Μελέτη της Συσχέτισης Του Πρώτου Lockdown Λόγω του Covid-19 με τις Μεταβολές του Ατμοσφαιρικού ΝΟ2 από τον Sentinel 5P: Η Περίπτωση του Νομού Θεσσαλονίκης

Γκάτζιος, Ευστράτιος Γεώργιος, Νικόλαος

Πετρόπουλος, Γιώργος

Η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί ένα φαινόμενο, που μαστίζει στις σύγχρονες κοινωνίες, προκαλώντας σοβαρές επιπτώσεις τόσο στο φυσικό όσο και στο ανθρωπογενές περιβάλλον. Η ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα είναι αλληλένδετη με συγκεκριμένες ουσίες που όταν η συγκέντρωση τους ξεπεράσει συγκεκριμένα όρια καθίστανται επιβλαβείς και ονομάζονται ρύποι. Τέτοιες ουσίες-ρυπαντές αποτελούν το μονοξείδιο (CO) και διoξείδιο του άνθρακα (CO), τα αιωρούμενα σωματίδια (PM10), τα οξείδια του αζώτου (NOX), το όζον (O3) και το διοξείδιο του θείου (SO2). Οι εκπομπές των εν λόγω ρυπαντών προκαλούνται από φυσικά αίτια αλλά αποτελούν και σε μεγάλο ποσοστό απόρροια των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων. Για αυτό τον λόγο το φαινόμενο της ρύπανσης του περιβαλλοντικού αέρα είναι εντονότερο στα μεγάλα αστικά κέντρα (Κουκούλη, Ε., Μ., al., 2021). Οι αυξομειώσεις των εκπομπών των ρύπων επηρεάζονται από διάφορα φαινόμενα-γεγονότα. Ένα παράδειγμα αποτελεί το πρώτο Lockdown που εφαρμόστηκε στις 23 Μαρτίου 2020 ως απόρροια της νόσου Covid-19 σε μια προσπάθεια προστασίας των πολιτών. Το χρονικό διάστημα του Lockdown χαρακτηρίστηκε από την πλήρη αναστολή διάφορων επιχειρήσεων, τη μείωση των μετακινήσεων των πολιτών και συνάμα την ελάττωση της χρήσης μεταφορικών μέσων, δραστηριότητες που συμβάλουν σημαντικά στις αυξημένες εκπομπές ρύπων.
Το αντικείμενο της πτυχιακής μελέτης, με βάση το παραπάνω πλαίσιο, είναι η αποτύπωση της κατανομής και μεταβολής της συγκέντρωσης, ενός ιδιαίτερα επιβλαβή ρύπου, του διοξειδίου του αζώτου (ΝΟ2) στον νομό Θεσσαλονίκης. Ως περίοδος μελέτης ορίζεται το αντίστοιχο τρίμηνο έναν χρόνο πριν και κατά τη διάρκεια του πρώτου Lockdown. Πιο συγκεκριμένα, η συσχέτιση μεταξύ του Lockdown και του ατμοσφαιρικού ΝΟ2 , ερευνάται. Επίσης, στο πλαίσιο της ανάλυσης αυτής πραγματοποιείται συσχέτιση χαρακτηριστικών της περιοχής όπως η πληθυσμιακή πυκνότητα και οι χρήσεις γης με την κατανομή των συγκεντρώσεων του ΝΟ2.
Για την εκπόνηση της παρούσας μελέτης αξιοποιούνται οι τεχνολογίες της δορυφορικής τηλεπισκόπησης και των Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών (ΣΓΠ), οι οποίες αποτελούν μείζον πυλώνα της επιστήμης της γεωπληροφορικής. Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιούνται δεδομένα καταγραφής συγκεντρώσεων του ΝΟ2 , τα οποία έχουν συλλεχθεί μέσω του δορυφόρου Sentinel 5P. Στη συνέχεια, μετά από μια προ-επεξεργασία των παραπάνω δεδομένων γίνεται αξιοποίηση των ΣΓΠ για την παραγωγή των τελικών χαρτών κατανομής και μεταβολής των συγκεντρώσεων του ΝΟ2. Επίσης, εκπονείται η ανάλογη στατιστική ανάλυση των δεδομένων. Τέλος, δημιουργούνται και οι χάρτες της πληθυσμιακής πυκνότητας και των χρήσεων γης, οι οποίοι χρησιμοποιούνται για την συζήτηση και ανάλυση των αποτελεσμάτων των συγκεντρώσεων του ΝΟ2.
Με βάση τα αποτελέσματα που προκύπτουν διαπιστώνεται πως το τρίμηνο του 2020 κατά τη διάρκεια του οποίου εφαρμόστηκε το Lockdown, εμφανίστηκε μείωση στις τιμές του ΝΟ2 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019. Την υψηλότερη μείωση εμφάνισε ο πρώτος μήνας, ενώ ο δεύτερος μήνας, που ορίζεται από την παρούσα έρευνα ως η βασική περίοδος του Lockdown, εμφάνισε ιδιαίτερα μικρότερη μείωση όπως και ο τρίτος μήνας. Επίσης, παρατηρήθηκε πως οι μεγαλύτερες τιμές συγκεντρώσεις του ΝΟ2 αλλά και οι κατά απόλυτη τιμή διαφορές εντοπίστηκαν σε περιοχές με υψηλά ποσοστά πληθυσμιακής πυκνότητας όπου κυριαρχούν η αστική δόμηση, η βιομηχανική και αγροτική δραστηριότητα. Συνολικά, η μελέτη έδειξε πως το Lockdown λόγω του Covid-19 συνέβαλε στη βελτίωση της ατμοσφαιρικής ποιότητας.

2023-03-15

Ελληνικά

Γεωγραφία (Γενικά)

Τηλεπισκόπηση
COVID-19 (Ασθένεια)
Ατμόσφαιρα

Εγκλεισμός, Διοξείδιο Του Αζώτου, Ατμοσφαιρική Ρύπανση, Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών, Δορυφορική Τηλεπισκόπηση

87 σ.,εικ.,πίν.,διαγρ.,χάρτες

Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0