Πρωτότυπος Τίτλος:
Διακυβέρνηση Κινδύνων/Περίπτωση Μελέτης: Υγιεινή και Ασφάλεια και Έρευνα-Διάσωση σε Πλατφόρμες Άντλησης Υδρογονανθράκων στην Ελληνική Περιοχή Έρευνας- Διάσωσης
Συγγραφέας:
Λιαρόπουλος, Αθανάσιος
Επιβλέπων καθηγητής:
Σαπουντζάκη, Καλλιόπη
Περίληψη:
Η παρούσα διατριβή εξετάζει το θέμα των τεχνολογικών ατυχημάτων στη θάλασσα υπό το πρίσμα της διακυβέρνησης κινδύνων. Η διακυβέρνηση, ένα νέο υπόδειγμα στα θέματα διαχείρισης του δημόσιου χώρου έχει, σχετικά πρόσφατα, εισέλθει και στο πεδίο της διαχείρισης κινδύνου καταστροφής και ατυχημάτων. Εκτός από την επιστημονική/αντικειμενική διάσταση του κινδύνου λαμβάνει υπόψη και την κοινωνική/πολιτισμική διάσταση του, εμπλέκοντας στις διαδικασίες λήψης και εφαρμογής των αποφάσεων νέους δρώντες εκτός από τους ειδικούς επιστήμονες/μηχανικούς και τους αρμόδιους πολιτικο-διοικητικούς φορείς.
Η διατριβή εστιάζει ειδικότερα στα ζητήματα διακυβέρνησης των κινδύνων που συνδέονται με την Υγιεινή και Ασφάλεια (Υ&Α) και την Έρευνα-Διάσωση (Ε-Δ) στις υπεράκτιες εγκαταστάσεις άντλησης/επεξεργασίας υδρογονανθράκων, στην Ανατολική Μεσόγειο με έμφαση στην ελληνική περιοχή Ε-Δ. Τα ερευνητικά ερωτήματα που απασχολούν το συγγραφέα συνδέονται με την καταλληλότητα, την επάρκεια και τη δυνατότητα εφαρμογής των νέων θεωρητικών μεθόδων/μοντέλων διακυβέρνησης στις φάσεις πριν και κατά τη διάρκεια του ατυχήματος (πρόληψης/ετοιμότητας και έκτακτης ανάγκης), είτε για τη διαμόρφωση τεχνικών προδιαγραφών Υ&Α, είτε για το σχεδιασμό και τη σύνταξη μνημονίων ενεργειών κατά τη διαδικασία της Εκκένωσης Διαφυγής και Διάσωσης (ΕΔΔ) και κατά την Έρευνα-Διάσωση (Ε-Δ).
Η αναγκαιότητα για τεκμηριωμένες απαντήσεις οδήγησε το συγγραφέα σε ένα ευρύ φάσμα προσεγγίσεων συμπεριλαμβανομένων της θεσμικής, ιστορικο-γεωγραφικής, κοινωνικο-πολιτισμικής, τεχνικο-επιχειρησιακής και γεωπολιτικής προσέγγισης, δηλαδή σε μια πολυεπιστημονική και εν τέλει διεπιστημονική θεώρηση που προσιδιάζει στη Γεωγραφία. Αναλυτικότερα, αξιοποιήθηκαν μέθοδοι έρευνας της Γεωγραφίας όπως ιστορική ανάλυση του θεσμικού πλαισίου για τις θάλασσες και τα θαλάσσια ατυχήματα σε διάφορες κλίμακες του χώρου, το εννοιολογικό οικοδόμημα της κοινωνικής και γεωγραφικής θεώρησης των καταστροφών και ατυχημάτων και της διαχείρισής τους, συγκριτική ανάλυση μελετών περίπτωσης σε διαφορετικά γεωγραφικά πλαίσια, μελέτη της ιστορικής εμπειρίας ατυχημάτων, συνεντεύξεις με προνομιακούς πληροφορητές, χαρτογραφικά δεδομένα, έννοιες της πολιτισμικής γεωγραφίας, γεωπολιτικές αναλύσεις για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, στοιχεία οικονομικής γεωγραφίας κτλ.
Οι προαναφερόμενες ερευνητικές προσεγγίσεις και ιδίως η υιοθέτηση του μοντέλου της διακυβέρνησης κινδύνων οδήγησαν σε σημαντικά ευρήματα όπως: (1) την αποκατάσταση της διαρρηγμένης σχέσης μεταξύ Υ&Α και Ε-Δ σε θαλάσσια τεχνολογικά ατυχήματα στις υπεράκτιες εγκαταστάσεις άντλησης/επεξεργασίας υδρογονανθράκων, (2) τη διαπίστωση πως μέσω της διακυβέρνησης κινδύνων αποκαλύπτονται τα διαφορετικά όρια ασφαλείας για κάθε δρώντα που συνδέεται με τις εν λόγω εγκαταστάσεις και κατά συνέπεια αναδύεται το πολιτικό διακύβευμα του καθορισμού των προτεραιοτήτων προστασίας, (3) το συστημικό μετασχηματισμό των κοινωνικο-τεχνικών κινδύνων που απειλούν τις υπεράκτιες εγκαταστάσεις άντλησης Υ/Α στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, σε κοινωνικο-πολιτικούς και γεωπολιτικούς κινδύνους, (4) τη "μερικότητα" των συμβατικών/επιστημονικών μεθόδων διαχείρισης του κινδύνου, οι οποίες δεν μελετούν συστήματα αλλά μεμονωμένα τμήματα/υποσυστήματα και αδυνατούν να αποτυπώσουν τους συστημικούς κινδύνους που συνδέονται με και κυρίως υπερβαίνουν τις εν λόγω εγκαταστάσεις, (5) τη διαπίστωση πως τα κυρίαρχα μοντέλα διακυβέρνησης των κινδύνων παρουσιάζουν ανεπάρκειες και προβλήματα κατά την εφαρμογή τους σε ατυχήματα που έχουν συστημικό και πολυκινδυνικό χαρακτήρα, (6) την ανάγκη κατανόησης σε βάθος, από όλους τους δρώντες, του νέου υποδείγματος της διακυβέρνησης των κινδύνων και της νέας νοοτροπίας που αυτό προϋποθέτει, (7) τέλος, την αμφισβήτηση της παραγωγής επιθυμητών αποτελεσμάτων από τη μεταφορά καλών πρακτικών (best practice) διακυβέρνησης από ένα γεωγραφικό πλαίσιο σε ένα άλλο, που υιοθετείται κατά κόρον στις πολιτικές της ΕΕ.
Ο συγγραφέας λαμβάνοντας υπόψη όλα τα προηγούμενα θεωρητικά ευρήματα επισημαίνει τις ελλείψεις του ισχύοντος κανονιστικού πλαισίου, προτείνει πρακτικές λύσεις και εισηγείται νέα ερευνητικά ερωτήματα για το μέλλον.
Η διατριβή εστιάζει ειδικότερα στα ζητήματα διακυβέρνησης των κινδύνων που συνδέονται με την Υγιεινή και Ασφάλεια (Υ&Α) και την Έρευνα-Διάσωση (Ε-Δ) στις υπεράκτιες εγκαταστάσεις άντλησης/επεξεργασίας υδρογονανθράκων, στην Ανατολική Μεσόγειο με έμφαση στην ελληνική περιοχή Ε-Δ. Τα ερευνητικά ερωτήματα που απασχολούν το συγγραφέα συνδέονται με την καταλληλότητα, την επάρκεια και τη δυνατότητα εφαρμογής των νέων θεωρητικών μεθόδων/μοντέλων διακυβέρνησης στις φάσεις πριν και κατά τη διάρκεια του ατυχήματος (πρόληψης/ετοιμότητας και έκτακτης ανάγκης), είτε για τη διαμόρφωση τεχνικών προδιαγραφών Υ&Α, είτε για το σχεδιασμό και τη σύνταξη μνημονίων ενεργειών κατά τη διαδικασία της Εκκένωσης Διαφυγής και Διάσωσης (ΕΔΔ) και κατά την Έρευνα-Διάσωση (Ε-Δ).
Η αναγκαιότητα για τεκμηριωμένες απαντήσεις οδήγησε το συγγραφέα σε ένα ευρύ φάσμα προσεγγίσεων συμπεριλαμβανομένων της θεσμικής, ιστορικο-γεωγραφικής, κοινωνικο-πολιτισμικής, τεχνικο-επιχειρησιακής και γεωπολιτικής προσέγγισης, δηλαδή σε μια πολυεπιστημονική και εν τέλει διεπιστημονική θεώρηση που προσιδιάζει στη Γεωγραφία. Αναλυτικότερα, αξιοποιήθηκαν μέθοδοι έρευνας της Γεωγραφίας όπως ιστορική ανάλυση του θεσμικού πλαισίου για τις θάλασσες και τα θαλάσσια ατυχήματα σε διάφορες κλίμακες του χώρου, το εννοιολογικό οικοδόμημα της κοινωνικής και γεωγραφικής θεώρησης των καταστροφών και ατυχημάτων και της διαχείρισής τους, συγκριτική ανάλυση μελετών περίπτωσης σε διαφορετικά γεωγραφικά πλαίσια, μελέτη της ιστορικής εμπειρίας ατυχημάτων, συνεντεύξεις με προνομιακούς πληροφορητές, χαρτογραφικά δεδομένα, έννοιες της πολιτισμικής γεωγραφίας, γεωπολιτικές αναλύσεις για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, στοιχεία οικονομικής γεωγραφίας κτλ.
Οι προαναφερόμενες ερευνητικές προσεγγίσεις και ιδίως η υιοθέτηση του μοντέλου της διακυβέρνησης κινδύνων οδήγησαν σε σημαντικά ευρήματα όπως: (1) την αποκατάσταση της διαρρηγμένης σχέσης μεταξύ Υ&Α και Ε-Δ σε θαλάσσια τεχνολογικά ατυχήματα στις υπεράκτιες εγκαταστάσεις άντλησης/επεξεργασίας υδρογονανθράκων, (2) τη διαπίστωση πως μέσω της διακυβέρνησης κινδύνων αποκαλύπτονται τα διαφορετικά όρια ασφαλείας για κάθε δρώντα που συνδέεται με τις εν λόγω εγκαταστάσεις και κατά συνέπεια αναδύεται το πολιτικό διακύβευμα του καθορισμού των προτεραιοτήτων προστασίας, (3) το συστημικό μετασχηματισμό των κοινωνικο-τεχνικών κινδύνων που απειλούν τις υπεράκτιες εγκαταστάσεις άντλησης Υ/Α στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, σε κοινωνικο-πολιτικούς και γεωπολιτικούς κινδύνους, (4) τη "μερικότητα" των συμβατικών/επιστημονικών μεθόδων διαχείρισης του κινδύνου, οι οποίες δεν μελετούν συστήματα αλλά μεμονωμένα τμήματα/υποσυστήματα και αδυνατούν να αποτυπώσουν τους συστημικούς κινδύνους που συνδέονται με και κυρίως υπερβαίνουν τις εν λόγω εγκαταστάσεις, (5) τη διαπίστωση πως τα κυρίαρχα μοντέλα διακυβέρνησης των κινδύνων παρουσιάζουν ανεπάρκειες και προβλήματα κατά την εφαρμογή τους σε ατυχήματα που έχουν συστημικό και πολυκινδυνικό χαρακτήρα, (6) την ανάγκη κατανόησης σε βάθος, από όλους τους δρώντες, του νέου υποδείγματος της διακυβέρνησης των κινδύνων και της νέας νοοτροπίας που αυτό προϋποθέτει, (7) τέλος, την αμφισβήτηση της παραγωγής επιθυμητών αποτελεσμάτων από τη μεταφορά καλών πρακτικών (best practice) διακυβέρνησης από ένα γεωγραφικό πλαίσιο σε ένα άλλο, που υιοθετείται κατά κόρον στις πολιτικές της ΕΕ.
Ο συγγραφέας λαμβάνοντας υπόψη όλα τα προηγούμενα θεωρητικά ευρήματα επισημαίνει τις ελλείψεις του ισχύοντος κανονιστικού πλαισίου, προτείνει πρακτικές λύσεις και εισηγείται νέα ερευνητικά ερωτήματα για το μέλλον.
Ημερομηνία κατάθεσης:
2020-07-27
Γλώσσες Τεκμηρίου:
Ελληνικά
Θεματικές Κατηγορίες:
Γεωγραφία (Γενικά)
Λοιπά Θέματα:
Διαχείριση κινδύνου
Υδρογονάνθρακες - Μέτρα ασφαλείας
Καταστροφές - Αντιμετώπιση
Υδρογονάνθρακες - Μέτρα ασφαλείας
Καταστροφές - Αντιμετώπιση
Λέξεις-κλειδιά:
Υπεράκτιες Εγκαταστάσεις Άντλησης Υδρογονανθράκων, Έρευνα Διάσωση, Υγιεινή και Ασφάλεια, Διακυβέρνηση Κινδύνων, Διαχείριση Κινδύνων
Περιγραφή:
523 σ.:εικ.,πίν.,διαγρ.,χάρτες,σχ.
Άδεια χρήσης:
Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0
