Πρωτότυπος Τίτλος:
Τα ήθη και έθιμα των ποντίων του αγροτικού χώρου του Νομού Θεσσαλονίκης
Συγγραφέας:
Σιδηροπούλου, Άννα
Επιβλέπων καθηγητής:
Γεωργιτσογιάννη, Ευαγγελία
Περίληψη:
Το αντικείμενο της εργασίας είναι τα ήθη και έθιμα του ποντιακού λαού, που κατοικούν, μετά τον ξεριζωμό από τον τόπο τους, στην ευρύτερη αγροτική περιοχή του νομού Θεσσαλονίκης.
Ο στόχος της είναι να καταγραφούν τα ήθη και έθιμα που υπήρχαν στον Πόντο και πόσα από αυτά μένουν ακόμη ζωντανά. Πόσα από αυτά ζουν και υπάρχουν μαζί με τους Πόντιους, που σαν πρόσφυγες βρήκαν λιμάνι στη γύρω περιοχή της Θεσσαλονίκης.
Το θέμα είναι πολύ μεγάλο και αν γίνει λεπτομερέστατη έρευνα, θα χρειαστεί πολύς χώρος και χρόνος για τη διεκπεραίωσή του. Προσπάθησα να δώσω, πάντα στα πλαίσια μιας πτυχιακής εργασίας, τα πιο βασικά στοιχεία του ποντιακού πολιτισμού.
Οι ενότητες, που την αποτελούν, διαμορφώθηκαν μετά από σκέψη, για να είναι όσο το δυνατόν ξεκάθαρες και ολοκληρωμένες. Έτσι δημιούργησα:
- Τον πρόλογο, όπου δηλώνω το αντικείμενο και το στόχο της εργασίας, μια σύντομη αναφορά-ανάλυση των κεφαλαίων που περιλαμβάνει, τη μεθοδολογία που ακολουθήθηκε και στο τέλος τις θερμές μου ευχαριστίες για όλους όσους με βοήθησαν στην έρευνα και σε όσους μου άνοιξαν την καρδιά τους και μου κατέθεσαν τις μνήμες που είχαν φυλαγμένες από την πατρίδα.
- Την εισαγωγή, όπου προσδιορίζεται ο τόπος της μελέτης, δίνονται γενικές γεωγραφικές και σύντομες ιστορικές πληροφορίες. Γίνεται και μια μικρή αναφορά στις συνέπειες της εγκατάστασης των προσφύγων στην πόλη και στη γύρω περιοχή. Ακόμη, καταγράφονται και οι Δήμοι που αποτελούν τον αγροτικό χώρο της Θεσσαλονίκης, όπου επικεντρώθηκε και η έρευνα.
- Το πρώτο κεφάλαιο, όπου ταξιδεύουμε στον τόπο του Πόντου, δίνεται η γεωμορφία και η ιστορία του από τους αρχαιότερους χρόνους μέχρι τον ερχομό των προσφύγων στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη.
- Το δεύτερο κεφάλαιο, όπου καταγράφονται τα ήθη και έθιμα που υπήρχαν στον Πόντο. Τα ήθη και έθιμα είναι γενικά, δηλαδή τι ίσχυε στην ευρύτερη περιοχή του Πόντου, γιατί υπήρχαν μικρές διαφοροποιήσεις από περιοχή σε περιοχή, από πόλη σε πόλη, από χωριό σε χωριό και για το λόγο αυτό το απέφυγα.
- Το τρίτο κεφάλαιο, όπου αναφέρονται οι περιοχές της αγροτικής Θεσσαλονίκης, όπου κατοικούν Πόντιοι και υπάρχουν ποντιακοί σύλλογοι, καθώς και ποια ήθη και έθιμα διατηρούνται. Σύντομα, αναφέρεται και η αντιμετώπιση που δέχθηκαν από τους γηγενείς και η επίδραση που άσκησαν στις τοπικές κοινωνίες.
- Παράρτημα, με χάρτες και φωτογραφίες και τα ερωτηματολόγια που χρησιμοποίησα.
- Βιβλιογραφία.
- Περιεχόμενα.
Η μεθοδολογία που χρησιμοποίησα ήταν συνδυασμός βιβλιογραφίας και έρευνας. Η χρήση βιβλιογραφίας με βοήθησε για το ιστορικό μέρος της εργασίας. Έκανα χρήση βιβλιογραφίας και για τα ήθη και έθιμα που έχουν ήδη καταγραφεί. Όσον αφορά την έρευνα, αυτή ξεκίνησε πρώτα τηλεφωνικά. Ήρθα σ' επικοινωνία με όλους τους Δήμους της δεύτερης περιφέρειας, που είναι η αγροτική, της Θεσσαλονίκης και κατέγραψα που υπάρχουν ποντιακοί σύλλογοι. Μετά επικοινώνησα με τους ποντιακούς συλλόγους και συμπλήρωσα ένα ερωτηματολόγιο, επικεντρώνοντας ποια ήθη και έθιμα διατηρούν και ποιες εκδηλώσεις, που κάνουν, βασίζονται σε αντίστοιχες του Πόντου. Εστίασα σε επτά μεγάλους συλλόγους και με τις πληροφορίες εκείνων στοιχειοθετήθηκε το τρίτο κεφάλαιο. Μίλησα και με δεκαέξι άτομα, κατά προτίμηση άνω των 65 ετών και χρησιμοποίησα και μια σειρά από μαγνητοφωνήσεις που μου δάνεισαν κάποιοι άνθρωποι, καθώς και το οικογενειακό μας αρχείο.
Στο τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους με βοήθησαν στην εργασία αυτή, ξεκινώντας από τους υπεύθυνους βιβλιοθηκών, εκδοτικού οίκου, τους υπαλλήλους των δήμων, των προέδρων και γραμματέων των συλλόγων, τους ανθρώπους που μου μίλησαν για τις αξέχαστες πατρίδες, που μου εμπιστεύθηκαν τις ηχογραφημένες φωνές των αγαπημένων τους και όλους όσους μου επέτρεψαν να εισβάλω, με σεβασμό, στις αναμνήσεις μιας ζωής που άφησαν πίσω. Ευχαριστώ ιδιαιτέρως τους κους Παπαδόπουλο, γιο του Δημητρίου και Τανιμανίδη Π., που μου παραχώρησαν τα έργα τους, για να καλύψω πλήρως τα ήθη και έθιμα του Θανάτου, του Δωδεκαήμερου και για μερικούς μήνες που δεν είχα πληροφόρηση. Σεβάστηκα την επιθυμία τους και όσα χρησιμοποίησα, τα χρησιμοποίησα όπως ήταν, χωρίς να κάνω καμία επέμβαση στο κείμενο. Πιο πολύ όμως θα ήθελα να ευχαριστήσω τους καθηγητές μου, την κα Γεωργιτσογιάννη Ευαγγελία, τον κο Αποστολόπουλο Κωνσταντίνο και την κα Θεοδωροπούλου Ελένη, για το θέμα που μου έδωσαν κι έτσι αξιώθηκα να μάθω πολλά πράγματα που αγνοούσα, αν και η καταγωγή μου είναι ποντιακή.
Ο στόχος της είναι να καταγραφούν τα ήθη και έθιμα που υπήρχαν στον Πόντο και πόσα από αυτά μένουν ακόμη ζωντανά. Πόσα από αυτά ζουν και υπάρχουν μαζί με τους Πόντιους, που σαν πρόσφυγες βρήκαν λιμάνι στη γύρω περιοχή της Θεσσαλονίκης.
Το θέμα είναι πολύ μεγάλο και αν γίνει λεπτομερέστατη έρευνα, θα χρειαστεί πολύς χώρος και χρόνος για τη διεκπεραίωσή του. Προσπάθησα να δώσω, πάντα στα πλαίσια μιας πτυχιακής εργασίας, τα πιο βασικά στοιχεία του ποντιακού πολιτισμού.
Οι ενότητες, που την αποτελούν, διαμορφώθηκαν μετά από σκέψη, για να είναι όσο το δυνατόν ξεκάθαρες και ολοκληρωμένες. Έτσι δημιούργησα:
- Τον πρόλογο, όπου δηλώνω το αντικείμενο και το στόχο της εργασίας, μια σύντομη αναφορά-ανάλυση των κεφαλαίων που περιλαμβάνει, τη μεθοδολογία που ακολουθήθηκε και στο τέλος τις θερμές μου ευχαριστίες για όλους όσους με βοήθησαν στην έρευνα και σε όσους μου άνοιξαν την καρδιά τους και μου κατέθεσαν τις μνήμες που είχαν φυλαγμένες από την πατρίδα.
- Την εισαγωγή, όπου προσδιορίζεται ο τόπος της μελέτης, δίνονται γενικές γεωγραφικές και σύντομες ιστορικές πληροφορίες. Γίνεται και μια μικρή αναφορά στις συνέπειες της εγκατάστασης των προσφύγων στην πόλη και στη γύρω περιοχή. Ακόμη, καταγράφονται και οι Δήμοι που αποτελούν τον αγροτικό χώρο της Θεσσαλονίκης, όπου επικεντρώθηκε και η έρευνα.
- Το πρώτο κεφάλαιο, όπου ταξιδεύουμε στον τόπο του Πόντου, δίνεται η γεωμορφία και η ιστορία του από τους αρχαιότερους χρόνους μέχρι τον ερχομό των προσφύγων στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη.
- Το δεύτερο κεφάλαιο, όπου καταγράφονται τα ήθη και έθιμα που υπήρχαν στον Πόντο. Τα ήθη και έθιμα είναι γενικά, δηλαδή τι ίσχυε στην ευρύτερη περιοχή του Πόντου, γιατί υπήρχαν μικρές διαφοροποιήσεις από περιοχή σε περιοχή, από πόλη σε πόλη, από χωριό σε χωριό και για το λόγο αυτό το απέφυγα.
- Το τρίτο κεφάλαιο, όπου αναφέρονται οι περιοχές της αγροτικής Θεσσαλονίκης, όπου κατοικούν Πόντιοι και υπάρχουν ποντιακοί σύλλογοι, καθώς και ποια ήθη και έθιμα διατηρούνται. Σύντομα, αναφέρεται και η αντιμετώπιση που δέχθηκαν από τους γηγενείς και η επίδραση που άσκησαν στις τοπικές κοινωνίες.
- Παράρτημα, με χάρτες και φωτογραφίες και τα ερωτηματολόγια που χρησιμοποίησα.
- Βιβλιογραφία.
- Περιεχόμενα.
Η μεθοδολογία που χρησιμοποίησα ήταν συνδυασμός βιβλιογραφίας και έρευνας. Η χρήση βιβλιογραφίας με βοήθησε για το ιστορικό μέρος της εργασίας. Έκανα χρήση βιβλιογραφίας και για τα ήθη και έθιμα που έχουν ήδη καταγραφεί. Όσον αφορά την έρευνα, αυτή ξεκίνησε πρώτα τηλεφωνικά. Ήρθα σ' επικοινωνία με όλους τους Δήμους της δεύτερης περιφέρειας, που είναι η αγροτική, της Θεσσαλονίκης και κατέγραψα που υπάρχουν ποντιακοί σύλλογοι. Μετά επικοινώνησα με τους ποντιακούς συλλόγους και συμπλήρωσα ένα ερωτηματολόγιο, επικεντρώνοντας ποια ήθη και έθιμα διατηρούν και ποιες εκδηλώσεις, που κάνουν, βασίζονται σε αντίστοιχες του Πόντου. Εστίασα σε επτά μεγάλους συλλόγους και με τις πληροφορίες εκείνων στοιχειοθετήθηκε το τρίτο κεφάλαιο. Μίλησα και με δεκαέξι άτομα, κατά προτίμηση άνω των 65 ετών και χρησιμοποίησα και μια σειρά από μαγνητοφωνήσεις που μου δάνεισαν κάποιοι άνθρωποι, καθώς και το οικογενειακό μας αρχείο.
Στο τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους με βοήθησαν στην εργασία αυτή, ξεκινώντας από τους υπεύθυνους βιβλιοθηκών, εκδοτικού οίκου, τους υπαλλήλους των δήμων, των προέδρων και γραμματέων των συλλόγων, τους ανθρώπους που μου μίλησαν για τις αξέχαστες πατρίδες, που μου εμπιστεύθηκαν τις ηχογραφημένες φωνές των αγαπημένων τους και όλους όσους μου επέτρεψαν να εισβάλω, με σεβασμό, στις αναμνήσεις μιας ζωής που άφησαν πίσω. Ευχαριστώ ιδιαιτέρως τους κους Παπαδόπουλο, γιο του Δημητρίου και Τανιμανίδη Π., που μου παραχώρησαν τα έργα τους, για να καλύψω πλήρως τα ήθη και έθιμα του Θανάτου, του Δωδεκαήμερου και για μερικούς μήνες που δεν είχα πληροφόρηση. Σεβάστηκα την επιθυμία τους και όσα χρησιμοποίησα, τα χρησιμοποίησα όπως ήταν, χωρίς να κάνω καμία επέμβαση στο κείμενο. Πιο πολύ όμως θα ήθελα να ευχαριστήσω τους καθηγητές μου, την κα Γεωργιτσογιάννη Ευαγγελία, τον κο Αποστολόπουλο Κωνσταντίνο και την κα Θεοδωροπούλου Ελένη, για το θέμα που μου έδωσαν κι έτσι αξιώθηκα να μάθω πολλά πράγματα που αγνοούσα, αν και η καταγωγή μου είναι ποντιακή.
Ημερομηνία κατάθεσης:
2009-05-21
Γλώσσες Τεκμηρίου:
Ελληνικά
Θεματικές Κατηγορίες:
Λαογραφία
Λοιπά Θέματα:
Πόντος - Ήθη και έθιμα
Pontos - Social life and customs
Πρόσφυγες - Ελλάδα - Θεσσαλονίκη (Νομός)
Refugees - Greece - Thessaloniki (Nome)
Pontos - Social life and customs
Πρόσφυγες - Ελλάδα - Θεσσαλονίκη (Νομός)
Refugees - Greece - Thessaloniki (Nome)
Λέξεις-κλειδιά:
Ήθη, έθιμα, παράδοση, Πόντιοι, Θεσσαλονίκη
Περιγραφή:
161 σ.: εικ.
Άδεια χρήσης:
Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0
