Η επίδραση των περιβαλλοντολογικών συνθηκών στην παλαιογεωγραφική εξέλιξη αρχαιολογικών θέσεων και στη διατήρηση των κατάλοιπων αυτών

Θεοδωρακοπούλου, Αικατερίνη Π.

Παυλόπουλος, Κοσμάς

Αντικείμενο της παρούσας Διδακτορικής Διατριβής αποτέλεσε η παλαιογεωγραφική και γεωαρχαιολογική αναπαράσταση της περιοχής του Ίστρου στον κόλπο του Μιράμπελλου στην Ανατολική Κρήτη, καθώς και της περιοχής του νεκροταφείου της Αρχαίας Καμάρας στον κάτω ρου του Ξηροποτάμου στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης. Η προσέγγιση των ζητημάτων ήταν διεπιστημονική ενώ ακολουθήθηκε μεθοδολογία που εφαρμόζεται σε ανάλογες γεωαρχαιολογικές και παλαιογεωγραφικές έρευνες, σύμφωνα με διεθνή ερευνητικά πρωτόκολλα. Μια σειρά από επιτόπιες γεωμορφολογικές, γεωλογικές, γεωφυσικές και αρχαιολογικές έρευνες σε συνδυασμό με αναλύσεις και γεωχρονολογήσεις έδωσαν στοιχεία για την παλαιογεωγραφική εξέλιξη των περιοχών, την αλληλεπίδραση με τις τοπικές κοινωνίες και οδήγησαν στην ανασύνθεση του αρχαίου τοπίου από τις αρχές του Ολοκαίνου μέχρι και σήμερα. Η προϋπάρχουσα αρχαιολογική γνώση και έρευνα των περιοχών, η αποσαφήνιση του γεωμορφολογικού καθεστώτος σε συνδυασμό με μεθόδους των φυσικών επιστημών (γεωχρονολογήσεις ιζημάτων, χημικές-μικροσκοπικές αναλύσεις, γεωφυσικές διασκοπήσεις, αναλύσεις γυρεοκόκκων, μικροπαλαιοντολογικές αναλύσεις κ.ά.) και η χαρτογραφική απεικόνιση της περιοχής με σύγχρονα προγράμματα Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (GIS, Arc-Map), οδήγησαν σε μια ολοκληρωμένη κατά το δυνατόν απεικόνιση και αποτύπωση της παλαιογεωγραφική εξέλιξης της περιοχής τα τελευταία 10.000 χρόνια για την περιοχή του Ίστρου και για τα τελευταία 4.000 χρόνια για την περιοχή του Ξηροποτάμου στον Άγιο Νικόλαο. Επισημάνθηκε η χρησιμότητα της εφαρμογής των γεωαρχαιολογικών μεθόδων στην επίλυση και προσέγγιση ανάλογων ζητημάτων, ενώ ιδιαίτερα χρήσιμη στην ανασύνθεση του αρχαίου τοπίου στην περιοχή από τις αρχές του Ολοκαίνου μέχρι και σήμερα αποδείχθηκε η εφαρμογή της μεθόδου της Οπτικά Διεγειρόμενης Φωταύγειας, μεθόδου που ελάχιστα έχει στην Ελλάδα χρησιμοποιηθεί σε ανάλογες γεωαρχαιολογικές μελέτες. Δόθηκαν νέα δεδομένα σχετικά με την παλαιοοικολογία στην περιοχή στην περιοχή του Ίστρου, καθώς δεν έχει γίνει άλλη ανάλογη μελέτη για την περιοχή της ανατολικής Κρήτης, ενώ κατασκευάστηκε η καμπύλη θαλάσσιας στάθμης για την περιοχή του Ίστρου, δίνοντας νέες πληροφορίες για τις σχετικές μεταβολές της θαλάσσιας στάθμης στην περιοχή. Επιπλέον, τα αποτελέσματα των ερευνών πολλές φορές ερμηνεύτηκαν και συσχετίστηκαν με κλιματικά γεγονότα παγκόσμιας εμβέλειας, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις επιβεβαιώθηκαν και για την περιοχή της ανατολικής Κρήτης. Όσον αφορά στην περιοχή του νεκροταφείου της αρχαίας Καμάρας στη σύγχρονη κοίτη του Ξηροποτάμου στον Άγιο Νικόλαο, η οποία χρησιμοποιήθηκε ως περίπτωση μελέτης (case study) στην παρούσα Διατριβή όπου εφαρμόστηκαν όλες οι παραπάνω τεχνικές, δόθηκε απάντηση στα δισεπίλυτα επί χρόνια αρχαιολογικά ερωτήματα των για τη θέση του ποταμού κατά την εποχή λειτουργίας του νεκροταφείου, την εποχή κατάκλυσής του και την πιθανότητα περί φυσικής ή μη εκτροπής του Ξηροποτάμου. Τα δεδομένα που προέκυψαν από αυτή την Διδακτορική Διατριβή προσέθεσαν νέα στοιχεία στην αρχαιολογία, την παλαιογεωγραφία και το παλαιοπεριβάλλον της περιοχής του κόλπου του Μιράμπελλου και εν γένει της Ανατολικής Κρήτης, από την αρχή του Ολοκαίνου μέχρι σήμερα.

2009-10-15

Ελληνικά

Γεωλογία

Αρχαιολογική γεωλογία
Παλαιογεωγραφία
Γεωμορφολογία - Ελλάδα
Γεωλογία - Ελλάδα
Γεωλογικός χρόνος - Ελλάδα

427 σ. : εικ., πίν., διαγρ., χάρτες

Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0