Κλιματικές και Περιβαλλοντικές μεταβολές κατά το Άνω Πλειστόκαινο-Ολόκαινο στην Ελλάδα: Ενδείξεις από παγετώδεις διεργασίες και πολλαπλές ιζηματολογικές καταγραφές

Λεονταρίτης, Άρης-Δημήτριος, Μιχαήλ

Κατσαφάδος, Πέτρος

Αντικείμενο της διατριβής αυτής είναι η διευθέτηση των γεωχρονικών κενών της παγετωνικής ιστορίας της οροσειράς της Πίνδου μέσω της μελέτης του όρους Μαυροβούνι και της σύνδεσής του με άλλους ορεινούς όγκους στη νότια Ελλάδα. Η παγετωνική γεωμορφολογία του Μαυροβουνίου χαρτογραφήθηκε λεπτομερώς και το χρονικό των παγετωνικών φάσεων κατά το Ανώτερο Πλειστόκαινο προσδιορίστηκε μέσω της απόλυτης χρονολόγησης οφιολιθικών παγετωνικών λίθων με τη μέθοδο κοσμογενών ισοτόπων χλωρίου (36Cl) σε μια παγετωνική/περιπαγετωνική ακολουθία αποθέσεων. Οι ηλικίες που προέκυψαν έδειξαν ότι οι παγετώνες είχαν φθάσει στις τελικές τους θέσεις 26.6 ± 6.6 ka πριν από σήμερα, υποδηλώνοντας ότι το τοπικό παγετωνικό μέγιστο κατά το Ανώτερο Πλειστόκαινο έλαβε χώρα κοντά στο Παγκόσμιο Παγετωνικό Μέγιστο (LGM: 27-23 ka), κάτι που επιβεβαιώθηκε από μια πρόσφατη αντίστοιχη μελέτη στο γειτονικό ασβεστολιθικό όρος Τυμφη. Η συνοχή των ηλικιών αυτών επικυρώνει τη θεωρητική καταλληλόλητα της επιλεγμένης μεθόδου για τη χρονολόγηση οφιολιθικών δειγμάτων ενώ ταυτόχρονα αποτελεί τη μοναδική γεωχρονολόγηση παγετωνικών αποθέσεων στην Ελλάδα που είναι απαλλαγμένη από τις εγγενείς αβεβαιότητες της χρονολόγησης ασβεστολιθικών δειγμάτων όπως ο ρυθμός αποσάθρωσης. Έτσι, το γεωχρονολογικό πλαίσιο των παγετωνικών φάσεων στην Πίνδο είναι ένα από τα καλύτερα χρονολογημένα στα Βαλκάνια. Ταυτόχρονα, η λεπτομερής ανασκόπηση των προηγούμενων παγετωνικών μελετών αλλά και νέες παρατηρήσεις οδήγησαν σε μια νέα σύνθεση της Τεταρτογενούς παγετωνικής ιστορίας της Ελλάδας. Η παγοκάλυψη κατά τις πιο εκτενείς παγετωνικές φάσεις του Μέσου Πλειστόκαινου ήταν μεγαλύτερη από όσο είχε αρχικά εκτιμηθεί. Τα πιο πρόσφατα ευρήματα από τα βουνά της Ελλάδας αλλά και των Βαλκανίων υποδηλώνουν ότι εκτενή πεδία πάγου κυριαρχούσαν στους ορεινους όγκους κατά τις περιόδους αυτές. Η παγοκάλυψη ήταν σαφώς μικρότερη κατά την τελευταία παγετώδη περίοδο, ενώ κατά το Ολόκαινο επιβίωσαν μόνο πολύ μικροί παγετώνες σε βαθιά έγκοιλα. Η ανάλυση των περιφερειακών παλαιοκλιματικών αρχείων έδειξε ότι οι κατακρημνίσεις είναι ο πιο καθοριστικός παράγοντας δημιουργίας παγετώνων ενώ η σύγκριση των ισοϋψών γραμμών μόνιμου χιονιού, υποδεικνύει ένα πιο υγρό κλίμα την νότια Ελλάδα κατά το Ανώτερο Πλειστόκαινο που μπορεί να αποδοθεί σε διαφορετικούς μηχανισμούς ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας στην κεντρική Μεσόγειο που οδηγούσε τα βροχοφόρα συστήματα σε μια νοτιοδυτική-νοτιοανατολική τροχιά.

2021-01-27

Αγγλικά

Γεωλογία

γεωμορφολογία, παγετωνική ιστορία, χρονολόγηση με κοσμογενή ισότοπα, κλιματική αλλαγή, Ελλάδα

214 σ.,εικ.,πίν.,διαγρ.,χάρτες,σχ.

Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0