100μg Μενακινόνης – 7 ημερησίως αντίστοιχα. Η ομάδα ελέγχου δεν συμμετείχε στις συνεδρίες και δεν έλαβε κανένα προϊόν.
Ο έλεγχος της αποτελεσματικότητας της παρέμβασης έγινε με αξιολόγηση της διαιτητικής πρόσληψης, της ποιότητας διατροφής, της φυσικής δραστηριότητας, των μεταβολών σε βιοχημικούς δείκτες οστικού μεταβολισμού και των μεταβολών στην οστική πυκνότητα σε διάφορα ανατομικά σημεία. Δύο έτη μετά το τέλος της παρέμβασης έγινε επανέλεγχος μεταβολής στην οστική πυκνότητα.
Από τα ανθρωπομετρικά δεδομένα που συλλέχθηκαν από την παρούσα μελέτη έγινε έλεγχος εγκυρότητας ανθρωπομετρικών εξισώσεων εκτίμησης σύστασης σώματος και δημιουργία δύο νέων εξισώσεων που εκτιμούν το ολικό και κοιλιακό λίπος αντίστοιχα.
Αποτελέσματα: Σε διατροφικό επίπεδο παρατηρήθηκαν αυξήσεις στις προσλήψεις ασβεστίου, βιταμίνης D για όλες τις ομάδες παρέμβασης ενώ παρατηρήθηκε και αύξηση στην πρόσληψη βιταμίνης Κ για τις δύο ομάδες που την λάμβαναν (p=0,015, p=0,001, p=0,001 αντίστοιχα). Επιπρόσθετα αυξήθηκε η φυσική δραστηριότητα των εθελοντριών και στις τρεις ομάδες παρέμβασης (p=0,003). Οι αλλαγές αυτές επέφεραν αύξηση των επιπέδων βιταμίνης D ορού στις τρεις ομάδες παρέμβασης (p=0,001), αύξηση στον IGF-I ορού για την ομάδα που λάμβανε μενακινόνη – 7 (p=0,028), ελάττωση του ποσοστού υποκαρβοξυλιωμένης οστεοκαλσίνης στις δύο ομάδες που λάμβαναν φυλλοκινόνη ή μενακινόνη – 7 (p=0,001) έναντι της ομάδας ελέγχου, ενώ παρατηρήθηκε και στατιστικά σημαντική μείωση στη δεοξυπιριδινολίνη ούρων για τις ομάδες που λάμβαναν βιταμίνη Κ σε σχέση με τις αρχικές τιμές. Σε επίπεδο οστικής πυκνότητας παρατηρήθηκε αύξηση στην ολική οστική πυκνότητα για τις τρεις ομάδες παρέμβασης έναντι της ομάδας ελέγχου (p=0,001), και αύξηση στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης για τις ομάδες που λάμβαναν βιταμίνη Κ έναντι της ομάδας ελέγχου (p=0,001).
Δύο έτη μετά το τέλος της παρέμβασης η οστική πυκνότητα βρέθηκε να έχει μειωθεί σε όλα τα ανατομικά σημεία για όλες τις ομάδες. Ωστόσο η μείωση αυτή ήταν μικρότερη στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης για τις ομάδες που λάμβαναν βιταμίνη Κ έναντι της ομάδας ελέγχου (p=0,003).
Αναφορικά με τον έλεγχο των ανθρωπομετρικών εξισώσεων εκτίμησης σύστασης σώματος βρέθηκε καταλληλότερη ή εξίσωση των Visser και συν. με χρήση της εξίσωσης του Brozek και συν. Οι εξισώσεις που δημιουργήθηκαν για τον υπολογισμό σωματικού λίπους και ποσοστού κοιλιακού λίπους βρέθηκαν να αποδίδουν καλύτερα στο συγκεκριμένο πληθυσμό από αυτές που ανακτήθηκαν από τη βιβλιογραφία.
Συμπέρασμα: Η παρούσα μελέτη έδειξε ότι η χρήση συμπεριφοριστικών προσεγγίσεων με στόχο την αλλαγή τρόπου ζωής συνδυαζόμενη με χρήση εμπλουτισμένων γαλακτοκομικών προϊόντων επέφερε σημαντική θετική δράση σε βιοχημικούς δείκτες οστικού μεταβολισμού και αύξηση οστικής μάζας σε επίπεδο ολικού σώματος για όλες τις ομάδες παρέμβασης. Σε δύο από τις ομάδες αυτές που δόθηκε επιπλέον φυλλοκινόνη ή μενακινόνη – 7 παρατηρήθηκαν επιπρόσθετα σημαντικά οφέλη σε δείκτες οστικού μεταβολισμού και αύξηση της οστικής μάζας στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης στους 12 μήνες. Ενώ στα δύο χρόνια από το τέλος της παρέμβασης, σε αυτές τις δύο ομάδες, παρατηρήθηκε μικρότερη οστική απώλεια.
Σκοπός: Η παρούσα μελέτη απέβλεπε στον έλεγχο της αποτελεσματικότητας 12μηνης παρέμβασης που συνδύαζε συμβουλευτική σε θέματα διατροφής και τρόπου ζωής με παράλληλη χορήγηση γαλακτοκομικών προϊόντων, εμπλουτισμένων με Βιταμίνη D, ασβέστιο και Βιταμίνη Κ στην μεταβολή συμπεριφορών που σχετίζονται με την σκελετική υγεία.
Επιμέρους σκοποί είναι: α) είναι η διερεύνηση κατά πόσο η συνδυασμένη χρήση φυλλοκινόνης ή μενακινόνης – 7 έχει επιπρόσθετα οφέλη στην οστική πυκνότητα σε σύγκριση μόνο με το Ασβέστιο και την Βιταμίνη D στους 12 μήνες της παρέμβασης και 24 μήνες μετά το τέλος αυτής. β) Ο έλεγχος εγκυρότητας για ήδη υπάρχουσες ανθρωπομετρικές εξισώσεις εκτίμησης σύστασης σώματος και για δύο νέες εξισώσεις που δημιουργήθηκαν και εκτιμούν το συνολικό σωματικό λίπος και το ποσοστό κοιλιακού λίπους από απλά ανθρωπομετρικά δεδομένα.
Υλικό και μέθοδοι: Στην παρούσα μελέτη αξιολογήθηκαν 115 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες χωρισμένες σε τρεις ομάδες παρέμβασης και μια ομάδα ελέγχου. Οι τρεις ομάδες παρακολούθησαν συμβουλευτικές συνεδρίες σε θέματα διατροφής και τρόπου ζωής που στηρίχθηκαν στο «Υπόδειγμα Πεποίθησης για την Υγεία» και στην «Κοινωνική Γνωσιακή Θεωρία». Επιπρόσθετα λάμβαναν δυο μερίδες γαλακτοκομικών προϊόντων ημερησίως για 12 μήνες, εμπλουτισμένων με 800mg ασβεστίου και 10μg Βιταμίνης D. Επιπρόσθετα οι δύο ομάδες λάμβαναν 100μg φυλλοκινόνης ή 100μg Μενακινόνης – 7 ημερησίως αντίστοιχα. Η ομάδα ελέγχου δεν συμμετείχε στις συνεδρίες και δεν έλαβε κανένα προϊόν.
Ο έλεγχος της αποτελεσματικότητας της παρέμβασης έγινε με αξιολόγηση της διαιτητικής πρόσληψης, της ποιότητας διατροφής, της φυσικής δραστηριότητας, των μεταβολών σε βιοχημικούς δείκτες οστικού μεταβολισμού και των μεταβολών στην οστική πυκνότητα σε διάφορα ανατομικά σημεία. Δύο έτη μετά το τέλος της παρέμβασης έγινε επανέλεγχος μεταβολής στην οστική πυκνότητα.
Από τα ανθρωπομετρικά δεδομένα που συλλέχθηκαν από την παρούσα μελέτη έγινε έλεγχος εγκυρότητας ανθρωπομετρικών εξισώσεων εκτίμησης σύστασης σώματος και δημιουργία δύο νέων εξισώσεων που εκτιμούν το ολικό και κοιλιακό λίπος αντίστοιχα.
Αποτελέσματα: Σε διατροφικό επίπεδο παρατηρήθηκαν αυξήσεις στις προσλήψεις ασβεστίου, βιταμίνης D για όλες τις ομάδες παρέμβασης ενώ παρατηρήθηκε και αύξηση στην πρόσληψη βιταμίνης Κ για τις δύο ομάδες που την λάμβαναν (p=0,015, p=0,001, p=0,001 αντίστοιχα). Επιπρόσθετα αυξήθηκε η φυσική δραστηριότητα των εθελοντριών και στις τρεις ομάδες παρέμβασης (p=0,003). Οι αλλαγές αυτές επέφεραν αύξηση των επιπέδων βιταμίνης D ορού στις τρεις ομάδες παρέμβασης (p=0,001), αύξηση στον IGF-I ορού για την ομάδα που λάμβανε μενακινόνη – 7 (p=0,028), ελάττωση του ποσοστού υποκαρβοξυλιωμένης οστεοκαλσίνης στις δύο ομάδες που λάμβαναν φυλλοκινόνη ή μενακινόνη – 7 (p=0,001) έναντι της ομάδας ελέγχου, ενώ παρατηρήθηκε και στατιστικά σημαντική μείωση στη δεοξυπιριδινολίνη ούρων για τις ομάδες που λάμβαναν βιταμίνη Κ σε σχέση με τις αρχικές τιμές. Σε επίπεδο οστικής πυκνότητας παρατηρήθηκε αύξηση στην ολική οστική πυκνότητα για τις τρεις ομάδες παρέμβασης έναντι της ομάδας ελέγχου (p=0,001), και αύξηση στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης για τις ομάδες που λάμβαναν βιταμίνη Κ έναντι της ομάδας ελέγχου (p=0,001).
Δύο έτη μετά το τέλος της παρέμβασης η οστική πυκνότητα βρέθηκε να έχει μειωθεί σε όλα τα ανατομικά σημεία για όλες τις ομάδες. Ωστόσο η μείωση αυτή ήταν μικρότερη στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης για τις ομάδες που λάμβαναν βιταμίνη Κ έναντι της ομάδας ελέγχου (p=0,003).
Αναφορικά με τον έλεγχο των ανθρωπομετρικών εξισώσεων εκτίμησης σύστασης σώματος βρέθηκε καταλληλότερη ή εξίσωση των Visser και συν. με χρήση της εξίσωσης του Brozek και συν. Οι εξισώσεις που δημιουργήθηκαν για τον υπολογισμό σωματικού λίπους και ποσοστού κοιλιακού λίπους βρέθηκαν να αποδίδουν καλύτερα στο συγκεκριμένο πληθυσμό από αυτές που ανακτήθηκαν από τη βιβλιογραφία.
Συμπέρασμα: Η παρούσα μελέτη έδειξε ότι η χρήση συμπεριφοριστικών προσεγγίσεων με στόχο την αλλαγή τρόπου ζωής συνδυαζόμενη με χρήση εμπλουτισμένων γαλακτοκομικών προϊόντων επέφερε σημαντική θετική δράση σε βιοχημικούς δείκτες οστικού μεταβολισμού και αύξηση οστικής μάζας σε επίπεδο ολικού σώματος για όλες τις ομάδες παρέμβασης. Σε δύο από τις ομάδες αυτές που δόθηκε επιπλέον φυλλοκινόνη ή μενακινόνη – 7 παρατηρήθηκαν επιπρόσθετα σημαντικά οφέλη σε δείκτες οστικού μεταβολισμού και αύξηση της οστικής μάζας στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης στους 12 μήνες. Ενώ στα δύο χρόνια από το τέλος της παρέμβασης, σε αυτές τις δύο ομάδες, παρατηρήθηκε μικρότερη οστική απώλεια.
Ημερομηνία κατάθεσης:
2013-07-15
Γλώσσες Τεκμηρίου:
Ελληνικά
Λοιπά Θέματα:
Βιταμίνη D
Μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες
Οστική πυκνότητα
Βιταμίνη K
Μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες
Οστική πυκνότητα
Βιταμίνη K
Περιγραφή:
146 σ. : εικ., πίν., διαγρ., σχ.
Άδεια χρήσης:
Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0
