∆ιερεύνηση του αστικού εξευγενισμού (Gentrification) στην Ελλάδα και σύγκριση με την διεθνή εμπειρία: μελέτη περίπτωσης της Αθήνας (Γκάζι, Ψυρρή, Μεταξουργείο)

Ταταράκη, Μαρία

Το φαινόμενο gentrification περιγράφει τις επιδράσεις καθορισμένων αστικών αναπλάσεων των υποβαθμισμένων κέντρων των πόλεων, στα πλαίσια του μετασχηματισμού των τελευταίων σε περιοχές ψυχαγωγίας, πολιτισμού και κατοικίας υψηλών εισοδηματικών στρωμάτων, οδηγώντας παράλληλα στην εκτόπιση των οικονομικά και κοινωνικά ασθενέστερων στρωμάτων και των λιγότερο «ευγενών» χρήσεων. Ως εκ τούτου, το φαινόμενο gentrification χαρακτηρίζεται από έντονη κοινωνική κινητικότητα, όπου οι ευπορότερες εισοδηματικές ομάδες επιστρέφουν στις εργατικές συνοικίες του κέντρου, διαμορφώνοντας με τον τρόπο αυτόν τάσεις κοινωνικού διαχωρισμού και χωρικού αποκλεισμού. Η εμφάνιση του φαινομένου gentrification συναρτάται άρρηκτα με τις συνθήκες, σε διεθνές επίπεδο, της μεταβιομηχανικής και μετανεωτερικής εποχής και την καθιέρωση των νέων προτύπων παραγωγής, απασχόλησης και κατανάλωσης. Στο πλαίσιο αυτό, η εννοιολογική ερμηνεία του φαινομένου gentrification μέσα από τις προσεγγίσεις της προσφοράς και της ζήτησης συμπληρώθηκε με πιο σύνθετες, οι οποίες άπτονται ζητημάτων σχετικών με θέματα ταυτότητας αλλά και παρεμβατικών κινήσεων αναπλάσεων. Με τον τρόπο αυτόν αναδύεται ο ρόλος που διαδραματίζει το gentrification στον τομέα της αστικής βιώσιμης ανάπτυξης, η οποία συνδιαμορφώνεται από την επικράτηση της αισθητικής του αντισυμβατικού καλλιτεχνικού τρόπου ζωής και των κυρίαρχων καταναλωτικών και πολιτιστικών προτύπων. Στην περίπτωση του κέντρου της Αθήνας, που χαρακτηρίζεται από μοναδικά ιστορικά χαρακτηριστικά και ιδιότυπη αστική ανάπτυξη, το εννοιολογικό πλαίσιο του φαινομένου gentrification δεν ακολουθείται πλήρως στο κλασικό του πρότυπο, εξαιτίας των κοινωνικών, οικονομικών, πολιτικών και πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων που υπεισέρχονται. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται από την ανάλυση του μετασχηματισμού των περιοχών του Γκαζιού, του Ψυρρή και του Μεταξουργείου, οι οποίες αποτέλεσαν τρεις από τις πρώτες βιομηχανικές συνοικίες του δυτικού κέντρου της Αθήνας και ταυτόχρονα υπέστησαν τα τελευταία χρόνια μια σειρά αλλαγών. Οι προαναφερθείσες μεταβολές υποδεικνύουν φυσιογνωμίας τους, ωστόσο δεν παραπέμπουν ανανέωση της υποβαθμισμένης σε γενικευμένες τάσεις εδραίωσης φαινομένων gentrification, λαμβάνοντας υπόψη ότι πρόκειται για νέες αναπλάσεις 8 ∆ιερεύνηση του Αστικού Εξευγενισμού (Gentrification) στην Ελλάδα και σύγκριση με την διεθνή εμπειρία αναψυχής, και όχι κατοικίας ή πολιτισμού, οι οποίες επιπλέον δεν προκάλεσαν αναβάθμιση του πληθυσμιακού δυναμικού της περιοχής.

2014-07-10

Ελληνικά

Γεωγραφία (Γενικά)

Αστική ανανέωση - Ελλάδα
Πόλεις και κωμοπόλεις - Ανάπτυξη
Αστική πολιτική - Ελλάδα

αναπαλαίωση, Αθήνα, Γκάζι, Ψυρρή, Μεταξουργείο,

138 σ., χάρτ.

Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0