Πρωτότυπος Τίτλος:
Διερεύνηση της συμπεριφοράς και του επιπέδου συνειδητοποίησης των ατόμων στην πρόληψη δημιουργίας Αστικών Στερεών αποβλήτων, με έμφαση στο ρεύμα των αποβλήτων τροφίμων
Συγγραφέας:
Κρητικού Θεοδώρα, Εμμανουήλ
Επιβλέπων καθηγητής:
Λαζαρίδη, Αικατερίνη-Κωνσταντία
Περίληψη:
Στόχος της παρούσας διατριβής είναι η διερεύνηση της συμπεριφοράς των Ελλήνων, όσον αφορά στα παραγόμενα απόβλητα από τα νοικοκυριά τους, καθώς και η αναζήτηση των παραγόντων που επιδρούν στην πρόληψη της δημιουργίας τους.
Η πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων είναι μία συγχωνευμένη συμπεριφορά, η οποία προκύπτει ως σύνθετος συνδυασμός αποφάσεων, επιλογών και πρακτικών που μπορεί να εκδηλώνονται ως απόρροια του ατομικού αξιακού συστήματος, ή ως απλή μη ενσυνείδητη συνήθεια. Με την αξιοποίηση κατάλληλων εννοιολογικών μοντέλων της περιβαλλοντικής ψυχολογίας, όπως η Θεωρία της Προσχεδιασμένης Συμπεριφοράς, δύναται να βελτιωθούν οι ιδέες μας για τον τρόπο που μπορεί να επιτευχθεί αυτή η συμπεριφορά, δημιουργώντας μια απλή διανοητική εικόνα των σχέσεων μεταξύ των παραγόντων που την επηρεάζουν, ακόμη και αν τα βαθύτερα αίτια δεν είναι πλήρως κατανοητά.
Τα δεδομένα της έρευνας συλλέχθηκαν μέσω δομημένου ερωτηματολογίου που συμπληρώθηκε από 921 άτομα, κατά το χρονικό διάστημα Απριλίου-Ιουλίου 2017 και η στατιστική τους ανάλυση έγινε με τη χρήση του λογισμικού STATA 12. Πραγματοποιήθηκε Διερευνητική Ανάλυση Παραγόντων για τη συνοπτική περιγραφή του μεγάλου πλήθους των παρατηρήσιμων μεταβλητών, μέσα από την ομαδοποίησή τους και την αναγωγή τους σε λανθάνουσες δομές. Ακολούθησε η Επιβεβαιωτική Ανάλυση Παραγόντων, για τον έλεγχο της θεωρίας στην οποία βασίστηκαν οι διατυπωμένες υποθέσεις και η στατιστική τεχνική των Μοντέλων Δομικών Εξισώσεων για την περιγραφή των αλληλοσυνδέσεων μεταξύ των μεταβλητών.
Οι Υποκειμενικοί Κανόνες αναδείχθηκαν ως ο σημαντικότερος παράγοντας για την πρόβλεψη της Συμπεριφοράς πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων συσκευασίας και άλλων προϊόντων, ενώ η περιβαλλοντική στάση βρέθηκε να επιδρά μόνο στην Πρόθεση και όχι στην ίδια τη Συμπεριφορά. Αντίθετα, διαπιστώθηκε έλλειψη συσχέτισης ανάμεσα στους Υποκειμενικούς Κανόνες και στη Συμπεριφορά πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων, κάτι που αποδίδεται στο γεγονός ότι αυτή είναι μία συμπεριφορά μη ορατή στους άλλους και η υιοθέτησή της βασίζεται περισσότερο στο ατομικό ηθικό σύστημα και όχι στην κοινωνική πίεση. Με την ανάδειξη της συμπεριφοράς αυτής σε κοινωνικό κανόνα θα αυξηθεί η πιθανότητα να την εκδηλώσουν περισσότεροι άνθρωποι ακόμα και αν δεν έχουν ισχυρή θετική Στάση ως προς αυτή. Οι αυτό-αναφερόμενες ποσότητες αποβλήτων τροφίμων σχετίζονται με την Πρόθεση πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων και με τις συνήθειες προγραμματισμού των αγορών. Καθοριστικότερος παράγοντας για την Πρόθεση εμφανίζεται η Γενική Περιβαλλοντική Στάση. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι Έλληνες έχουν πολύ καλή Γενική Περιβαλλοντική Στάση, ιδιαίτερα οι γυναίκες ηλικίας 45-54 ετών. Επιπλέον, τα Ελληνικά νοικοκυριά έχουν συστηματική οργάνωση και προγραμματισμό των αγορών τους, όπως επίσης και συγκρατημένες καταναλωτικές συνήθειες. Πρόκειται για ένα νέο καταναλωτικό πρότυπο που προέκυψε στην Ελλάδα, περισσότερο ως αποτέλεσμα της μακροχρόνιας οικονομικής λιτότητας και λιγότερο ως μια συνειδητή περιβαλλοντική επιλογή.
Η πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων είναι μία συγχωνευμένη συμπεριφορά, η οποία προκύπτει ως σύνθετος συνδυασμός αποφάσεων, επιλογών και πρακτικών που μπορεί να εκδηλώνονται ως απόρροια του ατομικού αξιακού συστήματος, ή ως απλή μη ενσυνείδητη συνήθεια. Με την αξιοποίηση κατάλληλων εννοιολογικών μοντέλων της περιβαλλοντικής ψυχολογίας, όπως η Θεωρία της Προσχεδιασμένης Συμπεριφοράς, δύναται να βελτιωθούν οι ιδέες μας για τον τρόπο που μπορεί να επιτευχθεί αυτή η συμπεριφορά, δημιουργώντας μια απλή διανοητική εικόνα των σχέσεων μεταξύ των παραγόντων που την επηρεάζουν, ακόμη και αν τα βαθύτερα αίτια δεν είναι πλήρως κατανοητά.
Τα δεδομένα της έρευνας συλλέχθηκαν μέσω δομημένου ερωτηματολογίου που συμπληρώθηκε από 921 άτομα, κατά το χρονικό διάστημα Απριλίου-Ιουλίου 2017 και η στατιστική τους ανάλυση έγινε με τη χρήση του λογισμικού STATA 12. Πραγματοποιήθηκε Διερευνητική Ανάλυση Παραγόντων για τη συνοπτική περιγραφή του μεγάλου πλήθους των παρατηρήσιμων μεταβλητών, μέσα από την ομαδοποίησή τους και την αναγωγή τους σε λανθάνουσες δομές. Ακολούθησε η Επιβεβαιωτική Ανάλυση Παραγόντων, για τον έλεγχο της θεωρίας στην οποία βασίστηκαν οι διατυπωμένες υποθέσεις και η στατιστική τεχνική των Μοντέλων Δομικών Εξισώσεων για την περιγραφή των αλληλοσυνδέσεων μεταξύ των μεταβλητών.
Οι Υποκειμενικοί Κανόνες αναδείχθηκαν ως ο σημαντικότερος παράγοντας για την πρόβλεψη της Συμπεριφοράς πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων συσκευασίας και άλλων προϊόντων, ενώ η περιβαλλοντική στάση βρέθηκε να επιδρά μόνο στην Πρόθεση και όχι στην ίδια τη Συμπεριφορά. Αντίθετα, διαπιστώθηκε έλλειψη συσχέτισης ανάμεσα στους Υποκειμενικούς Κανόνες και στη Συμπεριφορά πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων, κάτι που αποδίδεται στο γεγονός ότι αυτή είναι μία συμπεριφορά μη ορατή στους άλλους και η υιοθέτησή της βασίζεται περισσότερο στο ατομικό ηθικό σύστημα και όχι στην κοινωνική πίεση. Με την ανάδειξη της συμπεριφοράς αυτής σε κοινωνικό κανόνα θα αυξηθεί η πιθανότητα να την εκδηλώσουν περισσότεροι άνθρωποι ακόμα και αν δεν έχουν ισχυρή θετική Στάση ως προς αυτή. Οι αυτό-αναφερόμενες ποσότητες αποβλήτων τροφίμων σχετίζονται με την Πρόθεση πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων και με τις συνήθειες προγραμματισμού των αγορών. Καθοριστικότερος παράγοντας για την Πρόθεση εμφανίζεται η Γενική Περιβαλλοντική Στάση. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι Έλληνες έχουν πολύ καλή Γενική Περιβαλλοντική Στάση, ιδιαίτερα οι γυναίκες ηλικίας 45-54 ετών. Επιπλέον, τα Ελληνικά νοικοκυριά έχουν συστηματική οργάνωση και προγραμματισμό των αγορών τους, όπως επίσης και συγκρατημένες καταναλωτικές συνήθειες. Πρόκειται για ένα νέο καταναλωτικό πρότυπο που προέκυψε στην Ελλάδα, περισσότερο ως αποτέλεσμα της μακροχρόνιας οικονομικής λιτότητας και λιγότερο ως μια συνειδητή περιβαλλοντική επιλογή.
Ημερομηνία κατάθεσης:
2023-03-13
Γλώσσες Τεκμηρίου:
Ελληνικά
Θεματικές Κατηγορίες:
Οικονομία
Βιώσιμη Ανάπτυξη
Βιώσιμη Ανάπτυξη
Λοιπά Θέματα:
Στερεά Τροφικά Απόβλητα
Ανακύκλωση (Απόβλητα κλπ.)
Ανακύκλωση (Απόβλητα κλπ.)
Λέξεις-κλειδιά:
πρόληψη, Απόβλητα τροφίμων, επαναχρησιμοποίηση, Οικονομική κρίση, Θεωρία Προσχεδιασμένης Συμπεριφοράς
Περιγραφή:
393 σ.,εικ.,πίν.,διαγρ.,σχ.
Άδεια χρήσης:
Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0
