Πρωτότυπος Τίτλος:
Χωροχρονική ανάλυση και μοντελοποίηση των αλλαγών του τοπίου και οι επιδράσεις των φυσικών & ανθρωπογενών παραγόντων σε αυτό
Συγγραφέας:
Κεφαλάς, Γεώργιος
Επιβλέπων καθηγητής:
Χαλκιάς, Χρίστος
Περίληψη:
Στις νησιωτικές και παράκτιες περιοχές της Μεσογείου, η μακρόχρονη αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τη φύση έχει ως αποτέλεσμα τη σύνθεση ενός ετερογενούς τοπίου, πλούσιο σε πολιτιστικά και φυσικά στοιχεία. Όμως, οι κοινωνικοοικονομικές μεταβολές σε συνδυασμό με τα ιδιαίτερα βιοφυσικά χαρακτηριστικά των περιοχών, επιφέρουν μεταβολές στις χρήσεις/καλύψεις γης, δημιουργώντας σε πολλές περιπτώσεις, μη αναστρέψιμες βλάβες στο φυσικό περιβάλλον. Έτσι, η ολοκληρωμένη προσέγγιση του ζητήματος, μέσω α) της συστηματικής παρακολούθησης των αλλαγών χρήσεων/καλύψεων γης, β) της εύρεσης των κινητήριων δυνάμεων μεταβολής, καθώς και γ) της πρόβλεψης της σύστασης και δομής του τοπίου, κρίνεται ως προαπαιτούμενο για την βιώσιμη διαχείριση αυτών των περιοχών.
Στο παραπάνω πλαίσιο, η διδακτορική διατριβή στοχεύει στην ολοκληρωμένη μελέτη των μεταβολών του Μεσογειακού τοπίου των Ιονίων Νήσων, εφαρμόζοντας σύγχρονες τεχνικές γεωπληροφορικής. Συγκεκριμένα, για τη χαρτογράφηση των χρήσεων/καλύψεων γης αναπτύχθηκε ένα σχήμα αντικειμενοστραφούς ταξινόμησης, το οποίο είναι άμεσα εφαρμόσιμο για τη συστηματική παρακολούθηση Μεσογειακών περιοχών, που παρουσιάζουν όμοια χαρακτηριστικά τοπίου με αυτά των Ιονίων Νήσων. Με σκοπό την ερμηνεία των μεταβολών του τοπίου, και την εύρεση των κινητήριων δυνάμεων μεταβολής, εφαρμόστηκαν ολικά και τοπικά μοντέλα παλινδρόμησης. Έπειτα, για την πρόβλεψη της μελλοντικής σύστασης και δομής του τοπίου, χρησιμοποιήθηκε ο συνδυασμός δύο μοντέλων: α) των Μαρκοβιανών αλυσίδων για την εύρεση της μελλοντικής ζήτησης των χρήσεων/καλύψεων γης, σε τρία διαφορετικά σενάρια και β) το Future Land Use Simulation Model, για τη χωροθέτηση των χρήσεων/καλύψεων γης.
Από τα αποτελέσματα των αναλύσεων φάνηκε η υψηλή δυναμική των χρήσεων/καλύψεων γης των Ιονίων Νήσων, η οποία διαφέρει ως προς την ένταση και κατεύθυνση τόσο εντός όσο και μεταξύ των νησιών. Η εφαρμογή των μοντέλων παλινδρόμησης ανέδειξε τους βασικούς κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες που επηρεάζουν τις διαδικασίες μεταβολής του τοπίου, καθώς και τα κύρια βιοφυσικά χαρακτηριστικά των περιοχών στις οποίες συμβαίνουν αλλαγές. Στο τελευταίο τμήμα των αναλύσεων, η σύνθεση και δομή του τοπίου, προβλέφθηκε ότι μπορεί να διαμορφωθεί ανάλογα με την ένταση των ανθρωπογενών πιέσεων και των φαινομένων πυρκαγιάς, σε δύο κύρια πρότυπα. Το πρώτο αναφέρεται στην εξάπλωση των υψηλής ποιότητας οικοσυστημάτων, ενώ αντίθετα, το δεύτερο αναφέρεται στην υποβάθμιση της φυσικής βλάστησης.
Συμπερασματικά, η χρήση σύγχρονων τεχνικών και δεδομένων τηλεπισκόπησης προσφέρει ένα γρήγορο και αποτελεσματικό μέσo συστηματικής παρακολούθησης της μεταβολής του τοπίου, το οποίο είναι σημαντικό για την άμεση λήψη κατάλληλων διαχειριστικών μέτρων. Παράλληλα, η αξιοποίηση καινοτόμων μεθόδων χωρικής ανάλυσης και γεωπληροφορικής για την ερμηνεία και την πρόβλεψη των μεταβολών του τοπίου (π.χ. Γεωγραφικά Σταθμισμένη Παλινδρόμηση, Future Land Use Simulation Model, κοκ) προσφέρει ένα σημαντικό εργαλείο για την προώθηση βιώσιμων στρατηγικών διαχείρισης που θα λαμβάνουν υπόψη σημαντικές λειτουργίες και διαδικασίες των οικοσυστημάτων μιας περιοχής, καθώς επίσης και την αυξανόμενη ζήτηση από τον άνθρωπο για φυσικούς πόρους.
Στο παραπάνω πλαίσιο, η διδακτορική διατριβή στοχεύει στην ολοκληρωμένη μελέτη των μεταβολών του Μεσογειακού τοπίου των Ιονίων Νήσων, εφαρμόζοντας σύγχρονες τεχνικές γεωπληροφορικής. Συγκεκριμένα, για τη χαρτογράφηση των χρήσεων/καλύψεων γης αναπτύχθηκε ένα σχήμα αντικειμενοστραφούς ταξινόμησης, το οποίο είναι άμεσα εφαρμόσιμο για τη συστηματική παρακολούθηση Μεσογειακών περιοχών, που παρουσιάζουν όμοια χαρακτηριστικά τοπίου με αυτά των Ιονίων Νήσων. Με σκοπό την ερμηνεία των μεταβολών του τοπίου, και την εύρεση των κινητήριων δυνάμεων μεταβολής, εφαρμόστηκαν ολικά και τοπικά μοντέλα παλινδρόμησης. Έπειτα, για την πρόβλεψη της μελλοντικής σύστασης και δομής του τοπίου, χρησιμοποιήθηκε ο συνδυασμός δύο μοντέλων: α) των Μαρκοβιανών αλυσίδων για την εύρεση της μελλοντικής ζήτησης των χρήσεων/καλύψεων γης, σε τρία διαφορετικά σενάρια και β) το Future Land Use Simulation Model, για τη χωροθέτηση των χρήσεων/καλύψεων γης.
Από τα αποτελέσματα των αναλύσεων φάνηκε η υψηλή δυναμική των χρήσεων/καλύψεων γης των Ιονίων Νήσων, η οποία διαφέρει ως προς την ένταση και κατεύθυνση τόσο εντός όσο και μεταξύ των νησιών. Η εφαρμογή των μοντέλων παλινδρόμησης ανέδειξε τους βασικούς κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες που επηρεάζουν τις διαδικασίες μεταβολής του τοπίου, καθώς και τα κύρια βιοφυσικά χαρακτηριστικά των περιοχών στις οποίες συμβαίνουν αλλαγές. Στο τελευταίο τμήμα των αναλύσεων, η σύνθεση και δομή του τοπίου, προβλέφθηκε ότι μπορεί να διαμορφωθεί ανάλογα με την ένταση των ανθρωπογενών πιέσεων και των φαινομένων πυρκαγιάς, σε δύο κύρια πρότυπα. Το πρώτο αναφέρεται στην εξάπλωση των υψηλής ποιότητας οικοσυστημάτων, ενώ αντίθετα, το δεύτερο αναφέρεται στην υποβάθμιση της φυσικής βλάστησης.
Συμπερασματικά, η χρήση σύγχρονων τεχνικών και δεδομένων τηλεπισκόπησης προσφέρει ένα γρήγορο και αποτελεσματικό μέσo συστηματικής παρακολούθησης της μεταβολής του τοπίου, το οποίο είναι σημαντικό για την άμεση λήψη κατάλληλων διαχειριστικών μέτρων. Παράλληλα, η αξιοποίηση καινοτόμων μεθόδων χωρικής ανάλυσης και γεωπληροφορικής για την ερμηνεία και την πρόβλεψη των μεταβολών του τοπίου (π.χ. Γεωγραφικά Σταθμισμένη Παλινδρόμηση, Future Land Use Simulation Model, κοκ) προσφέρει ένα σημαντικό εργαλείο για την προώθηση βιώσιμων στρατηγικών διαχείρισης που θα λαμβάνουν υπόψη σημαντικές λειτουργίες και διαδικασίες των οικοσυστημάτων μιας περιοχής, καθώς επίσης και την αυξανόμενη ζήτηση από τον άνθρωπο για φυσικούς πόρους.
Ημερομηνία κατάθεσης:
2020-04-23
Γλώσσες Τεκμηρίου:
Ελληνικά
Θεματικές Κατηγορίες:
Γεωγραφία (Γενικά)
Λοιπά Θέματα:
Χρήση γης
Γεωπληροφορική
Διαχείριση παράκτιου χώρου
Γεωπληροφορική
Διαχείριση παράκτιου χώρου
Λέξεις-κλειδιά:
Μεσογειακό Τοπίο, Κυψελοειδή Αυτόματα, Γεωγραφικά Σταθμισμένη Παλινδρόμηση, Κοινωνικό-περιβαλλοντικοί Παράγοντες, Αντικειμενοστραφής Ταξινόμηση
Περιγραφή:
251 σ.:εικ.,πίν.
Άδεια χρήσης:
Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0
