Περίληψη:
Σε αυτή τη διατριβή ανιχνεύονται οι διασυνδέσεις και οι αλληλοσυσχετίσεις
μεταξύ της μετανάστευσης και των ορίων/συνόρων. Οι μετανάστες-ριες
αντιμετωπίζονται ως ενεργά υποκείμενα ενώ η μετανάστευση εννοιολογείται ως μια οικονομική, χωρική, πολιτική και πολιτισμική διαδικασία η οποία λαμβάνει χώρα μέσα σε (αλλά και παράγει) δια-εθνικά κοινωνικά πεδία. Δουλεύοντας την ιδέα των συνόρων ως καθεστώτων, θα προσπαθήσω να διερευνήσω την παραγωγή τους σε συγκεκριμένους χρόνους και χώρους από πολλαπλούς δρώντες των οποίων οι πρακτικές συνδέονται ενώ έχουν άνισες θέσεις εξουσίας. Υπό αυτή την οπτική τα σύνορα δεν αντιμετωπίζονται μόνο ως νομικοπολιτικές ή χωρικές δομές που παράγονται από τα πάνω, αλλά ως κοινωνικοί και πολιτικοί χώροι διαπραγμάτευσης και σύγκρουσης που εκτείνονται από τις συνοριακές ζώνες μέχρι τα κέντρα των μεγάλων πόλεων.
Μια βασική αφετηρία της έρευνας είναι η καθημερινή ζωή ως θεωρητικό και μεθοδολογικό εργαλείο. Σύμφωνα με τον H. Lefebvre, η καθημερινή ζωή εννοιολογείται όχι μόνο ως μια διαδικασία
συνεχών προσαρμογών αλλά και ως πεδίο συγκρούσεων συνδεδεμένο με διαδικασίες ατομικής και συλλογικής χειραφέτησης. Η εκκίνηση από την καθημερινή ζωή είναι μια είσοδος στη μελέτη διαδικασιών οι οποίες λαμβάνουν χώρα σε διαφορετικές και αλληλοδιαπλεκόμενες χωρικές κλίμακες, από το σώμα στο παγκόσμιο σύστημα, ενώ την ίδια στιγμή είναι μια θεωρητική επιλογή που αποδέχεται την «τοποθέτησή» της αρνούμενη τον μύθο του «αντικειμενικού ερευνητή» που είναι έξω από τον χώρο και τον χρόνο. Η έρευνα επικεντρώνεται στις εμπειρίες και τις πρακτικές ανδρών και γυναικών που μεταναστεύουν από το Αφγανιστάν, καθώς τα τελευταία χρόνια οι Αφγανοί-ές φτάνουν μαζικά στην Ελλάδα και είτε επιλέγουν να εγκατασταθούν στη χώρα είτε αποτελεί για αυτούς μια τράνζιτ στάση στις διαδρομές τους. Μέσα από τις ιστορίες της ζωής τους, όπως μου τις αφηγήθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας, ξεχωρίζουν κάποιοι «κόμβοι» και «περάσματα» -σημεία των τράνζιτ διαδρομών όπου με πολλαπλούς τρόπους «πυκνώνει» η διαπραγμάτευση των συνόρων/ορίων. Από τα σύνορα μεταξύ Αφγανιστάν και Ιράν μέχρι τον Έβρο, από την Τεχεράνη μέχρι την Αθήνα, από την Ισταμπούλ μέχρι την Πάτρα διερευνώ τα περάσματα πολλαπλών συνόρων/ορίων στις διαδρομές των μεταναστών-ριών. Τους τρόπους με τους οποίους οι μετανάστες-ριες φέρουν το σύνορο στο σώμα τους, το επιτελούν ενώ ταυτόχρονα το αμφισβητούν υποσκάπτοντας τις πολιτικές ελέγχου και τις πρακτικές οριοθέτησής τους.